Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.1994, Side 10

10
LAUGARDAGUR 5. NÓVEMBER 1994
Píanófrá 135.600 k
Flyglarfrá450.800kr.
Mikið úrval af píanóum og
flyglum fyrirliggjandi á
ótrúlegu verði. Teg.:
GERTZ, BECHNER,
J. BECKER, HELLAS,
Ed. SEILER, PETROF
og ASTOR.
3ja-5 ára ábyrgð
Sérpöntum einnig.
Stuttur afgreiðslufrestur.
RAÐGREIÐSLUR
HLJÓOF/ERASALA • STILLINGAR • VIÐGERÐIR
Opið: Q
Virka daga kl. 10-18 [ Blffl!I!71^7TCTn!n!B!H Ármúli 38
laugardaga kl. 11—14 j Sími 91-32845
Kafli úr bók Kristjáns Péturssonar tollara, Þögnin rofin:
kynnt aö faðir barnsins, fyrrver-
andi eiginmaður hennar, væri
hugsanlega á leið úr landi með
barnið. Sjaldan eða aldrei hef ég
upplifað betri tiiflnningu. Ég settist
niður og fann hvernig taugaspenn-
an fjaraöi út, tárin runnu og félagi
minn, sem var þarna inni, spurði
hvort ég væri veikur. „Þetta eru
víst gleðitár, því mér hefur aldrei
liöið betur,“ sagði ég, tók upp sím-
ann og hringdi til móður barnsins
og skýrði henni frá því, aö maður
og barn væru í minni vörslu hjá
útlendingaeftirlitinu á Keflavíkur-
flugvelli og bað hana að koma strax
og ná í barniö. „Guð er þá til eftir
allt saman," sagði hún. „Ég bað
hann um hjálp.“
Beðinn að halda
pressunni frá málinu
Hún skýrði mér frá því að fyrr-
verandi eiginmaður hennar, sem
hún bjó með í Bandaríkjunum,
heföi dvalist hér á landi í nokkra
daga á Loftleiðahótelinu. Hann
hefði heimsótt sig og barnið tviveg-
is enda hefði hann við lögskilnað
fengið úrskurðaðan umgengnisrétt
við barnið.
„í dag leyfði ég honum að fara
með barnið niður að fjörn, en bað
hann að koma með það aftur milli
kl. 4 og 5. Þegar klukkan var orðin
rúmlega fimm var ég orðin ótta-
slegin um að hann myndi ræna
barninu og hringdi til ykkar," sagði
hún.
„Þú hefðir nú gjarnan mátt gera
það, áður en véhn fór. Ég hafði
engan lagalegan rétt til að stöðva
manninn, því hér var aðeins um
óljósa grunsemd að ræða sem kom
til vegna einstakrar árvekni af-
greiðslustúlku flugfélagsins. Þegar
þú kemur að sækja barniö skal ég
kynna þig fyrir henni. Hún á mikl-
ar þakkir skildar," sagði ég.
Ég lét færa manninn til lögreglu-
stöðvarinnar á flugvellinum.
Seinna um kvöldið átti ég viðræður
við lögreglustjóra um málið.
„Þér er tamt að tefla djarft. Nátt-
úrlega ætti ég að reka þig fyrir til-
tækið. Þú haföir enga lagalega
heimild til að stöðva manninn en
hagstæð málalok bjarga þér fyrir
horn að þessu sinni. Sjáðu til þess
að maðurinn verði sendur úr landi
okkur að kostnaðarlausu," sagði
hann stuttur í spuna.
„Viltu ekki fá skýrslu um atburð-
inn?“ spurði ég.
„Nei, ég vil enga skýrslu um
þessa lögleysu og helst ekkert um
þetta vita. Það er best að endirinn
sé eins og upphafið í þínum hönd-
um en í guðanna bænum reyndu
að halda pressunni frá þessu máli,“
sagði hann og lagöi á.
Umhyggja stjóra fyrir barni og
móður var ekki merkjanleg af
þessu samtali, hvað þá þakklætis-
orð til mín eða afgreiðslustúlkunn-
ar. Ef málalok hefðu orðiö önnur,
hefði ég verið rekinn umsvifalaust,
á því er ekki nokkur vafi, og orðið
að greiða Bandaríkjamanninum
háar skaðabætur.
