Þjóðviljinn - 02.09.1988, Blaðsíða 21

Um síðustu helgi var opnuð
í kjallara Norræna hússins
sýningin Norrænt Grafík-Þríár
(triennal). Norræna húsið hef-
ur unnið sýninguna í samráði
við félagið (slensk grafík, og
eins og nafn hennar bendir til,
er ætlunin að slíkar sýningar
verði framvegis haldnar þriðja
hvert ár. Hugmyndin var að
leggja eitthvað nýtt til mál-
anna á sýningamarkaðnum,
og setja upp sýningu sem
kannaði ákveðið viðfangsefni
í grafíklist á Norðurlöndum og
víðar. Því var ákveðið að velja
þema fyrir hverja sýningu, og
er það þema sem að hluta
tengir listamennina sem nú
sýna á Þríárinu: Maðurinn, og
notkun mannsmyndar í graf-
íkverkum.
í tengslum við sýninguna flytur
Leslie Luebbers, listfræðingur
fyrirlestur í fundarsal Norræna
hússins sunnudaginn 11. sept-
ember, en hún skrifar verk um
norrænu listamennina fimm og
verk þeirra í sýningarskrá.
- Hugmyndin er Norræna
hússins, sem leitaði til okkar í ís-
lensk Grafík um aðstoð við að
koma sýningunni upp, - segir
Valgerður Hauksdóttir formaður
félagsins. - Það má kannski segja
að sýningin Grafic Atlantica, sem
við stóðum fyrir á Kjarvalsstöð-
um sumarið 1987, hafi verið
kveikjan að þessu að einhverju
leyti.
I sýningarráði eru auk Val-
gerðar, Ólafur Kvaran listráðu-
nautur Norræna hússins og Knut
Odegard forstjóri þess. Þau hafa
valið verk sex listamanna, fimm
fulltrúa Norðurlandanna, þeirra
Krystynu Piotrowsku, Tuomo
Saali, Vignis Jóhannssonar,
Finns Richardts Jorgensens og
Yngves Næsheims. Þar að auki
eru á sýningunni verk ítalans
Mimmos Paladinos, en hann er
gestur Grafík-þríársins.
- Við ákváðum að takmarka
fjölda þeirra sem sýndu þannig
að hægt væri að vera með fleiri
verk eftir hvern, og gefa þannig
betri mynd af því sem viðkom-
andi væri að fást við, - segir Val-
gerður. - Svo komum við okkur
saman um að hafa utanaðkom-
andi pól á sýningunni, sem sagt
einhvern sem ekki væri Norður-
landabúi, og því buðum við Mim-
mo Paladino að sýna, en hann er
mjög þekktur listamaður.
Verður gesturinn regla á
Grafík-Þríárunum?
- Það veltur á stjórnendum
Norræna hússinsi og íslenskrar
grafíkur hverju sinni. Við sjáum
bara um þessa einu sýningu, en
forstöðumaður og listráðunautur
Norræna hússins og formaður ís-
lenskrar grafíkur munu sitja í
ráðinu sem sér um Þríárin í fram-
tíðinni.
Eftir hverju fóruð þið þegar
þið völduð verkin á sýninguna?
- Við völdum listamenn sem
vinna út frá þessu ákveðna þema,
Manninum, eða mannsmyndinni
í grafíkverkum. Við minntumst
þannig ekkert á þema sýningar-
innar við listamennina, heldur
völdum þá vegna þess að það er
yfirleitt viðfangsefni þeirra.
- Endanlega valið er okkar, en
við höfðum líka samráð við er-
Fimm norrænir listamenn og einn ítalskur sýna á fyrsta Þríárinu
sinnar tegundar hér á landi
lenda aðila. Við vorum með lista manna í hverju landi til að vita
yfir þá sem komu til greina, og hvort þau væru samþykk okkur í
bárum þá saman við lista sem við því að það fólk sem við hefðum í
fengum erlendis frá. Leituðum huga væri talið fulltrúar grafík-
sem sagt til félaga myndlistar- listamanna í sínu heimalandi.
Úr myndaröðinni Atlantico, eftir Mimmo Paiadino.
