Dagblaðið Vísir - DV - 03.05.1997, Blaðsíða 14

Dagblaðið Vísir - DV - 03.05.1997, Blaðsíða 14
14 LAUGARDAGUR 3. MAÍ 1997 i iV Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON Ritstjórn. skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT111,105 RVlK, SIMI: 550 5000 FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999 GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777 Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/ Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605 Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Filmu- og plötugerö: (SAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF. Áskriftan/erð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk. DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og I gagnabönkum án endurgjalds. Núll leysir núll af hólmi Sigurvegari kosninganna í Bretlandi sagði það bita- stæðast í kosningabaráttunni, að skipta þyrfti um stjóm í landinu og að menn skyldu treysta sér. Þetta minnti mjög á innantóma kosningabaráttu Clintons Bandaríkjaforseta, þegar hann var kosinn í fyrra skiptið. Ekkert mun gerast í brezkum stjómmálum við stjórnar- skiptin. Tony Blair er miðjumaður eins og John Major, hefur litla skoðanaballest og reynir að sigla milli skerja eftir skammtímaaðstæðum hverju sinni. Hann er einn af þeim, sem verða valdamiklir, en áhrifalausir. Margaret Thatcher, sem var forsætisráðherra á undan John Major, var af öðru sauðahúsi. Hún hafði ákveðnar skoðanir og fylgdi þeim fast eftir. Hún breytti velferðar- þjóðfélaginu í átt til samræmis við getu þjóðarbúskapar- ins og háði frækilegt stríð um Falklandseyjar. Vesturlönd verða aldrei söm eftir stjórn hennar. Ails staðar hefur velferðarþjóðfélagið verið endurskoðað og lagað að fjárhagslegum raunveruleika, meira að segja í höfuðrfkinu, Svíþjóð. Þetta hefur styrkt stöðu Vestur- landa heima fyrir og á alþjóðavettvangi. Eftir Falklandsstríðið var um tíma tekið mark á hótun- um Vesturlanda gegn uppivöðslu glæpahneigðra valda- manna í þriðja heiminum. John Major á mikinn þátt í að endurvekja þá skoðun, að Vesturlönd standi ekki við hót- anir. Frægasta dæmið um það er Bosníudeilan. Hann hefur haldið afar illa á stöðu Bretlands í Evrópu- sambandinu. í stað þess að reyna að taka forustu fyrir sambandinu, hefur hann látið hrekjast úr einni fýlunni í aðra og einangrað landið á evrópskum vettvangi, allt vegna ýmissa kúariðu-sjónarmiða heima fyrir. Hann klúðraði líka Norður-írlandsmálinu, þegar það var komið í farsælan farveg fjölþjóðlegrar nefndar, sem hann átti þátt í að skipa. Hann kippti skyndilega fótunum undan nefndinni og endurvakti fyrri óöld til að reyna að laga stöðu sína í skoðanakönnunum heima fyrir. Skoðanalausir áhrifaleysingjar eins og Major og Clin- ton eru hættulegir umhverfinu, því að illt er að spá, til hvaða örþrifaráða þeir muni grípa til að hafa áhrif á úr- slit skoðanakannana, sem eru hálmstrá þeirra í valda- stóli. Stefna þeirra rambar frá degi til dags. Gott er, að Major skuli vera búinn að vera. Þar með er ekki sagt, að eftirmaður hans verði skárri. Kosningabar- áttan gefur þvert á móti tilefhi til að ætla, að Tony Blair muni ekki stjórna til að hafa áhrif, heldur til að halda stöðunni frá degi til dags í skoðanakönnunum. Vestræn sjónarmið eiga í vök að verjast í heiminum um þessar mundir, meðal annars gegn sjónarmiðum úr heimi Múhameðs og Konfúsíusar, sem eru öflugri en sjónarmið Lenins og Hitlers voru. Vesturlönd þurfa heilsteypta og framsýna leiðtoga til að treysta stöðuna. Þegar fjölmennar þjóðir velja sér leiðtoga á borð við John Major og Tony Blair, en hafna leiðtogum á borð við Margaret Thatcher, eru þær að segja pass. Þær eru að segjast vilja fá að vera