Dagblaðið Vísir - DV - 14.02.1998, Qupperneq 15

LAUGARDAGUR 14. FEBRÚAR 1998
15
Lítil eru geð guma
Hin fornu orð Hávamála i
fyrirsögn þessa pistils brutust
óþyrmilega upp í hugann eftir að
Þorsteinn Pálsson dómsmálaráð-
herra hafði í fréttatíma sjónvarps-
ins sl. fimmtudag gusað úr sér yf-
ir Sturlu Þórðarson, yfirlögfræð-
ing lögreglunnar í Reykjavík.
Sturla vann sér það til óhelgi að
ljúga ekki að blaðamanni DV þeg-
ar hann var spurður um afskipti
sin af reynslulausn Franklíns K.
Steiners. Hreinskilið svar hans
kom ráðherranum ekki vel. Trúr
eðli hinna rómversku keisara
heimtaði hann að blóð þrælanna
rynni.
Hótun ráðherrans
í sjónvarpinu birtist ráðherr-
ann í kufli hefndarengilsins og lét
fréttamann birta Sturlu hótun
ráðuneytisins um að hans kynni
að bíða allt að eins árs fangelsi
fyrir meint brot.
Annars staðar upplýsti
ráðherrann að skýringa væri
krafist frá Böðvari Bragasyni lög-
reglustjóra um hvernig hann
hygöist bregðast við athæfi hins
seka lögfræðings. í því fólst enn
ein hótunin um að Sturla skyldi
fundinn í fjöru fyrir að leyfa sér
að segja satt við DV.
Böðvar Bragason lögreglustjóri
kyssir á vöndinn og segir í DV
að mál Sturlu muni fá framgang
í „samræmi við þaraðlútandi
reglur". Hann hafi þegar „rætt við
manninn vegna alvarleika
málsins" og það hafi aðeins verið
fyrsta skrefið af mörgum.
Hvers konar valdhroki er þetta
eiginlega hjá ráðherranum og
lögreglustjóranum? Á að refsa
opinberum starfsmönnum fyrir
að segja satt?
Fjölmiðill eins og DV reynir af
fremsta megni að sinna þeirri
skyldu aö upplýsa lesendur sína
um hið sanna í þeim málum sem
eru i kastljósinu á hverjum tíma.
í því felst hlutverk fjölmiðla á
okkar tímum. Þeir eru sífellt
gagnrýnir á þá sem fara með völd-
in, hvaða nafni sem þeir nefnast
og af hvaða pólitíska skóla sem
þeir eru. Það er partur af
lýðræðinu þegar miðill á borð við
DV veitir sfjómvöldum óvægið
aðhald.
Það er því aðför að lýðræöinu
þegar valdsmenn sveifla svipu
ógnana að embættismönnum sem
ekki vilja ljúga að fjölmiðlum.
Skilaboð ráðherrans voru skýr:
Komi sannleikurinn sér illa fýrir
ráðamenn eiga opinberir
starfsmenn fremur að segja ósatt.
Trúnaður við Steiner
í tilviki Sturlu hótar
ráðherrann nafngreindum heim-
ildarmanni DV opinberlega.
Enginn fjölmiðill með virðngu
fyrir sjálfum sér getur þolað
meðferð af því tagi á saklausum
viðmælanda sínum. Það verður
heldur ekki þolað.
Hver var svo sökin sem
ráðherrann fann hjá Sturlu lög-
fræðingi? Brot á trúnaði,
samkvæmt orðum ráðherrans
sjálfs í fjölmiðlum.
En gagnvart hverjum var
trúnaður brotinn? Fórnarlamb
hins meinta brots er frægasti
fikniefnasali landsins, Franklín
K. Steiner! Löngu kulnað
trúnaðarsamband við dæmdan
glæpamann skiptir því meira
máli en trúnaður lögreglunnar
og almennings.
Heift ráðherrans er þeim mun
óskiljanlegri þegar horft er til
þess að flest meginatriði í orðum
Sturlu hafði ráðherrann sjálfur
upplýst á Alþingi. Þau komu fram
í svörum hans við spumingum
þingmanna um efhisatriði úr
skýrslu Atla Gíslasonar, setts
rannsóknarlögreglustjóra.
Laugardagspistill
Össur Skarpháðinsson
ritstjóri
Skýrsla hans fjallaði um meint
samskipti Franklíns Steiners og
lögreglunnar.
Upplýsingar Þorsteins
Þar sagði með£d annars um
reynslulausn Franklíns K.