Þetta er allt fólk sem er mjög vel
þekkt, bæði heima hjá sér og er-
lendis, og allt ungir listamenn,
flest á milli þrítugs og fertugs,
sem telst vera ungt á listamanns-
mælikvarða. En það voru margir
sem komu til greina, og erfitt að
gera upp á milli margra þeirra.
Gestur Þríársins, Mimmo Pal-
adino, er fæddur 1948, og elstur
þeirra sem eiga verk á sýning-
unni. Um hann segir í sýningar-
skránni: „Hann er sannur mynd-
prentari. Gagnstætt almennum
skilningi að grafík sé eftirbátur
málara- og höggmyndalistar not-
ar Paladino ótal prentaðferðir
sem milliliðalausar tjáningar-
leiðir á þann hátt að bera má sam-
an við verk eftir Picasso, Hohns,
Dine og aðra listamenn...“
Krystyna Piotrowska (f. 1949),
sýnir fyrir hönd Svíþjóðar. Um
verk hennar skrifar Luebbers
meðal annars: „Með því að nota
ljósmyndir af andliti sínu eða lík-
ama lætur hún okkur vaða inn á
einkamál sín eins og þegar hún
borar í nefið eða togar í bráhárin
eða sleikir eitthvað óþægilegt af
efri vörinni. Þegar þessi mein-
lausu viðbrögð eru stækkuð upp
úr öllu valdi verða þau fáránleg
og vekja ama, en við hrökklumst
hlutir, sem fljóta eins og á mis-
jafnlega björtum fægiflötum
demants, segja sögu sem verður
aðeins skynjuð en ekki lesin“.
Verk Vignis Jóhannssonar (f.
1952) minna Luebbers á ex-
pressjónismann og nýjustu „ný“-
stefnur sem „nota frjálslega
dregnar myndir af mannslíkam-
anum til þess að gefa í skyn ó-
meðvitað hugarástand. Ef til vill
er ætlast til þess af áhorfanda að
hann sjái dýpri merkingu í þess-
um líkamsmyndum en listamað-
urinn hrellir ekki áhorfendur
með skelfilegri meðferð á raun-
sæislegum mannsmyndum.“
Myndir Tuomos Saalis (f.
1957) frá Finnlandi fjalla að mati
Luebbers um tengsl... „Á mynd-
um hans eru tvær eða stundum
þrjár mannsmyndir tengdar sam-
an með spennuþrungnum fleti og
fljótandi jaðri sem minnir á sjón-
varpsskjá. Myndir hans tjá hina
eilífu spennu á milli einstaklinga
og einnig það sem er ennþá eilíf-
ara...“
Yngstur þeirra listamanna sem
verk eiga á sýningunni er fulltrúi
Noregs, Yngve Næsheim, (f.
1960). Luebbers telur hann hafa
„martröðina sem myndefni.
Hann notar bleksvartan tréskurð
Sjálfsmynd í fjórum hlutum, eftir Krystynu Pietrovsku, „hún lætur okkur
vaða inná einkamál sín".
ekki frá - vegna áherslunnar sem
er á tækninni."
Um verk fulltrúa Danmerkur,
Finns Richardts Jorgensens, (f.
1949) hefur Luebbers meðai ann-
ars það að segja að það liggi ekki
ljóst fyrir hvort uppsprettan að
myndum hans „sé handan við
ímyndunarafl listamannsins en
skuggi af hesti og reiðmanni,
hundur, skreytt múmíukista,
verða að táknmyndum við endur-
tekninguna. Og mannsmyndir og
á hinn áhrifamesta hátt og skapar
veröld hinnar þöglu skelfingar.
Mannsmyndirnar, sem máninn
blimskakkar köldum geislum sín-
um á, eru andlitslaus vélmenni
sem þramma stefnufast eftir ein-
hverri raddlausri skipun."
Norræna Grafík-Þríárið stend-
ur til 18. september, og eru sýn-
ingarsalimir í kjallara Norræna
hússins opnir daglega kl. 14:00-
19:00.
LG
NÝTT HELGARBLAÐ - ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 21