í friði fyrir óþægindum raunveru- leikans. Þær vilja hlusta á róandi hjal. Tony Blair er framleiddur í markaðs- og ímyndarfyrir- tækjum rétt eins og Bill Clinton. Hann er sléttmáll og blaðrar mikið, en segir ekki neitt bitastætt. Þetta kom greinilega fram í kosningabaráttunni. Verra er, að kjós- endur virðast láta sér blekkinguna vel líka. Ef Vesturlandabúar glata hæfni til að velja sér valda- menn, sem vilja ekki bara völd, heldur líka áhrif, er hætt við, að gengi Vesturlanda fari ört versnandi. Jónas Kristjánsson Sætur sigur Blairs Þar sem þjóöir halda enn upp á 1. maí sem baráttudag verkalýðsins, ber æ meira á minningum um forna frægð en slagorðum um eitthvað nýtt við upphaf nýrrar aldar. Lík- legt er, að tuttugustu aldarinnar verði ekki síst minnst i stjómmála- sögunni sem þess tíma, þegar sósíal- isminn var reyndur í framkvæmd með hörmulegum afleiðingum og leið síðan undir lok. Hinn 1. maí 1997 lauk 18 ára sam- felldri stjómarsetu íhaldsflokksins í Bretlandi. Margaret Thatcher hóf þessa löngu sigurgöngu flokksins 1979 með því að leggja nýja stefiiu fyrir bresku þjóðina og í anda henn- ar hefur breska stjómkerflð, at- vinnu- og efnahagslífíð tekið á sig nýja mynd. Tony Blair, hinn sigur- sæli leiðtogi Verkmannaflokksins, sem nú hefur tekið við embætti for- sætisráðherra af John Major, sigrar ekki vegna þess, að hann boði hug- myndafræðileg þáttaskil í breskum stjómmálum. Sigur hans við lok tuttugustu aldarinnar er staðfesting á því, að ekki er lengur barist til valda undir merkjum sósíalisma. Tveggja flokka kerfi Breska stjómmálakerflð ber þess skýrari merki en flest önnur, að þar er kjósendum faliö ótvírætt vald til aö skipta um ríkisstjóm í kosning- um. Er þetta í andstöðu við okkar kerfl, þar sem það ræðst í samning- um milli flokka eftir kosningar, hverjir mynda ríkisstjóm. Breska kerfið er svokailað tveggja flokka kerfi og má segja, að það hefði í raun verið vegið að rótum þess, ef íhaldsflokkurinn hefði sigrað einu sinni enn. Við búum ekki við eins- flokkskerfi," sagði einn af þing- mönnum íhaldsflokksins í fýrrinótt, þegar hann skýrði fall sitt. í Bretlandi líta menn frekar á fiölda þingmanna en atkvæðastyrk meðal kjósenda. Þannig er Verka- mannaflokkurinn með rúmlega 45% atkvæða en hafði 35%, en íhalds- flokkurinn fær 31% en hafði 43%. Hafa íhaldsmenn ekki haft minna fylgi síðan 1832. Hefúr sveiflan aldrei verið meiri síðan 1945, þegar Verkamannaflokkurinn sigraði Winston Churchill í lok styrjaldar- innar. Þá vann flokkurinn 146 þing- sæti en nú um 180. Þriðji flokkur- inn, Frjálslyndi flokkurinn, er tal- inn hafa unnið mikinn sigur vegna fiölgunar þingmanna en atkvæða- magn flokksins meðal kjósenda er ívið minna en á síðasta kjörtíma- bili, eða um 17%. Stórsigur Verkamannaflokkurinn hefur nú stærri meirihluta en nokkm sinni fyrr í sögu sinni á þingi. Hefúr flokkurinn aldrei áður fengið fleiri en 400 þingmenn. Hinn ótviræði meirihluti mun auðvelda Blair að ná fram þingmálum, hann kann hins vegar einnig að draga fýrr fram en elia, að Verkamannaflokk- urinn er síöur en svo einhuga. Undir forystu Blairs hefur verið lögð áhersla á nýtt svipmót Verka- mannaflokksins. Hann hefúr barist með almennum slagorðum um ein- hug þjóðarinnar, mannsæmandi þjóðfélag og sameiginleg markmið. í þessum anda hafa mjúku málin svo- nefiidu verið í fyrirrúmi frekar en þau málefni, sem ber hæst í dagleg- um störfúm sfiómmálamanna. Bilið Erlend tíðindi Björn Bjarnason milli orða og athafna kann því að veröa stórt, gömlu sósíalistamir líta enn á sig sem samvisku flokksins og munu láta í sér heyra. Major vildi hafa kosningabarátt- una sem lengsta til að draga sem best fram stefúuleysi Verkamanna- flokksins og kynna mikinn