í viðræðum mínum við móður
barnsins lagði hún ríka áherslu á
að barnsfóður hennar yröi ekki
refsað fyrir verknaðinn því þaö
myndi aöeins kalla á harðari aö-
gerðir af hans -hendi síðar. Hún
fékkst því ekki til að kæra. Henni
fannst brottvísun úr landi réttmæt
málsmeðferö. Mér fannst hins veg-
ar slík málalok vera alveg út í hött
og ekki vera í neinu samræmi við
viðurlög fyrir shkan verknað en
velvilji „stjóra" og konunnar máttu
sín meira en refsigleði deildarstjór-
ans.
Ath.: Millifyrirsagnir eru blaðsins
ég rekinn fyrir að fara offari í starfi
eða fengi a.m.k. áminningu fyrir
tiltækið.
Svitinn perlaöi
á enni mér
Ég taldi óráðlegt að leita til yfir-
manns míns, lögreglustjórans á
Keflavíkurflugvelli, eins og á stóð.
Hann væri ekki líklegur að styðja
í bók sinni Þögnin rofin segir
Kristján tollari frá nokkrum saka-
málum, sem ekki hefur veriö fjall-
aö um opinberlega áður, og ýmsu
sem miður fór í dómskerfinu. Hér
á eftir fer kafli úr bókinni sem
Skjaldborg gefur út.
Barnsrán
Sennilega eru barnsrán sá mála-
flokkur, sem vekur einna mesta
athygh fjölmiðla og almennings og
sterk viðbrögð lögreglunnar. Við
íslendingar höfum að mestu slopp-
ið við afbrot af þessum toga, en þó
eru nokkur dæmi þess að erlendir
menn, sem eignast hafa börn með
íslenskum uonum, hafi reynt að
ræna þeim eftir hjónabandsslit og
haft í frammi hvers konar hótanir
og jafnvel ofbeldi. Ég mun hér
skýra frá tveimur slíkum málum í
stuttu máli. í báðum tilvikum áttu
Bandaríkjamenn hlut að máli.
Fyrra málið bar að með þeim hætti,
aö stúlka í flugafgreiðslu, sem var
að innrita farþega í síðdegisflug til
New York, veitti athygh bandarísk-
um manni, sem hélt á ungu bami.
Þegar kom að því að afgreiða hann,
framvisaði hann farseðlum fyrir
sig og barnið og sýndi jafnframt
vegabréf. Nafn barnsins var skráð
í vegabréf hans, en það sem vakti
sérstaka athygli afgreiðslustúl-
kunnar var að hann hafði engan
farangur meðferðis.
Hún hringdi til mín á skrifstof-
una í flugstööinni og vakti athygli
mína á þessu. Hún lét þess jafn-
framt getið, að þetta gæti allt veriö
eðlilegt, en vildi samt að ég kann-
aði málið. Hún skyldi benda mér á
manninn, sem væri kominn í gegn-
um vegabréfaskoðun og staddur í
biðsal flugstöðvarinnar. Hún lét
þess einnig getið, að um sjö mínút-
ur væru til brottfarar.
Við mæltum okkur mót við brott-
fararhlið nr. 1. Við gengum síðan
vítt og breitt um sahnn, en sáum
hvorki manninn né barnið. Ég bað
þá þann starfsmann flugfélagsins,
sem sá um brottfarartilkynningu
flugsins, að sjá til þess að enginn
farþegi færi í gegnum brottfarar-
hhð að flugstæði. Jafnframt sendi
ég einn af starfsmönnum vega-
bréfaskoðunar út í flugvéhna til að
ganga úr skugga um, hvort maður-
inn hefði komist þangað.
ráðstafanir, héldum við áfram leit-
inni í biðsalnum. Ég fór m.a. á
karlasalemið. Sú skoðun leiddi í
ljós að eitt salemið var læst. í sama
mund var tilkynnt um brottfór vél-
arinnar til-New York. Ég tók mér
stöðu fyrir framan salernið, en af-
greiðslustúlkan við brottfararhlið-
ið. Eins og kunnugt er, em brottfar-
ir véla tilkynntar þrisvar sinnum,
og þegar kom að síðasta kalhnu og
flestir farþegar vom komnir um
borð í vélina, kom maður með barn
á handleggnum út um salernis-
dyrnar.
