Þjóðviljinn - 24.12.1973, Blaðsíða 12

12 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Jólablaö 1973
Blómið mitt, ilmandi blóm,
ilmandi rós, nú fer ég til móður þinnar
að biðja um blessun hennar
svo ég megi eiga þig einn.
Þú áttir tvo syni, móðir mín,
tvö tré, tvaer elfur,
tvennar Feneyjaborgir,
tvö piparmyntutré, tvennar þrár.
önnur í austri, hin í vestri.
Þú sjálf stendur mitt á milii,
horfir til sólar og segir:
„Sól, þú sem sér fjöllin,
þú sem sér árnar.
Hvert sem þú horfir
sérðu ekki annað en þjáningarnar:
mæðurnar, sem þola ekki við.
Segðu mér til ef þú sér hann Pavlos minn,
ef þú sér Andreas minn.
Ég ól þá með andvörpum,
með þraut sá ég þá vaxa upp
í veröld þessarri."
Þeir fara yfir fjöll,
yfir ár,
þeir elta hvor annan
og hvor þeirra vill fyrirkoma hinum.
MIKIS ÞEODORAKIS
Þeir nálgast hægt og hægt
sama tindinn,
sama hvassbrýnda f jallið.
Allt í einu
sjá þeir báðir hið sama.
Þá skunda þeir báðir saman
að dánarbeði móður sinnar.
Rétta hvor öðrum hönd,
veita henni nábjargir.
Og hvar sem hnífsoddur þeirra
sker djúpt í jörð,
sprettur fram lind.
Lind af því vatni
sem slekkur þorsta.
Kvöld eitt í rökkrinu
festu þeir þig á krossinn.
Þeir negldu hendur þínar
fastar á krossinn,
og naglarnir stungust gegn um hjarta mitt.
Þeir bundu fyrir augu þín,
þeir bundu fyrir sál mína.

Þegar rökkvar að kvöldi
muntu þjóta á loft upp í arnarham,
fljúga út yfir hafið,
hnita hringa yfir sléttlendinu,
láta fjöllin skrýðast blómskrúði,
færa mönnunum gleði þeirra að nýju.
Sofðu engill minn, sofðu barn mitt,
sof ðu rótt,
svo þú vaxir og verðir stór,
eins og hlynurinn, hái,
þroskist að atgervi
til líkams og sálar,
villist aldrei afvega.
Sofðu engill minn, sofðu barn mitt,
sof ðu rótt
leyfðu að ég vaggi þér í værð.
Sofðu dúfan min, svo þú verðir sterkari
en stál,
svo að litla hjartað þitt
geti líkzt hjarta frelsárans,
og þú þurf ir aldrei að segja: Þetta getég ekki,
Svo þú loftir krossinum.
Sofðu engill minn, láttu sönginn minn
svæf a þig rótt.
Fjöllin tala saman
Fjöllin tala saman í trúnaði.
Borgirnar tala saman í trúnaði.
Hymettos talar við Parnis.
Kokkinia við Tavors.
Og menn tala saman í trúnaði.
Hugrakkir menn tala saman í trúnaði.
Á daginn grípur þá heiftin,
á næturnar syngja þeir söngvana sína.
Sorg mín er eins og úthafið
andvörp mín bylgjur þess.
Aþena mín! Ég lét rödd mína
festa rætur í hjarta þínu.
Ég er framvarðaliðið
og ég ákalla alla þá
sem elska föðurlandið!
Ég ákalla æsku vorsins
hinn vinnandi lýð
sameinaðir skulum við verða
það úthaf sem eyðir Pattakosunum!
Sorg mín er úthaf
andvörp mín bylgjur þess!

22 árum siðar samdi Þeodorakis
lög viö 8 af þessum kvæöum.
Ariö eftir valdatöku Georgs
konungs, gefur hann út til-
skipun um, aö Metaxa:
hershöföingi skuli hafa
alræðisvald, og sé þetta gert til aö
foröa landinu frá „kommúnista-
hættunni”. Kommúnistar höföu
þá 25 þingsæti af 250.
Tólf ára gamall byrjar Þeodor-
akis nám i menntaskóla i Patras.
Um likt leyti fær hann fyrstu
hljóðfæri sin, fiölu og harmóniku,
og stofnar hljómsveit og semur
sin fyrstu lög.
A næstu árum, fram aö átján
ára aldri, verður framhald á tón-
listarferli hans, og seytján ára
heldur hann fyrstu opinbera tón-
leika sina, og var þar flutt eitt af
tónverkum hans sjálfs. („Kas-
iani”). Þegar hann er fjórtán ára
brýst hin siðari heimsstyrjöld út.
Arið eftir (28.10.1940) brýst út
strið milli Grikklands og ttaliu
eftir að Grikkland hefur neitað
úrslitakostum Mussolinis. Grikk-
ir verða sigursælir i fyrstu lotu og
komast langt inn I Albaniu. Þeo
dorakis tekur að sér hjúkrun
særðra manna á vegum æsku-
lýðssamtakanna. Arið eftir (5/4
’41) ráðast Þjóðverjar inn i
Grikkland til aðstoðar við italska
vopnabræður sina, og komast til
Aþenu i sama mánuði. Landinu er
þá skipt i þrjá hernámshluta,
þýskan, búlgarskan og italskan.
Tripolis er hluti af hernámssvæði
Itala.
Stuttusiðar (31/8 '41) taka tveir
menn, þeir Manolis Glezos og
Apostolos Santas hakakross-
flaggið niður af Akropolis, og er
þetta skoðaö sem hvatning til að
hefja baráttuna gegn innrásar-
herjunum.
1 september sama ár er EAM,
andspyrnuhreyfingin, skipulögð!
Þarnæst her hennar: ELAS.
Veturinn 1941-42 geisar hung-
ursneyð i Grikklandi. Hundruð
þúsunda deyja úr sulti.
1942 kemst Þeodorakis i fyrsta
sinn i klær þeirra andskota sem
hafa pyndingar að skemmtun og
markmiði. t þetta sinn eru það
þýskir nasistar. t fangelsinu hittir
hann ýmsa kommúnista. Þegar
hann kemur út þaðan er hann
staðráðinn i að taka virkan þátt i
andspyrnuhreyfingunni.
Næstu tvö sumur lendir hann i
hinu sama, en sleppur lifandi.
Hann lætur skrá sig i EPON,
æskulýðshreyfinguna. Sama ár
telst hann tækur i konservatóriið i
Aþenu. Hann er fyrst látinn æfa
Requiem Berlioz, passióniur
Bachs, Messias HSndels og ni-
undu sinfóniu Beethovens.
1944 koma þeir Churchill og
Stalin sér saman um að Grikk-
land skuli teljast vera á yfirráða-
svæði Bretlands. Þetta gerist 12.
okt. 1944, sama dag sem Þjóð-
verjar fara burt úr Aþenu og Pir-
eus með sinn her. Þeodorakis
tekst að afvopna herráð þýska
flughersins (Luftwaffe). Vopnun-
um sem þeir ná, útbýta þeir til
stúdentasamtaka þeirra sem
kenna sig við Byron lávarð. Með-
al þeirra stúdenta er Jannis Xen-
akis, heimsfrægur tónlistarmað-
ur (siðar).
' I
íTTTn^ i
1 1 rr. * *• • ,