Þjóðviljinn - 28.08.1982, Blaðsíða 17

Helgin 28—29. ágúst. 1982. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 17
FISCHER
I»að var alltaf' eittlivað sem Fisclier mislikaði. Ilér kallar liaiin á dómar-
ann. I»ess má geta að aðstæðnr í l.augardalshólliniii voru tvrir margra
hluta sakir ekki heppilegar tyrir einvígishaldið, einkuin með tilliti til þess
hversu allur hávuði magnaðist upp.
Sæmundur l’álsson lögrcglu|)jónn reyndist Fischer ólliigur liðsniaður. Kr
það mál manna, að án Sæmundar hetði Fiseher aldrei unnið einvígið.
Úr hlaðamannaherherginu. Út við veggsitja Bandaríkjaniennirnir Brady,
Schöneherg, Collins, Kvans, Byrne og aðstoðarmaður Fischers, l.omhar-
dy. Af þeim sem kúra yfir taflhorðinu má þekkja tvo íslenska skákmenn,
þá Braga Kristjánsson og Jóhann
inn reis frá grunni og úr þeirri
stofnun gengu margir snjöllustu
stórmeistarar heim. Ennfremur
nutu sovéskir stórmeistarar þess
umfram kollega sina á Vestur-
löndum aö njóta launa frá rikinu
og gátu þannig stundaö skákina
ótruflaöir af veraldlegum
áhyggjum.
Aö þessum forsendum gefnum
hlaut áhugi Bandarlkjamanna aö
vakna. Þar i landi haföi áhugi al-
mennings snúist i kringum
iþróttir á borö viö beisbolta,
körfuknattleik, golf, hnefaleika
ellegar ameriska knattspyrnu.
Kann aö vera aö hinn litli áhugi á
skákinni hafi stafaö af þvi aö i
Bandarlkjunum viröast menn
nokkurn veginn sjálfum sér
nógir, þ.e. íþróttir þar i landi fara
ekki fram á alþjóölegu plani, ef
svo má aö oröi komast. Lands-
leikir þekkjast vart i sumum
iþróttagreinum. T.a.m. hafa
Bandarikjamenn aldrei fundiö
hjá sér neina þörf til þess aö
sanna yfirburði sina i körfuknatt-
leik eöa beisbolta svo dæmi sé
tekið. t skáklistinni var þessu
hinsvegar öfugt fariö. Bobby
Fischer hafði alla sina tiö sem
skákmaður, orðið aöhefja sig upp
á kostnað Evrópumanna ekki sist
þeirra sem komu úr Austurvegi.
Ég læt hér þessum inngangi
lokið en sný mér að einviginu
sjálfum þ.e. keppendum, aðdrag-
anda einvigisins, hinum tröll-
auknu átökum sem áttu sér stað
fyrir einvigið ekki sist skolla-
leiknum i kringum áskorandann,
og siðast ekki sist hinni marg-
slungu atburðarás sem jaðraði oft
á tiðum við hreina og klára lyga-
sögu.
Boris Spasskí
Spasski var ekki nema 18 ára
gamail þegar hann komst fyrst i
kast við keppnina um heims-
meistaratitilinn. Þá tryggði hann
sér sæti i Askorendamóti með
góðri frammistöðu á millisvæða-
móti i Gautaborg. Mót þetta fór
fram 1955 og varð sigurvegari
landi Spasskis og fyrrverandi
áskorandi Botvinniks, David
Bronsteins. Þetta sama ár sigraði
Spasski svo á heimsmeistaramóti
unglinga. Honum var spáð mikilli
velgengni á næstu árum, en brátt
dró ský fyrir sólu. Óheppnin elti
hann á mikilvægum augna-
blikum, hann lenti i hjónaskilnaði
sem þó hefur aldrei talist til meiri
háttar tiöinda i Sovétríkjunum,
taugar hans virtust þessi ár 1955
— ’60 vera i megnasta ólagi.
Pressan sem á honum hvildi
nálgaðist þaö að vera óbærileg.
En meö sigri á skákþingi Sovét-
rikjanna 1963 komst hann i milli-
svæðamót sem haldiö var i Amst-
erdam ári siðar. Þar sigraöi hann
ásamt Larsen, Tal og Smyslov.
Askorendakeppnin 1965 beið
hans. 1 þessari sömu keppni 1956
átti hann aldrei verulega mögu-
leika vegna sins unga aldurs, en
nú var hann kominn á hátind
styrkleika sins, 28 ára gamall.
