Dagblaðið Vísir - DV - 09.09.1995, Page 31

LAUGARDAGUR 9. SEPTEMBER 1995
fmæli Dagblaðsins
Blaðið er nauð-
synlegt
- segir Hannes Hólmsteinn
„Mér finnst tilkoma DB hiklaust
hafa orsakað breytingu á dagblaða-
markaðnum. Þetta varð til þess að
Vísir hætti virkum stuðningi við
Sjálfstæðisflokkinn og bæði blöðin
hófu harða samkeppni um hylli les-
enda - slógu upp æsilegum fréttum,
urðu gagnrýnin og þótt margt hefði
mátt betur fara varð þessi sam-
keppni til góðs þegar á heildina er
litið,“ segir Hannes Hólmsteinn
Gissurarson, dósent við Háskóla ts-
lands.
Hann segir tilfinningar sínar til
DV blendnar. Blaðið sé nauðsynlegt
og hinn „hvassi penni Jónasar
Kristjánssonar, sem stundum sé
dýft í eitur“ sé nauðsynlegur valds-
mönnum og öðrum til aðhalds. Hins
vegar hafi honum ekki alltaf líkað
skrif einstakra blaðamanna.
„Ég tel áhrif skoðanakannana DB
og DV, seinna meir, hafa verið mik-
il. Gleggsta dæmið er framboð R-
listans i síðustu borgarstjórnar-
kosningum. Ég held líka að skoð-
anakannanir hafi hugsanlega af-
stýrt því að Sjálfstæðisflokkurinn
biði ósigur í síðustu alþingiskosn-
ingum. Hættan á vinstri stjórn, sem
endurspeglaðist í skoðanakönnun-
um, varð til þess að margir kusu
Sjálfstæðisflokkinn sem ella hefðu
kosið vinstri flokka en þá ber þess
að geta að skoðanakannanir eru að-
allega upplýsandi - það er verið að
miðla upplýsingum til kjósenda um
hugsanlegar afleiðingar af vali
þeirra. Skoðanakannanir eru í eðli
sínu æskilegar á sama hátt og gagn-
rýnin er æskileg. Við verðum að
sætta okkur við málfrelsið þótt það
kosti stundum að einstaka menn
misnoti það. Þegar á heildina er lit-
ið er málfrelsið tU góðs og Dagblað-
ið var þjónn málfrelsisins og arftaki
þess er það.“
-PP
Tilkoma blaðs-
ins af hinu góða
- segir Guðrún Helgadóttir
„TUkoma Dagblaðsins var af hinu
góða. Með því kom blað sem var
óháð stjórnmálaflokkunum og óneit-
anlega varð öll umræða frjálslegri
má segja. Mér finnst hins vegar á
þessum 20 ára tímamótmn að þá
megi blaðið kannski hafa svolítið
meiri ritstjórnarlegan metnað. Blað-
ið kaupir jú greinar um aUa hluti
milli himins og jarðar en blaðið
mætti gera meira að því að birta
góðar greinar um það sem er að ger-
ast I þjóðfélaginu og umheiminum,“
segir Guðrún Helgadóttir rithöfund-
ur.
Hún segir blaðið hafa breytt
fleiru en pólitískri umræðu. Líklega
hafi blaðið breytt öðrum blöðum
meira én ýmsu öðru. Morgunblaðið
hafi tU dæmis neyðst til að opna
blaðið meira en áður. Skortur á
samkeppni hafi samt sett mark sitt
á stærstu blöðin og fjölga verði upp-
lýsandi greinum. Þótt ágætt sé að
vera með greinar á dægurmála svið-
inu þá megi fjölga hinum.
-PP
Markar viss
tímamót
- segir Helgi E. Helgason
„Blaðaútgáfa og fjölmiðlun var í
mikilli deiglu fyrir 20 árum. TU-
koma Dagblaðsins markar á vissan
hátt tímamót í íslenskri fjölmiðlun
enda fyrsta dagblaðið sem nær fót-
festu hér á landi sem ekki er undir
áhrifum eða beinni stjórn pólitískra
flokka. Dagblaðið var vissulega
aufúsugestur - hressUegt blað sem
bryddaði upp ýmsum nýjum hlutum
‘ í blaðamennsku.
