Dagblaðið Vísir - DV - 10.07.1993, Blaðsíða 27

f
l
26
LAUGARDAGUR 10. JÚLÍ 1993
Fann föður sinn í Bandaríkjunum eftir 15 ára ævintýralega leit:
Var staðráðinn í
að finna hann
- segir Guðmundur Albertsson sem er eini afkomandi hinnar bandarísku föðurfjölskyldu sinnar
DV-viðtalið hvetjandi
„Eg hélt að pabbi myndi hafna mér
og það hefði verið óskaplegt áfall. Ég
skildi aldrei af hverju hann hafði
ekki samband við mig úr því að hann
vissi af mér og skii það kannski ekki
enn. En ég ætiaði mér að flnna hann,
hvernig sem það mætti verða, og það
tókst.“
Þetta segir Guðmundur Alberts-
son, sem hefur leitað fööur síns í
Banda'íkjunum í 15 ár og fann hann
loks í maí í vor. Guðmundur féllst á
aö segja lesendum DV frá þessari
ævintýralegu leit, sem hann hóf með
nafn fóður síns eitt í farteskinu, og
þeirri röð tilviljana sem varð til þess
að hún bar árangur.
„Ég var fimmtán ára þegar ég
ákvað að leita fóður míns. Ég var
farinn að finna hjá mér sterka þörf
fyrir að eiga pabba. Ég var kominn
á þann aldur að ég þurfti að eiga
fóðurímynd.
Ég hafði raunar alltaf hugsað mikið
um þetta mál, ekki síst af því aö ég
á engin systkin. Ég hef aldrei átt fóð-
ur en alltaf búið einn með móður
minni.
Ég hafði ekki fengið miklar upplýs-
ingar hjá móður minni. Þaö eina sem
ég haíði í höndunum, sem eitthvað
mátti byggja á, var nafnið hans. Með
það fór ég í bandaríska sendiráðið.
Ég komst aldrei lengra en í gatið á
glerir.u á afgreiðsluborðinu. Þar var
mér tilkynnt að sendiráðið veitti eng-
ar upplýsingar um einstaklinga. Þar
með var því lokið. Ég fór heim og
varð að viðurkenna að ég hefði tapaö
fyrstu lotu.“
Guðmundur loks með föður sínum, Albert E. Goldstein.
Á síðasta ári birtist í helgarblaði
DV viðtal við Björn Leósson sem leit-
að hafði foður síns í Bandaríkjunum
og fundið hann. Þetta viðtal vakti
geysileg viðbrögð og í ljós kom að
fjölmargir höfðu hug á að leita feðra
sinna eða ættingja í Bandaríkjunum.
í framhaldi af því voru stofnuð Sam-
tök stríðsbarna á íslandi.
„Ég mætti á stofnfundinn fyrstur
manna. Þá fékk ég þær upplýsingar
að Menningarstofnun Bandaríkj-
anna hér á landi hefði tölvudisk sem
innihéldi símaskrá Bandaríkjanna.
Ég fór þangað og fékk útskrift yfir
alla með nafninu Albert E. Goldstein
í Ameríku. Það voru ekki nema fimm
manns. Ég fékk einn úr samtökun-
um, sem talaði ensku reiprennandi,
til að hringja í þessi númer. í tveim
svaraði ekki. Hinum þremur sem
svöruðu sögðum við að veriö væri
að gera könnun á vegum ferðaskrif-
stofu og síðan var viðkomandi spurð-
ur hvort hann hefði komið til ein-
hvers Norðurlandanna. Þetta gekk
ekki upp því aö enginn þessara
þriggja kvaðst hafa komið þangað.
Þar með var þessari leið lokað.
Ég reyndi einnig þann möguleika
að biðja Visa ísland að kaupa kredit-
upplýsingar um pabba frá Banda-
ríkjunum út frá þeim upplýsingum
sem ég hafði um hann. Þeir sögðu
að það væri ekki hægt. Þetta var síð-
asta hálmstráið og ég var eiginlega
alveg kominn í þrot.“
Önnur tilraun
„Þrátt fyrir þessi málalok í sendi-
ráðinu var ég alltaf með hugann við
pabba. Maður lét sig stöðugt dreyma;
hvað hann væri að gera, hvernig
hann hti út, og svo framvegis. Ég var
búinn að byggja upp ákveðna ímynd
eins og ég hélt að hann væri. Það er
erfitt að lýsa henni, en þaö var
ákveðið sjokk þegar ég sá hann. Ég
hélt að hann væri miklu yngri. Ég
er náttúrlega aö verða þrítugur og
hann varð fimmtugur 28. júní sl. Ég
bjóst satt að segja við ungum manni.