Askorendakeppnin haföi nú
breytt um svip, I staö maraþon-
keppni 8 skákmanna sem tefldu
fjórfalda umferö var einvigis-
fyrirkomulagið sett á. Fyrsti
mótstööumaöur Spasskis var
Paul Keres dáöur stórmeistari
frá Eistlandi. Spasski tapaði
fyrstu skákinni, lét þaö ekki
mikið á sig fá, jafnaöi metin, seig
siöan fram uns sigur vannst.
Lokaniðurstaðan varð 6:4.
Efim Geller varð næstur á vegi
hans. Geller átti seinna á skák-
ferli Spasskis eftir að koma mikið
viö sögu, ekki sist I einviginu við
Fischerþar sem hann var aöal-
aöstoðarmaöur Spasskis og for-
maður sovésku sendinefndar-
innar hér á landi. Spasski hefur
ávallt tekist vel upp á móti
þessum ágæta vini sinum og
þegar 8 skákir höfðu veriö tefldar
þurfti ekki fleiri. Spasski haföi
hlotið 5 1/2 vinning gegn 2 1/2.
Siðasta hindrunin var svo töfra-
maðurinn frá Riga og fyrrum
heimsmeistari, Mikhael Tal.
Eftir rólega byrjun þar sem hvert
jafnteflið rak annað, setti Spasski
bensinið i botn og vann frækinn
sigur, 7:4.
Hann stóð nú augliti til auglitis
við Tigran Petrosjan heims-
meistara, að þvi er mörgum
fannst, af litlum verðleikum,
frægan „varnarskákmann”,
jafntefliskónginn með merar-
hjartað, eins og sumir kölluðu.
Sannleikurinn var auðvitað sá að
Petrosjan var fullkomlega verð-
ugur handhafi heimsmeistaratit-
ilsins og i einvigi þeirra sem fram
fór i Moskvu reyndist hann ofjarl
Spasskis. Spasski lenti snemma i
einviginu i erfiðleikum, varð
tveim vinningum undir og náði
aldrei að ógna sigri Petrosjans.
Lokatölur urðu 12 1/2:11 1/2.
Aftur varð Spasski að klifa á
brattann og nú var hann reynsl-
unni rikari. Hann hóf leikinn i
Askorendakeppninni 1968 með þvi
aö sigra Geller með sömu tölum
og siðast, 5 1/2:2 1/2. Larsen fékk
sömu meðferð, 5 1/2:2 1/2 og loks
varKortsnoj tekinn i gegn, 6 1/2:3
1/2.
Og enn settust þeir að tafli i
Moskvuborg Petrosjan og
Spasskí. Spasski haföi tögl og
hagldir, ef frá er skilin fyrsta
skák einvigisins sem Petrosjan
vann, hann komst I 3:2, 5:3. Siðan
jafnaði Petrosjan, en Spasski
komst yfir aftur 9:8, og 10 1/2:8
1/2. Lokatölur urðu 12 1/2:10 1/2.
Spasski var orðinn heims-
meistari.
Þessi ár sem liðu á milli ein-
vigja notaði hann sáralitið til tafl-
mennsku. Hann vann að visu tvö
sterk mót 1970 og sigraöi siöan
Fischer á Olympiuskákmótinu i
Siegen 1970 og hlaut siðan verð-
laun fyrir besta árangur meöal
borðsmanna. 1971, þegar Fischer
var aö vinna sina frægu sigra
tefldi hann litiö og illa og þegar
hann gekk til leiks i Reykjavik aö
loknum 6 mánaöa undirbúningi
voru margir efins um möguleika
hans. Hinn glæsilegi árangur
hans i einvigum var þó mönnum
ennn i fersku minni svo búist var
viö harðvitugri mótspyrnu. Sú
varö og raunin.
Bobby Fischer
Þaö var áriö 1956 sem nafn
Fischer komst á allra varir. Þá
tók hann þátt i 12 manna skák-
móti i New York og vann þá einn
sterkasta skákmann Bandarikj-
anna, Donald Byrne (bróöur Ro-
berts Byrne) i skák sem enn þann
dag i dag er talinn einhver sú al-
fallegasta sem tefld hefur veriö.