Steiners: „Er í því sambandi
nefnt að því er hinn fyrmefnda
varðar (þ.e. Amar Jensson) að
hann hafi, ásamt yfirlögfræðingi
lögreglustjóraembættisins, borið
fram tilmæli um að orðið yrði
við óskum Franklíns um
reynslulausn.“
Þetta eru sömu upplýsing-
arnar og Sturla Þórðarson
staðfestir í samtalinu við DV. í
því kom hins vegar tvennt nýtt
fram: í fyrsta lagi að beiðninni
um reynslulausnina var komið á
framfæri við ráðherrann. í öðm
lagi að fyrir hana hafi fanginn
greitt með upplýsingum.
Embættið brást
Að sönnu lá seinna atriðið í
augum uppi. Ósk lögreglunnar
um ívilnun fyrir dæmdan
fíkniefnasala réðst vitaskuld
ekki af einskærum kristilegum
mannkærleika. Engum kom það
til hugar.
Árásir dómsmálaráðherra á
viðmælanda DV ber einnig að
skoða í Ijósi þess að Sturla
Þórðarson átti hendur að veija.
Það skýrist af eftirfarandi:
Stjórnvöld höfðu synjað
birtingar á skýrslu Atla
Gíslasonar. Dagblaðið Dagur
staðhæfði hins vegar fyrir
skömmu að i henni kæmi fram
að yfirlögfræðingur lögreglu-
stjórans í Reykjavík, Sturla
Þórðarson, hefði ásamt Arnari
Jenssyni, fyrrum starfsmanni
fíkniefnalögreglunnar, lagt að
dómsmálaráðherra að veita
Franklín Steiner reynslulausn
eftir að hafa afplánað aðeins
helming refsivistar. Að auki var
fullyrt að vegna þessa hefði
Böðvar lögreglustjóri veitt þeim
báðum áminningu.
Hér var því vegið að
starfsheiðri Sturlu. Stjórnvöld
þráskölluðust við að birta
skýrsluna í heild og báru heldur
ekki til baka staðhæfingar Dags.
Frétt DV
Við þessar aðstæður taldi DV
rétt að spyrja málsaðiija út í of-
angreindar staðhæfingar. Sturla
Þórðarson svaraði sannleikan-
um samkvæmt. Hann kvað það
einfaldlega rétt að hann og Am-
ar hefðu beðið ráðherra um
reynslulausn fyrir Franklín
Steiner, enda hefði hann lofað að
upplýsa um tvö stór fíkniefna-
brot.
Sturla kvað það jafnframt al-
rangt að Böðvar lögreglustjóri
hefði veitt tvímenningunum
áminningu. Sturla átti hendur að
verja og svaraði samkvæmt því.
Lái honum hver sem vill.
Fyrir það sætir hann hótunum
af hálfu dómsmálaráðherra og er
tekinn á teppið hjá
lögreglustjóra.
Reynslulausnin
Umdeildasta atriðið í skýrslu
Atla sem ekki fæst birt varðar
reynslulausn Steiners. í upplýsing-
um Þorsteins Pálssonar til þingsins
komu eftirfarandi atriði meðal
annars fram um reynslulausnina:
Fanginn Franklín K. Steiner
óskaði eftir því með bréfi 18.
febrúar 1991 að honum yrði veitt
reynslulausn af helmingi refsingar
sem nam samtals 29 mánaða
fangelsi. Fullnustumatsnefnd
hafnaði þvi 1. mars.
Þann 9. apríl „kærir“ Steiner þá
niðurstöðu til dómsmálaráðherra.
Þann 28. júni sendir nýr
dómsmálaráðherra, Þorsteinn
Pálsson, Fangelsismálastofnun bréf,
þar sem hann óskar eftir að mál
Steiners verði lagt enn á ný fyrir
Fullnustumatsnefnd.
Sama dag og ráðherrann sendir
bréfið, 28. júni 1991, heldur
nefndin fund. Þar skiptir hún
algerlega um skoðun og mælir nú
með reynslulausn Steiners.
Tímasetningamar gætu gefið til
kynna að ráðherrann hefði komið
tilmælum tvímenninganna Sturlu
og Arnars til nefndarinnar. Það
hefði verið verjanleg afstaða
ráðherra í harðri baráttu gegn
útbreiðslu fikniefha.
Svo var þó ekki. Ráðherrann
hefur fullyrt á Alþingi og í
fjölmiðlum að hvorki hann né
ráöuneytið hafi komið efnislega að
reynslulausn fangans.