árangur íhaldsflokksins við sfióm efnahags- mála. Verðbólgan er lægri og at- vinnuleysið minna en áður. í flóð- bylgjunni yfir til Verkamanna- flokksins drukknaði þessi boðskap- ur íhaldsmanna. Athyglin beindist að spillingu innan íhaldsflokksins og klofningi i röðum hans vegna Evrópumálanna. Nýttsvipmót Hinar hatrömmu deilur um Evr- ópumálin í röðum íhaldsmanna hafa aimennt veikt afskipti bresku ríkissfiómarinnar af utanríkismál- um. Hún hefur haldiö aö sér hönd- um. Verður einna fróðlegast að fylgjast með því, hvemig Verka- mannaflokkurinn tekur á þessum málaflokki. Ljóst er, að tregða íhaldsmanna til að ganga hratt fram í samruna- þróuninni í Evrópu byggist ekki á pólitískum duttlungum heldur höfða þeir með varkárni sinni til bresku þjóðarsálarinnar. Fari sfióm Blairs sér óðslega á þessum vett- vangi, kann það að reynast henni dýrkeypt. Sagt er, að enginn Breti, yngri en 34 ára, minnist annarrar ríkis- sfiómar en í höndum íhaldsmanna. Þetta segir okkur einnig, að í for- ystusveit Verkamannaflokksins er enginn, sem hefur reynslu af þvi að starfa sem ráðherra. Raunar er Bla- ir, 43 ára, yngsti forsætisráðherra Breta frá 1812, hann er jafngamall og Davíö Oddsson, þegar hann varð forsætisráðherra hinn 30. apríl 1991. Um leið og nýir menn koma í rík- issfióm Bretlands hefst leitin að nýjum leiðtoga íhaldsflokksins í stað Johns Majors. Þótt hann þyki hafa staðið sig vel í kosningabarátt- unni og tekið ósigrinum karlmann- lega, er grunnt á óánægju með hann. Hún mun nú brjótast fram með fúllum þunga og spumingin er ekki hvort Major hættir heldur hvenær og hver taki við af honum. íhaidsmenn hugga sig þó við það í sárum sínum, að 1945 og endranær hefur Verkamannaflokknum ekki tekist að sifia nema eitt kjörtímabil. Bjöm Bjamason Tony Blair, hinn sigursæli leiötogi Verkmannaflokksins nú, hefur tekið viö embætti forsætisráðherra af John Major. oðanir annarra Alvarleg umhverfismengun „Þegar Augusto Pinochet lét af völdum forseta 1990 vonaði chilenska þjóðin að lýðræði hefði í for með sér bætt umhverfi. Einræðissfiómin hafði að- allega hlustaö á vini síni innan iðnaðarins og Chile- búar vonuðu að ný sfiórn myndi hlusta gaumgæfi- lega á náttúruverndarsinna. Það sem þeir reiknuðu ekki með var að í Chile, eins og í flestum þróun- arlöndum sem era áköf í að laöa til sín erlenda fjár- festa, vegur löngunin í vöxt meir en áhyggjur af umhverfismálum. Niðurstaðan er sú að loft- og vatnsmengun ógnar enn heilsu almennings." Úr forystugrein New York Times 30. apríl. Viðvörun til Kabila „Meö grimmilegri stefnu í málefnum flóttamanna dregur Laurent Kabila, leiðtogi uppreisnarmanna í Saír, úr þeim jákvæðu móttökum sem hann hefði mátt búast við aö fá í sínu eigin landi og erlendis fyrir að bola Mobutu Sese Seko frá völdum. Ef afrískir og evrópskir stuðningsmenn hans telja hann ekki á að virða alþjóðlegar reglur er lítil ástæða til að ætla að hann verði betri en einræðis- herrann sem lengi hefur verið við völd.“ Úr forystugrein Washington Post 29. apríl. Hætta í Króatíu „Eins og í mörgum öðrum löndum era nýnasist- ar í Króatíu og halda þeir á lofti kynþáttahatri og þjóöernistáknum. Hættan í Króatíu kemur hins vegar ekki frá þessum litla hópi öfgamanna heldur frá forfrömuðum leiðtogum sem vilja stærri Króa- tíu með aðeins einni þjóð. Athyglin hefur beinst að Slobodan Milosevic í Serbíu en þjóðernisstefnan í Króatíu er líklega hættulegri friðnum á Balkanskaga. Öfgasinnuð þjóðernissteefna er ríkj- andi í Króatíu. Ekki af því að flestir Króata að- hyllist hana, þeir gera þaö ekki, heldur vegna þess að þjóðemissinnar hræða andstæðinga sína.“ Úr forystugrein New York Times 29. apríl.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.