Mér þótti strax sýnt, að hér væri
um umræddan farþega að ræða og
stöðvaði manninn og tilkynnti hon-
um jafnframt hver staða mín væri.
Afgreiðslustúlkan, sem hafði auga
með mér, kinkaði kohi til mín til
staöfestingar því, að ég væri með
rétta manninn. Það var umtalað
okkar á milli, að hún hefði ekki
frekari afskipti af málinu og léti
ekki samstarfsfólk sitt né aðra vita
af grunsemdum okkar.
Ég bað umræddan farþega að
sýna mér skilríki sín. Hann afhenti
mér farmiða, brottfararkort og
vegabréf, sem staðfesti að hann var
Bandaríkjamaður. Nafn bamsins
var skráð í vegabréf hans og stað-
festi það að það væri bandarískur
ríkisborgari. Mér var mikill vandi
á höndum og hafði enga lagalega
heimild til aö stöðva brottfór hans
né barnsins.
Ég spurði manninn, hvenær
hann og barnið hefðu komið til
landsins og hvaða ástæða væri fyr-
ir komu hans hingað til lands.
Hann svaraði því til, að hann væri
ferðamaður í einkaerindum og
spurði, hvort ég hefði eitthvað við
þaö að athuga. Ég kom mér undan
að svara því, en spurði því næst,
hvort hann hefði komið hingað
áður og hvort hann þekkti ein-
hverja íslendinga. Hann svaraði
því engu en viðbrögö hans virtust
óömgg og hikandi. Allir farþegar
voru nú komnir um borð og stöðv-
arstjóri flugfélagsins, sem þarna
var viðstaddur, benti mér kurteis-
lega á að véhn væri tilbúin til
brottfarar af flugvélastæði. Ég bað
hann aö láta flugvélina bíða augna-
bhk. Ég hefði ákveðnar gmnsemdir
um að ekki væri allt meö felldu um
ferðir þessa manns. Ég átti ekki
margra kosta völ. Ef ég setti tíma-
bundið farbann á manninn án rök-
studdra grunsemda um ólögmætan
verknað hér á landi, yrði ég sjálfur
að greiða honum aht það tjón, sem
hann yrði fyrir og hugsanlega yrði
Tók mér stöðu fyrir
framan salemið
Eftir að hafa gert framangreindar
aðgerð mína út á ágiskun eina sam-
an. Hann myndi krefjast þess að
ég færi í einu og öllu eftir bókstaf
laganna og maðurinn færi því með
barnið úr landi. Færi ég ekki að
fyrirmælum lögreglustjóra, yrði ég
einnig kærður fyrir agabrot.
Áhættan var mikil, óvissan um
hugsanlegt barnsrán var eins og
martröð og svitinn perlaöi á enni
mér. Ég reyndi að einbeita mér.
Hagsmunir barnsins og móður þess
hiutu aö vega þyngra en mínir eig-
m hagsmunir. Flugvéhn beið eftir
ákvörðunartöku minni. Stöðvar-
sfjórinn var eðhlega orðimróþolin-
móður og ég varð að gera upp hug
minn strax.
Ég gekk að símanum viö af-
greiðsluborðið og þóttist hringja og
tala við einhvern. Síðan gekk ég til
Bandaríkjamannsins og spurði
hvasst, hvort hann hefði rænt
barninu. Honum brá mikið og nú
perluðu svitadropar á enni hans.
Taugastríð okkar beggja var mikið,
en hann svaraði mér engu. Við-
brögð hans fullvissuðu mig um að
ekki væri allt með fehdu. Ég sagði
stöðvarstjóranum að láta vélina
fara, farþeginn yrði eftir á mína
ábyrgð og í minni umsjá. Hann
hristi bara höfuðið og sagði: „Þú
ert engum hkur.“
Ég fór með farþegann og barnið
inn á varðstofu vegabréfaskoðunar
og bað starfsmann þar að gæta
hans vel, meðan ég kannaði far-
þegalista og bókun yfir komufar-
þega frá Bandaríkjunum síðustu
daga. Ég var rétt í þann mund að
hefja þá skoðun, þegar mér var fll-
kynnt að móðir bamsins hefði
hringt th vegabréfaskoðunar og th-
Kristján Pétursson tollari rýfur þögnina.
DV-mynd Brynjar Gauti
Barnsræningi stöðvaður