En hvað hann varðaði haíði tíminn
einhvern veginn staðið í stað í huga
mér. Svo fór ég að líta á kunningja
mína og jafnaldra og þeirra feður.
Þá sá ég að pabbi minn var ósköp
eðlilegur fimmtugur maður.
Ég hélt líka alltaf aö ég ætti systkin
einhvers staðar úti í heimi. Einhvern
tíma á þessum árum, þegar ég var
að leita, hafði það komið fram að ég
ætti líklega tvö hálfsystkin. Sá grun-
ur var viss hvatning til þess að haida
leitinni áfram því mig langaði til þess
að kynnast þeim væru þau til.
Þegar 4 ár voru liðin frá sendiráðs-
heimsókninni ákvað ég að hefja leit-
ina að nýju. Ég fékk mér fæðingar-
vottorð á Hagstofunni og fór með það
niður í sendiráð. Nú fékk ég viðtal
við starfsmenn sem ég sýndi vottorð-
ið. Ég var satt að segja vonbetri en
áður. Sú vonarglæta hvarf þó fljótt
því aftur fékk ég þau svör aö sendi-
ráðið mætti ekki veita neinar upplýs-
ingar. Þaö var alveg sama þótt ég
hefði fæöingarvottoröið upp á vas-
ann. Ég var einfaldlega stoppaður
af.“
Til Bandaríkjanna
„Þegar ég varð 25 ára, áriö 1988,
Með föðurfólkinu sínu á Miami, f.v. Albert faðir Guð- Minna amma með Söru Alexöndru og Dagbjörtu Rósu.
mundar, Minna Goldstein amma hans, Guðmundur og
Richard föðurbróðir hans.
ákvað ég að fara ásamt kunningjum
mínum til Ameríku. Þessa ferð fór
ég í tvíþættum tilgangi; annars vegar
til þess að halda upp á afmæliö mitt
í landi fóður míns og hins vegar til
þess að halda leitinni áfram.
Mamma hafði látið mig hafa heim-
ilisfang manns að nafni Max Gold-
stein í New York. Hún hélt að þetta
væri bróöir fóöur míns. Ég tók mig
til þama úti og fór í símaskrána á
Manhattan og hringdi í alla Max
Goldstein sem ég fann. Það voru tug-
ir manna með þessu nafni, ég alveg
eins og bjálfi í símanum og enginn
kannaðist við neitt. Það kom raunar
í ljós síðar að þetta var nafn afa míns,
sem er látinn, en ekki föðurbróður
míns.
En þetta framtak gaf mér aukinn
byr og nú hóf ég leitina fyrir alvöru.
Þegar járntjaldið féll 1991 og allt fór
að opnast hóf ég að leita upplýsinga
hjá hernum á Keflavíkurflugvelli.
Ég fór til Friðþórs Eydal blaðafull-
trúa og bað hann að liðsinna mér.
Þetta sama ár, 1991, eignaðist ég
mitt fyrsta barn en hafði átt fóstur-
dóttur fyrir. Eftir að ég varð sjálfur
pabbi var ég ákveðinn í að gera allt
sem ég gæti til þess að finna föður
minn. Sú tilfinning að standa síöar
frammi fyrir barninu mínu og geta
ekki skýrt út fyrir því hver afi þess
væri var mér gjörsamlega óbærileg.
Nú fyrst fór ég að spyija móður mína
út í þessi mál. Þá kom í ljós að í öllum
svona málum er höfðað bamsfaöern-
ismál til að tryggja aö meðlag verði
greitt. Niðurstaða þess var aö ég var
úrskurðaður á föður minn. Pabbi
haföi verið sendur úr landi meðan
hún gekk meö mig og ekkert heyrst
frá honum eftir það.
Þegar ég hafði fengiö þessar upp-
lýsingar var næsta skrefið að hringja
í lögregluna í Keflavík þar sem úr-
skurðurinn haföi verið kveðinn upp.