Ég er samt ekki þeirrar skoðunar
að Dagblaðið hafi verið eitt um að
ryðja brautina tU nýrrar fjölmiðlun-
ar. Jafnvel blöð sem voru yfirlýst
flokksmálgögn reyndu að láta póli-
tíkina ekki hafa áhrif á eða lita
fréttaskrifin og áttu líka sinn þátt í
þróuninni í átt tU óháðarar nútíma
blaðamennsku. Ég vil þannig ekki
þakka Dagblaðinu einu fyrir þá þró-
un sem orðið hefur - tíðarandinn,
betur menntaðir blaðamenn og
auknar kröfur almennings um hlut-
læga umfjöUun fjölmiðla um menn
og málefni og kröfur hans um vand-
aðann fréttaflutning hefur breytt
fjölmiðlun í landinu á 20 árum. Hún
er „óháðari" en hún var og Dagblað-
ið á sinn þátt í þeim breytingum,"
segir Helgi E. Helgason, varafrétta-
stjóri Sjónvarps.
PP
Hannes Hólmsteinn Gissurarson.
Guðrún Helgadóttir.
Lúðvfk Geirsson.
Blaðið
skemmtilegt
strax í upphafi
- segir Vilborg Dagbjartsdóttir
„Mér fannst DB skemmtilegt
strax í upphafí. Ég hef keypt blaðið
í gegnum tíðina af því að það er líf-
legt og fréttirnar eru stuttar og
kjarni málsins kemur fram.
Myndefni er skemmtUegt og um
tíma fannst mér frjálslegur blær á
því þótt eitthvað hafi dregið úr því
seinustu árin. Það getur nú verið af
því að ég eldist," segir VUborg Dag-
bjartsdóttir rithöfundur.
VUborg segir að í dag finnist
henni vanta langar greinar í blaðið,
sérstaklega menningarlegar greinar
þar sem tekið sé á hlutunum, í raun
sé ekkert dagblað hér á landi þar
sem áhersla sé lögð á þetta. Önnur
blöð hafi lagt of mikla áherslu á
langar greinar um málefni sem
skipti litlu máli í lífinu. Það sé eins
og skortur sé á samkeppni til að fá
menn til að taka á þessu.
-PP
Brynja Benediktsdóttir:
Tilvist menn-
ingar verðlauna
uppörvun
„Þegar útgáfa Dagblaðsins hófst
fyrir tuttugu árum gat ég ekki ann-
að en fagnað því sem óflokksbund-
inn þegn þessa lands. Þetta ger-
breytti flóru blaðanna eins og sést
Vilborg Dagbjartsdóttir.
Helgi E. Helgason.
Svavar Gestsson.
best á því að flokksblöðin sem ekki
hafa gefist upp hafa aðlagast þessari
stefnu og hleypa að pólitík ann-
arra,“ segir Brynja Benediktsdóttir,
leikari og leikstjóri.
Hún segir þá nýbreytni DV að
veita verðlaun innan menningar-
geirans sé af hinu góða og lista-
mönnum hvatning.
„Tilvist verðlaunanna er lista-
mönnum uppörvun og ekki síður at-
hyglisvekjandi. Annað er að það
væri betra að verðlaunin væru pen-
ingaupphæð til að létta undir með
þessu annars arðrænda fólki sem
hefur skapað þjóðarbúinu ómæld
verðmæti." -pp
DB frumherji í
neytendaum
fjöllun
- segir Ásmundur Stefánsson
„Það er enginn vafi á því 'að allur
sá hamagangur sem varð í blaða-
mennsku í kjölfar DB á sfnum tíma
og sérstaklega samkeppnin í upp-
hafi við Vísi opnaði fjölmiðlana.
Menn geta auðvitað haft fleiri en
eina skoðun á því hvernig sumt af
því var unnið. Án efa stuðlaði blað-
ið að breytingu í aðgangi fólks að
fjölmiðlum i fyrsta lagi og eins jók
það ágengni fjölmiöla gagnvart at-
burðum og fólki. Hvort tveggja varð
þetta til góðs og ills. I upphafi tel ég
menn hafa farið offari f framsetn-
ingu og skemmt dálítið fyrir sér en
tvímælalaust breytti þetta því að
það var ekki með sama hætti póli-
tískar línur sem flokkuðu allt upp
sem var að gerast. Merki þess sjást
ekki síður I öðrum fjölmiðlum en
Dagblaðinu," segir Ásmundur Stef-
ánsson, einn framkvæmdastjóra ís-
landsbanka og fyrrum forseti ASÍ.
Asmundur Stefánsson.
Brynja Benediktsdóttir.
Jón Ormur Halldórsson.
Hann segir Dagblaðið hafa unnið
frumherjastarf með neytendaum-
ijöllun sinni. Bæði með verðupplýs-
ingum og með þvi að gefa launafólki
yfirlit yfir ákveðna þætti neytenda-
mála. „Það er enginn vafi á því að
þar hefur DB og síðar ÐV verið í
fararbroddi."
