Þjóðviljinn - 23.12.1947, Síða 30

28
ÞJÓÐVILJINN
Jólin 1947
fyrir augunum, þegar ég lít þær. Hryglan og hæsin —
þetta lága veika suð, þegar þeir eru að tala — yfir-
gnæfir þys og glaum heillar stórborgar. Ég kemst
ekki hjá að heyra. Stellingar þeirra og hreyfingar
eru á þann veg, að þáð er eins og þeim sé stjórnað af
óþarflega meinfýsnum leikstjóra, sem hafi þá festa
á þræði og geri sér far um að láta brúðurnar sínar
líta út sem herfilegastar. Þeir eru hoknir og slapir;
þau sáralitlu þægindi, sem bekkurinn getur veitt, hafa
þeir tæplega uppgötvað; ég veit, að rendur og horn
stingast í þá, særa þá, deyfa þá; þeir myndu hafa
betra af því að ganga eða hlaupa en liggja þannig;
ég veit, að ekkert af trjánum gefur þeim forsælu,
þótt ég héldi það fyrst (leikstjórinn vill ekki láta
brúðumar vera í forsælu), ég finn, að þá verkjar í
hverja taug, hvergi í þessum skrokkum er minnsta
hvíld hvað þá nautn af því, sem veitist, hér eru ekki
menn sem hvílast á bekk, heldur rykfallnar leikbrúð-
ur hins mikla og forríka leikhúshaldara, sem í þessu
tilfelli stillir þeim út á hvitglóandi torg.
Þeir eru líkir einhverju, sem ég þekkti fyrr, — ekki
endilega mönnum, kannske miklu fremur dauðum
hlutum, sem ég þekkti fyrr og man. Illa meðförnum
hlutum, sem enginn vildi eiga. Þá hluti má svo víða
sjá.
Svo eru þeir einnig líkir einhverjum mönnum
jafnvel mönnum, sem ég umgekkst í bernsku, sumum
vinum mínum. Mönnum, sem þá voru fjarska ungir
og fallegir og bjartsýnir, ætluðu að leggja undir sig
allan heiminn. Þá menn má svo óvíða sjá.
Nú ætla ég hinsvegar að fara heim til að sjá þá,
til pess að fá fréttir af þeim, kynnast þeim að nýju.
Ég ætla að leggja af stað fimm mínútur yfir fjögur.
Þeir ungu menn voru skáld, ætluðu sér að verða
meiri skáld, stöðugt meiri og meiri skáld, unz þeir
dæju; þannig ætluðu þeir að leggja undir sig allan
heiminn.
Einn hét Konkordíus, sextán ára þegar ég fór, hár
og grannur, ljóshærður, bláeygur, tekinn að stillast,
las, vapn í búð, spilaði á píanó, hafði þau undarleg-
pstu augu, sem ómögulegt var að horfa í, ætlaði að
kaupa sér gleraugu, hlustaði á klassíska músík án
þess að stæra sig af því, safnaði bókum um listamenn,
kunni sjö orð í þýzku, slóst aldrei, hafði aldrei gaman
af að raka sig (ekki einu sinni í fyrsta skiptið), hélt
broti í buxum sínum ótrúlega vel, orti kvæði undir
f jölmörgum ’háttum.
Annar hét Demosþenes Dóstójevskí, lítill, fjörleg-
ur, svarteygur, með dökkblátt hár nærri svart, gulur
í framan, sautján ára, hafði gaman af dansi, bauð
<><3k><><S3k><><X5><3><3k><><><><><><>0<><><><><><5<><><><><^^
é
A
CARL SANDBURG:
SI(Í RSFi A
*
Maður var hcr, sem sá heiminn allan í
líki beinagrindar með holum augnatóttum
og glottandi tanngarði. Honum sýndist
holdið ílettast af hverju andliti. Honum
íannst allt vera iánýtt. Hann sá engan tii-
gang í neinu' heldur dui't og ösku á duft
og ösku ofan, gamalt myrkur og gagnslausa
þögn. Svona sýndist honum heimurinn. Svo
fór hann að hlusta á Mischa Elman. I tvo
tíma bárust hljóðöldur að cyrum hans. Tón-
arnir brutu niður og byggðu upp eitthvað í
heila hans og hjárta. Þegar hann kom út
snertu iijar hans strætið öðruvísi en áður.
Ilann yar hinn sami maður og áður í hinum
sama heimi. En nú loguðu giaðir eldar og
spruttu aevarandi rósir um allan hciminn
hvert sem hann leit.
FRÍÐA EINARS þýtldi
><<<<<<<><><>0<><><><<><><><><><><><><><><<<^
stúlkum upp í bíla, hafði einu sinni farið utan ásamt
mömmu sinni, át konfekt, þráði stundum einveru,
langaði til að passa hænsn í afskekktum f jalldal, þar
sem hann gæti skrifað í næði, vildi skrifa margar og
þykkar bækur um lífið, ætlaði að taka sér skáldnafn,
hugsaði mikið um þetta allt.
Sá þriðji var Harún. Hann sagði alltaf sæll og bless
þegar hann heilsaði og bless þegar hann kvaddi, svo
sagði hann það held ég nú í tíma- og ótíma og það er
nú það. Hann var kaþólskur, enginn var kaþólskari
en hann. Fimmtán ára, yngstur allra ungra lista-
manna, lá hann á hnjánum oftast i hliðarskipi kirkj-
unnar, innarlega, bað þannig til guðs vissa tíma dags,
vel 'heima í litúrgíu móðurkirkjunnar, vissi fyrirfram
í hvert skipti er söngmeyjarnar kváðu við fyrir altar-
inu, ætlaði ekki að reykja eða drekka fyrr en hann
væri orðinn þrítugur, lagði stund á flestar tegundir
skáldskapar.
Þetta voru ungu skáldin vinir mínir, þeir sem ég
hefi ekki séð i f jölmörg ár, þeir sem ég ætla að sjá og
dveljast með það sem ég á ólifað, skáldin sem ætluðu
að leggja undir sig heiminn.
Eg var farinn að horfa á sessunauta mína stanz-