Ég baö um að mér yrðu send skjöhn
sem heföu hann að geyma. Það tók
hálft ár, enda langt um hðið. Þegar
ég fékk þau loks í hendur sá ég að
nafn föður míns var Albert E. Gold-
stein. Ég hafði alltaf leitað að Albert
Goldstein. Þetta þýddi að ég þurfti
að byrja alveg upp á nýtt. En þarna
fékk ég fæðingardag hans og ár. Ég
fann hemúmerið hans og komst að
því í hvaða skála hann hafði búið
uppi á velli.
Ég var búinn aö ákveða að leita
ekki til þessarar tilteknu stofnunar
í Bandaríkjunum sem gegnir því
hlutverki að hafa upp á fólki sem hún
er beðin um að finna. í fyrsta lagi er
mjög dýrt að kaupa þessa þjónustu.
í öðru lagi verður sá sem biður um
leitina að skrifa þeim bréf sem leitað
er að. Ef hann finnst afhendir stofn-
unin honum bréfið. Vilji hann ekki
hafa samband gefur stofnunin ekki
neinar upplýsingar um hann. Þetta
vildi ég ekki. Ég gerði mér grein fyr-
ir því að pabbi minn gæti veriö giftur
og átt ijölskyldu. Hann vissi allan
tímann um tilvist mína og hafði aldr-
ei haft samband við mig. Ég hugsaði
sem svo að þetta gæti verið ástæðan
fyrir því að hann hefði engan áhuga
á að vita af mér. Það eina sem ég
vildi var að sjá hann. Ég vildi ekki
að hann yrði látinn vita af því að ég
væri að leita hans því þá gæti hann
látið gera einhverjar ráðstafanir til
þess að ég gæti ekki fundið hann.
Mig langaði bara til að sjá hann og
eignast mynd af honum. Hana haföi
ég aldrei átt. Ég vissi akkúrat ekkert
um hann. Ég var ákveðinn í að finna
hann og sjá hann, augliti til auglitis."
Þáttur Jóns Geralds
„Nú víkur sögunni til Miami. Þar
á ég vin sem heitir Jón Gerald. Hann
býr þar ásamt konu sinni, Jóhönnu.
Hann hafði leitað föður síns, farið
utan og fundið hann. Ég haföi oft
sagt við hann, meira í gríni en al-
vöru, hvort hann ætlaði ekki að hafa
uppi á pabba mínum fyrir mig þarna
úti. Nú, þegar öll sund reyndust lok-
uð, datt mér í hug aö biðja hann um
að ræða við föður sinn, sem unniö
hafði í bandaríska sendiráðinu hér í
stríðinu, og athuga hvort hann gæti
gengið í málið fyrir mig. Ég hringdi
með þetta erindi í Jón Gerald á
þriðjudegi, 4. maí sl„ og bað hann
jafnframt að hringja í númerin tvö
sem ekki höfðu svarað þegar við
gerðum „ferðaskrifstofukönnunina."
Daginn eftir hringir hann í mig og
segir einfaldlega:
„Gummi, ég held að ég sé búinn að
finna pabba þinn. Það er einn hérna,
alveg rosalega grunsamlegur! Ég fór
í símaskrána hérna í Miami og fann
þijá með þessu nafni. Ég er búinn
að hringja í einn og hann gaf ekkert
út á þetta en spurði fjölmargra
spurninga; hvað mamma þín héti,
hvenær þú værir fæddur og svo
framvegis. Hann bað mig að afla
þessara upplýsinga og hringja í sig
aftur daginn eftir."
Ég verð að játa það að ég svaf ekki
dúr um nóttina. Ég var svo spenntur
að ég hélt að ég myndi ekki lifa hana
af.
Daginn eftir hringdi Jón Gerald
aftur í þennan mann og hafði þá feng-
ið hjá mér svör við spurningum
hans. Maðurinn sagði að þetta pass-
aði allt og hann væri líklega faðir
minn. Jón Gerald spurði hann hvort
hann vildi ekki hafa samband við
mig. Hefði hann svarað neitandi,
hugðist vinur minn segja mér að
i
LAUGARDAGUR 10. JÚLÍ 1993
Guðmundur Aibertsson ásamt eiginkonu sinni, Sigriði Ólafsson, og dætrunum Söru Alexöndru og Dagbjörtu Rósu. DV-mynd GVA
þetta heföi ekki verið rétti maðurinn
til þess að særa mig ekki. Pabbi bað
hann á móti um að bíða með að segja
mér frá þessu því hann þyrfti að
ræöa við móður sína sem auðsjáan-
lega ræður öllu þama.