PP
Markaði tíma-
mót í blaðaút-
- segir Lúðvík Geirsson
„Ég held það fari ekki á milli
mála að tilkoma Daghlaðsins á sín-
um tíma markaði ákveðin tímamót
í blaðaútgáfu á íslandi. Þar með var
gerð alvöru tilraun til að brjóta upp
þær pólitísku línur sem höfðu verið
ráðandi um áratugaskeið í blaðaút-
gáfu. Þróunin á árunum á eftir var
mikil og ör og Dagblaðið kom með
margar merkar nýjungar í fjölmiðl-
un, s.s. umfjöllun um neytendamál
og alvöru úttektir. Jafnframt reyndi
blaðið að skoða mál frá öllum hlið-
um. Þannig fengu lesendur meira að
velta vöngum yfir en einhverjar
pólitískt heimasmíðaðar útlegging-
ar,“ segir Lúðvík Geirsson, formað-
ur Blaðamannafélagsins.
Hann segir boltann hafa farið að
rúlla mjög hratt í framhaldi af
þessu. Vikublað eins og Helgarpóst-
urinn hafi farið að koma út, ekki
löngu síðar hafi Bylgjan og Stöð 2
byrjað útsendingar en allt hafi þetta
verið liður í sömu þróun, segir Lúð-
vík.
„Mér finnst hins vegar að það
hafi mátt vera meiri slagkraftur í
DV í seinni tíð og það ber þess
merki að það er ekki samkeppni á
síðdegisblaðamarkaðnum í dag.“
-PP
DB hluti af afl-
vaka framfarar
- segir Jón Ormur Halldórsson
„Dagblöð voru lengst af ekki gef-
in út á íslandi til að miðla fréttum
heldur til að flytja ferskar sannanir
um að einhver undarleg og þröng
heimsmynd væri hin eina sanna.
Frásagnir af íslenskri fjölmiðlun
fyrir 20 árum hljóma eins og kynja-
sögur fyrir fólk sem ekki man þessa
tíma. Menn gerðust áskrifendur að
skoðunum og fengu þannig sína
uppáhalds fordóma senda heim dag-
lega. DB var hins vegar opið nokk-
uð til jafns fyrir hvern sem nennti
að skrifa og þó margir hefðu að
ósekju mátt vera pennalatari var
þetta stór framfor sem var hluti af
mikUli þróun og að hluta aflvaki
hennar," segir Jón Ormur Halldórs-
son, dósent við Háskóla íslands, í
tilefni 20 ára afmælis DB.
„Galdurinn við að koma ár sinni
fyrir borð á íslandi er hins vegar
enn sá sami og hann var á meðan
fjölmiðlarnir voru máttarstólpar
kerfisins. Hann er ekki sá að kunna,
geta eða vita, heldur sá að koma sér
í forréttindaaðstöðu með aðild að
klíku, hvort sem menn vilja vera í
viðskiptum eða embættum. Besta
framlag fjölmiðla gegn þessu hafa
verið leiðarar Jónasar Kristjánsson-
ar, írekar en einhver andi tengdur
öllum fjölmiðlum eða einhverjum
einum þeirra. Það er tákn um mik-
inn veikleika að mönnum detti helst
í hug persóna frekar en fjölmiðlar
almennt varðandi viðnám gegn
mesta meini íslenska þjóðfélagsins.
Þróun fjölmiðlunar um þessar
mundir vekur ekki vonir um breyt-
ingar á þvi.“
-PP
Svavar Gestsson:
Opnaði fyrir
nýjar
áherslur
„Ég tel DB hafa breytt heilmiklu
og þar hafa ráðið úrslitum andi og
verðleikar Jónasar Kristjánssonar.
Reyndar er hann nú það besta í DV
enn í dag. DB hafði verulega góð
áhrif á íslenskan fjölmiðlaheim -
opnaði fyrir nýjar áherslur og nýja
nálgun. Til dæmis var það einna
fyrst til að kalla til penna utan
blaðsins í verulegum mæli, burtséð
frá stjórnmálaflokkum, þótt vinátta
ritstjóra við Sjálfstæðisflokkinn
hafi sést nokkuð oft. Mér finnst DV
hins vegar hafa staðnað í seinni tíð
og það þurfl að taka sér tak því að
dagblöð þurfa að vera nýjungagjörn
og frísk þótt þau séu líka íhalds-
söm,“ segir Svavar Gestsson alþing-
ismaður.
Hann segist vona að blaðið haldi
áfram í þeim anda sem það mótaði í
upphafi og rífi sig upp úr deyfðinni
sem hafi verið yfir því undanfarið.
„Svo óska ég blaðinu og þeim sem
standa að því til hamingju með af-
mælið.“
-PP