Þjóðviljinn - 09.09.1988, Síða 7

nemendur sem kvörtuðu yfír
hrikalegum verðhækkunum sem
orðið höfðu á námsbókum. Þegar
á reyndi sluppu útgefendur náms-
bóka fyrir horn vegna þess að
þeir voru búnir að verðleggja
námsbækurnar og afgreiða þær til
verslana mánuði áður en verð-
stöðvunin tók gildi. Þessi fram-
sýni útgefenda þýðir að verðs-
töðvunin nær ekki til hækkana á
námsbókum og nemendur borga
brúsann.
Skýringar útgefenda á því að
hækkun bóka er jafn mikil í verði
á milli ára og raun ber vitni, eða
að jafnaði um 30-40%, eru þær
að prentsmiðjuvinna hafi hækk-
að um 37%, auk annarra hækk-
ana hér innanlands. Þar fyrir utan
séu þær dýrar í framleiðslu og
mikið lagt í þær til að koma efni
þeirra sem best til skila. Auk þess
leggst 25% söluskattur hins opin-
bera ofan á bókaverðið sem er
trúlega einsdæmi í hinum vest-
ræna heimi að ríkissjóður skatt-
leggi námsbækur.
Sjálfir vísa nemendur því al-
farið á bug að ástæða sé til að
prenta námsbækur á glanspappír
og annað tilheyrandi sem geri
ekki annað en að hleypa verðinu
á þeim upp úr öllu valdi. Þeir
segja að miklu nær sé að hafa þær
einfaldar í sniði og þar með ódýr-
ari. Illkvittnir nemendur taka
meira að segja svo stórt upp í sig
að fullyrða að útgefendur séu ein-
ungis að græða á þeim og viti sem
er að þeir verði að kaupa viðkom-
andi bækur falli þær kennurum í
geð. Þessu vísa útgefendur á bug
og segja að margar námsbækur
séu gefnar út án þess að nokkur
vissa sé um að þær verði notaðar.
Hvað sem því líður er það
morgunljóst að kennslubækur á
framahaldsstigi hafa aldrei verið
dýrari en í dag og gildandi verð-
stöðvun nær ekki til þeirra. Eða
eins og einn nemandinn sagði:
Ein bók kostaði mig 4.600 krónur
sem er hvorki meira né minna en
100 dollarar! Hvar í veröldinni
eru námsbækur eins dýrar og hér-
Nemar á síðasta ári
þurfa að borga rúm-
lega 16 þúsund
krónur í bókakostn-
að fyrir aðeins eina
önn í Menntaskólan-
um við Hamrahlíð
og skólagjald
f dagskóla er 3 þús-
und krónur. Nemar í
öldungadeild þurfa
hins vegar að greiða
7.400 krónur fyrir
önnina.
Framhaldsskóla-
nemar bera sig illa
þessa dagana og
margir orðnir staur-
blankir eftir að hafa
þurft að borga 20-30
þúsund krónur fyrir
kennslubækur fyrir
aðeins eina önn.
Mynd: Jim.
lendis?. Og svari því hver sem
vill.
Nauðsynlegt að
vinna með námi
Það vakti mikla athygli á sínum
tíma þegar niðurstöður könnunar
meðal framhaldsskólanema voru
birtar og sýndu að mikill meiri-
hluti þeirra þyrfti að vinna með
náminu. Minnst var um það með-
al fyrsta árs nema en fór síðan
stigvaxandi og var mest meðal
nemenda á síðasta ári. Hjá þeim
var það algengt að 75-80% þeirra
ynnu úti samfara náminu. Nokk-
uð er síðan þessi könnun var gerð
og trúlega hefur þetta aukist frek-
ar en hitt.
Að sögn skólamanna veldur
þessi þróun verulegum áhyggjum
enda ekki að furða þar sem þessi
aukavinna nemenda bitnar mikið
á náminu. Þessa neyð nemend-
anna notfæra sér margir og í fyrra
birtist ma. skjáauglýsing í Ríkis-
sjónvarpinu þar sem Ríkisspítal-
arnir auglýstu eftir vaktavinnu-
fólki til vinnu frá klukkan 16-24
og sérstaklega tekið fram í
auglýsingunni að þessi vinna
hentaði vel skólafólki.
Auglýsingin olli miklu fjaðra-
foki meðal skólamanna sem
skildu hana ekki á annan hátt en
þann að þarna væri verið að egna
fyrir skólanemendur að vinna
með náminu. En afleiðingin hef-
ur orðið sú að nemendur margir
hverjir halda vart haus á mor-
gnana og námið situr á hakanum.
Fjölmargir nemendur sem
Þjóðviljinn ræddi við sögðu að
þeim væri það lífsnauðsyn að
vinna með náminu því ella gætu
þeir ekki leyft sér þann „munað“
að stunda reglulegt nám. Einn
sagði að hans skólaganga bygðist
fyrst og fremst á því að hann væri
enn í heimahúsum. Ef ekki, þyrf-
ti hann ekki að spá í frekara nám
vegna fjárskorts. Annar sagðist
vinna úti til að verða sér úti um
vasapeninga því námsmenn
þyrftu að lifa eins og aðrir og
sumartekjurnar gerðu ekki meira
en að duga fyrir skólabókum og
öðrum nauðsynlegum útgjöld-
um.
Allt voru þetta einstaklingar
en fyrir framhaldsskólanemend-
ur sem eru í sambúð og eiga barn
er dæmið enn verra. Viðmælend-
ur Þjóðviljans sögðust þekkja
fjölmörg dæmi um að fólk í
sambúð sem eignaðist barn á
námstímanum hefði þurft að
hætta námi vegna þess að kraftar
þess leyfðu ekki samtímis að sjá
um heimili og stunda námið.
„Hér áður fyrr var stúdents-
prófið lykillinn að frekari vel-
megun og tryggri stöðu í atvinnu-
lífinu. Nú er það aðeins lítill lykill
meðal margra sem gengur ekki
að neinni skrá nema þá að námi
við háskóla. Það hvarlar því
stundum að manni hvers virði
það sé að standa í þessu strögli í
fjóra vetur," sagði einn fram-
haldsskólaneminn súr á svipinn.
-grh
I
\ . 1
NÝTT HELGARBLAÐ - ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7