Það var svo á sunnudegi sem Jón
Gerald hringdi í mig og sagði: „Vertu
heima klukkan 5 í dag.“
Ég lofaði þvi.
Jón Gerald hringdi aftur á tilsett-
um tíma og sagði: „Ég er búinn aö
finna pabba þinn og er á leið til hans.
Vertu við símann, ég ætla að láta
hann hringja í þig.“
Ég ætla ekki að reyna að lýsa næstu
klukkustundum í lífi mínu.
Um ellefuleytið hringdi svo síminn
og þá talaði ég við pabba minn í
fyrsta skipti. Ég man ekki hvað við
sögöum, ég var svo stressaöur. Ég
man þó að hann sagði: „Hello, my
son.“ En hann var auðheyranlega
alveg jafn stressaður og ég. Við rædd-
um síðan saman í tvo klukkutíma
um alla heima og geima og sá tími
nægði engan veginn til þess að við
gætum sagt allt sem okkur lá á
hjarta.
Um nóttina svaf ég ekki dúr. Ég var
í svo miklu uppnámi. Seinna sagði
Jón Gerald mér svo að hann heföi
orðið að fullvissa föður minn um að
ég heföi það efnahagslega gott, ætti
fjölskyldu og liföi góðu lífi. Það fyrsta
sem kemur upp hjá Ameríkönum eru
peningar. En pabbi sá fljótt að ég var
ekki á höttunum eftir peningunum
hans. Hann vildi bara að ég kæmi
strax út til sín.“
Saman í fyrsta sinn
„Á laugardegi, fimm dögum eftir
símtaliö, hittumst við svo í fyrsta
sinn. Hann tók á móti mér á flugvell-
inum. Ég titraði bara og flissaði þeg-
ar við heilsuðumst. Þetta var rosa-
lega erfitt.
Þegar viö vorum sestir upp í bíhnn
hjá Jóni Gerald fór ég að virða þenn-
an mann fyrir mér. Þá gerði ég mér
grein fyrir því hve líkir við erum.
Við erum með nákvæmlega éins
hendur, jafnháir og berum okkur svo
svipað að konan mín tók stundum
feil á okkur í fiarlægð. Þá hef ég sömu
ofnæmissjúkdóma og eru í hans fiöl-
skyldu, bæði hjá föðurbróður mínum
og föðurafa mínum.
Þegar amma mín frétti af mér og
að ég væri á leiðinni út til þeirra
hafði hún sagt hún að hún myndi
senda mig í DNA-erfðapróf ef hún
væri í minnsta vafa um faðerni mitt.
En um leið og hún sá mig sagði hún
að ég væri lifandi eftirmynd föður
míns og tók mér opnum örmum.
Á Miami búa, auk pabba, amma
mín og fóðurbróðir. Bræðumir eru
ógiftir og barnlausir þannig að ég er
sá eini sem viðheld ættinni. Föður-
fiölskylda mín er efnuð og kemst
.ágætlega af. Hún átti sportvörufyrir-
tæki sem framleiöir þekktar sport-
vörur en seldi það 1985 því að enginn
var til þess að taka við henni vegna
veikinda í fiölskyldunni."
Frásögn föðurins
„Ég dvaldi hjá pabba í eina viku.
Við töluðum saman frá morgni til
kvölds. Mig langaði m.a. til að fá svar
við þeirri spurningu sem brunnið
hafði á mér öll þessi ár; hvers vegna
hann hefði ekki haft samband við
mig.
Hann sagöi mér að 1974 heföi vin-
kona mömmu haft uppi á'honum.
Hann sagðist þá vera tilbúinn að
hafa samband og bað hana að hringja
í sig aftur. En þegar hún hringdi
tveimur dögum síðar vildi hann ekk-
ert gera í máhnu. Mér haföi verið
sagt þetta áður og ég var mjög sár
vegna þess að ég skildi ekki þá hugs-
un að eiga barn úti í heimi en vilja
ekkert af því vita. En ástæðan mun
vera sú að einmitt á þessum tíma var
pabbi mjög veikur og afi einnig.