Ari siöar ávann hann sér rétt til
þátttöku á hinu geysisterka
Skákþingi Bandarikjanna, sem
hófst um jólaleytiö 1957 og lauk
skömmu eftir áramót. Hann var
aðeins 14 ára gamall og gerði sér
litið fyrir, hlaut 9 1/2 vinning úr 13
skákum og hreppti einn efsta
sætið! Reshevski, Evans Lom-
bardy og fleiri keppinautar hans i
mótinu áttu ekki til orð. Sigurinn
gaf Fischer kost á að tefla á milli-
svæðamótinu sem fram fór á
miðju sumri 1958 i baðstrandar-
bænum Portoroz i Júgóslaviu.
Augu tslendinga beindust að
mótinu einkum fyrir þær sakir að
þar var meðal þátttakenda Frið-
rik Olafsson, en hann hafði á
undangengnum árum átt óvenju-
legri velgengni að fagna. Fischer
var nýorðinn 15 ára, hann gekk
ákveðinn til leik og sagðist ekki
vera i hinum minnsta vafa um að
hann næði einu af sex efstu
sætunum og tryggði sér þannig
þátttökurétt i Askorenda-
keppninni. Keppendur voru alls
21 talsins þannig að ljóst var að
róðurinn yrði þungur. Ekki blés
byrlega i byrjun, en þegar liða tók
á mótið vann Fischer eina og eina
skák og i mótslok var hann i 5.—6.
sæti ásamt Friðriki Ólafssyni,
báðir höfðu hlotið 12 vinninga,
þess utan tryggt sér sæti i Askor-
endakeppninni og öðlast titilinn
alþjóðlegur stórmeistari.
Næstu árin gekk á ýmsu hjá
Fischer. Þrátt fyrir ungan aldur
var litið á hann af Sovétmönnum
sem alvarlega ógnun. Hann
sigraði meö yfirburðum á milli-
svæðamótinu 1962 og var talinn
einna liklegastur sigurvegari i
Askorendakeppninni i Curacao
sem fram fór seinni part þessa
árs. Vonbrigði hans urðu gifurleg
þega hann varð að gera sér að
góðu 4. sætið i keppni 8 skák-
manna. Eftir mótiö ákærði hann
sovesku þátttakendurna um sam-
vinnu sin i milli og meöal ásakana
hans var sú að einn Sovétmaður-
inn haföi oröiö aö „fórna sér”.
Þar átti hann viö Viktor Kortsnoj
og siöar hefur Kortsnoj staðfest
þessi ummæli Fischers að nokkru
leyti.
Eftir langt hlé frá taflmennsku,
þátttöku á meistaramótum
Bandarikjanna, ólympiumótinu i
Havana 1966 og glæsilegri
frammistöðu á Piatigorski-mót-
inu 1966. Upphófst sigurganga sú
sem hreint ótrúleg veröur að
teljast. Ekki nóg meö þaö aö
Fischer sigraöi á hverju þvi móti
sem hann tók þátt I, heldur voru
yfirburöir hans meö ólikindum.
Hann hætti aö visu i miöjum
kliðum i millisvæðamótinu I
Sousse i Túnis 1967, var þá meö 8
1/2 vinning af 10 mögulegum, en i
öörum keppnum hélt hann sér á
O. Sigurjúnsson.
mottunni og vann stórsigra.
Hvarvetna þar sem hann tefldi
flykktist fólk aö. Sprengikraft-
urinn, nákvæmnin og sigurviljinn
Sjá næstu síðu
i
—
M
N'vw YorL 'i'j

Fisch
nies Hwú,,,-,,.
er mesti
skáksnilíing-ur
vorra tínia
Hagnaði
7-8 millj
---- { II.,,,, " : . :
^..rr..^
tðurinn ”£ítta er hörmulefrt"
lli. h, I

‘Pl»*nih.ii
w’ -n ;-.o w
■Mrbl«l||a ,\v» ,„rl '>»>
"• ' ....w"»~,.in h.'V '*
,Fox hef ur f engið nóg'
- k»Ktr»-OinKur Fhe-ler Ku
kominn til ÍHmi-in-
r.-Uer Urcfst rannsóUparl— i
l!:uigartlalsholl'nni Sklikæði heÍU
. i,.i, |..i . -íiiIm'ÍUiuíw ou 1J ‘ j • • •
gnpio um si^
r
i-UUi .'Vi'U'
L ii,t\ri ■>« >U■’r* > -""
Olnl-'on ........ 'fni l>r.-f-.,'s
j»ripið um sij> i
Handarikjunum