Pabbi haföi fengið sjúkdóm í innra
eyrað og veiktist mjög mikið. Síðan
hefur hann verið sjúkhngur. Hann
heyrir ekkert með öðru eyranu og
hefur 30 prósent heyrn á hinu. Jafn-
vægi hans er skert og hann getur t.d.
ekki ekið bíl. En hvað um það, pabbi
nefndi þetta við ömmu sem ræður
miklu í fiölskyldunni eins og fyrr
sagði. Hún aftók meö öllu að álagið
sem var á fiölskyldunni yrði aukið
með því aö ég kæmi inn í líf hennar
á þessum erfiðleikatímum. Þannig
átti þessi sjúkdómur stóran þátt í því
að hann haföi ekki samband við mig
á sínum tíma.
Mamma hafði sent fiölskyldunni
myndir af mér þegar ég var yngri.
Nú kom í ljós að amma hafði tekið
þær myndir og stungið niður hjá sér.
Hún var búin aö heyra mörg dæmi
þess að stúlkur í herstöðvum um all-
an heim væru að kenna bandarísk-
um hermönnum börn sín til þess að
hafa af þeim peninga. Pabbi segir að
hún hafi oröið svo reið, þegar hún
frétti aö honum væri kennt ófætt
bam á íslandi, aö hún hafi kippt í
einhveija spotta og látið færa hann
umsvifalaust í aðra herstöð annars
staðar í heiminum. Þetta getur vel
verið því hún á talsvert undir sér,
gamla konan.
Áður en ég fór heim eftir að hafa
dvalið í viku hjá pabba bauð hann
mér aö koma með fiölskyldu mína í
heimsókn. Hann vildi að það yrði
sem fyrst svo hann gæti fengið að
kynnast konunni minni og börnun-
um. Hálfum mánuði síðar fór ég svo
út meö fiölskylduna og við dvöldum
hjá honum í þrjár vikur. Hann vildi
einnig hitta móður mína og skýra sín
mál. Hún kom út og dvaldi þama
með okkur í viku. Þama vom þau
að hittast í fyrsta skipti eftir þijátíu
ára aðskilnað. Mér fannst mjög
skrýtið að sjá þau þama saman og
þetta hefur vafalaust verið erfitt fyr-
ir þau. Mömmu þekki ég vitaskuld
betur en pabba og ég sá hve mikil
geðshræring hennar var.
Á þessum ámm, þegar þau skildu,
var tíðarandinn þannig að þeim var
nauðugur einn kostur. Mamma var
aðeins 18 ára þegar þau hittust fyrst.
Skilnaður var ekki það sem þau vildu
en þau fengu engu um það ráðið.
Ríkjandi neikvæð viðhorf hér á
landi, aginn í hernum og ýmislegt
fleira varð til þess að skilja þau að.
Þau áttu aldrei möguleika eins og
aðstæðurnar voru þá.“
Vilja að við flytjum út
Faðir minn vill að ég flytji með
fiölskyldu mína út til Miami og setj-
ist þar að. Ég myndi gjaman vilja
búa í nágrenni við pabba, loksins
þegar ég hef fundið hann. Mér fór
að þykja vænt um þennan mann eft-
ir aö hafa veriö samvistum við hann
í nokkrar mínútur. Mig langaði til
að taka utan um hann og ég haföi
tilfinningar til hans. En það er ýmis-
legt annaö sem stendur í veginum.
Þær heföir sem ráða í föðurfiöld-
skyldunni minni em allt aðrar en
þær sem við eigum að venjast hér
heima. Þau em afkomendur rúss-
neskra gyðinga. Fjölskylduböndin
em afar sterk og það gerir enginn
neitt stórvægilegt án þess að ráöfæra
sig við höfuð fiölskyldunnar, sem er
amma.
Pabbi minn hefur alltaf búið einn.
Hans uppeldi, kúltúr og viðhorf í líf-
inu em svo gjörólík þvi sem við eig-
um að venjast. Samkvæmt því er
hann höfuð fiölskyldu minnar og all-
ar meiri háttar ákvarðarúr ber að
taka í samráði við hann. Ég er ekki
viss um að ég gæti búið við slíkt. Það
komu t.d. upp ákveðin vandamál
þegar haim vildi fara að stjóma
minni fiölskyldu þann tíma sem við
dvöldum hjá honum. Við, hér heima,
emm miklu fijálslegri í hugsun held-
ur en t.d. fólkið mitt úti. Ég veit ekki
hvemig málin þróast í framtíðinni
en hvernig sem allt fer munum við
halda góðu sambandi úr því að mér
tókst loksins að finna hann.“
-JSS