Dagblaðið Vísir - DV - 18.04.1998, Síða 10

Dagblaðið Vísir - DV - 18.04.1998, Síða 10
10 LAUGARDAGUR 18. APRÍL 1998 Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON OG ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT111,105 RVÍK, SIMI: 550 5000 FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999 GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777 Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/ Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605 Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF. Áskriftarverð á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverð 160 kr. m. vsk., Helgarblað 220 kr. m. vsk. DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Daðrað við kjarna málsins Bezta ráðið til að bæta lífskjörin til langs tíma er að auka samkeppnishæfni atvinnulífsins. Því minna, sem kosta þarf til framleiðslu á vöru og þjónustu, að beinum launum starfsmanna frátöldum, þeim mun meiri hluti andvirðisins er til ráðstöfunar í lífskjörin. í fróðlegu riti, sem var að koma út á vegum Vinnuveit- endasambandsins, Samtaka iðnaðarins og samtaka evr- ópsks iðnaðar, er borin saman samkeppnishæfni at- vinnulífs íslendinga og helztu auðþjóða heims. Þar kem- ur fram, að við stöndum að mörgu leyti vel að vígi. Af neikvæðum atriðum sker helzt í augu, að vextir eru tveimur prósentustigum hærri en þeir eru í samkeppn- islöndunum. Þetta eykur Qármagnskostnað atvinnulífs- ins, einkum þeirra fyrirtækja, sem eru að auka rekstiu- sinn og leggja út á nýjar og spennandi brautir. Vaxtamunur íslands og Evrópu mun aukast, þegar evran kemur til sögunnar um næstu áramót. Margvís- legt hagræði af völdum hennar mun lækka vexti í sam- keppnislöndum okkar um hálft prósentustig, en ekki hér á landi. Munurinn fer því í hálft þriðja stig. Veigamesta ástæða hárra vaxta er illa rekið banka- kerfi með hrikalegum afskriftum útlána vegna óráðsíu bankastjóra og bankaráða í vali gæludýra sinna. Þessar- ar ástæðu er ekki getið í ritinu, þótt hún valdi óeðlilega miklum mun á innláns- og útlánsvöxtum. Ekki þýðir að lækka vexti með handafli, því að þeir þurfa að fylgja framboði og eftirspurn íjármagns. Unnt er að hafa áhrif á jafnvægið með því að halda niðri þorsta ríkisins í lánsfé, efla sparnaðarhvata í reglum um sparifé og taka upp evruna sem gjaldmiðil. Einnig sker í augu, að útgjöld þjóðfélagsins til rann- sókna og þróunarstarfs eru mun lægri hér á landi en í samkeppnislöndunum. Þetta heftir útþenslu hátækni- greina, sem borga mönnum hátt kaup, og varðveitir lág- tekjugreinar á borð við landbúnað. í ritinu er ekki fjallað um óhagræðið, sem stafar af stuðningi ríkisins við lágtekjugreinar. Með beinum styrkjum, innflutningsbanni og tollum ver þjóðfélagið einum til tveimur tugum milljarða króna á hverju ári til að hindra þróun úr landbúnaði til hátekjugreina. Bent er á, að ríkið þurfi að gæta hófs í mannahaldi, út- gjöldum og skattlagningu. Ekki er samt nefnd bezta leið- in til þess. Hún er sú að lækka venjulega skatta á fólk og fyrirtæki með því að láta auðlindaskattinn renna til rík- isins, en ekki milli fyrirtækja í sjávarútvegi. Margt er í betra horfi hér en hjá helztu auðþjóðum heims. Lífeyrissjóðakerfið er komið í góðan farveg, sem ekki ýtir vandanum inn í framtíðina. Launatengdur kostnaður er samt tiltölulega hóflegur hér á landi. At- vinnuleysi er lítið og atvinnuþátttaka mikil. Skýrsluhöfundar telja réttilega, að sveigjanleiki sé að ýmsu leyti meiri í hagkerfi okkar en annarra þjóða. Fólk telur ekki eftir sér að flytja búferlum í átt til tækifær- anna. Hlutastörf eru tiltölulega algeng. Takmarkanir á sveigjanleika á vinnumarkaði eru tiltölulega vægar. Ritið daðrar víða við kjarna málsins, en segir ekki fullum fetum, að stórtækustu aðferðirnar við að auka samkeppnishæfni íslands felist í hreinsun bankakerfis- ins, alþjóðlegmn uppboðum veiðileyfa í sjávarútvegi og afnámi sértækra afskipta ríkisins af atvinnuvegum. Sameiginlegt einkenni ýmissa beztu leiðanna er, að þær fela í sér, að ríkið dragi sig í hlé sem skömmtunar- stjóri verðmæta og verndari gæludýra í atvinnulífinu. Jónas Kristjánsson Vopnin Friðarsamkomulagið á Norður-írlandi hefur vakið mikla athygli enda um heimssögulegan atburð að ræða. Á síðustu mánuðum virtist ekkert benda til þess að unnt yrði að binda enda á þá skálmöld sem ríkt hefur á Norður-írlandi í þrjátíu ár og kostað rúmlega þijú þúsund manns lífið. Öfgahópar úr röð- um kaþólikka og mótmælenda stóðu að morðum og ofbeldi allt fram á síðustu stundu. Eitt vakti þó vonir þegar samninga- lotan hófst í september 1997: Það hafði aldrei áður gerst að samninga- viðræður færu fram meðan yfirlýst vopnahlé andstæðra fylkinga væri i gildi. Vitaskuld kom hér meira til. Stjómarskiptin í Bretlandi í fyrra urðu til þess að glæða samningavið- ræðurnar nýju lífi enda beitti Tony Blair, forsætisráðherra Bretlands, sér í málinu frá upphafi. David Trimble, formaður stærsta flokks sambandssinna, sýndi einnig mikið pólitískt áræði þegar hann hélt þeim áfram þótt hann ætti mun erf- iðara með að kyngja samningsdrög- um George Mitchells, milligöngu- manns Bandaríkjastjórnar, en Gerry Adams, leiðtogi Sinn Fein, hins pólitíska arms írska lýðveldis- hersins (IRA). Það leikur heldur enginn vafi á því að það flýtti fyrir samningsgerðinni að deilan á Norður-írlandi hafði fengið aukið vægi í alþjóðamálum. Það varð ekki síst vegna afskipta Bills Clintons Bandaríkjaforseta af deilunni en fram að því hafði Bandaríkjastjórn sýnt henni takmarkaðan áhuga. Forsagan: Þáttur Clintons Þegar Clinton lýsti yflr því i kosningabaráttunni árið 1992 að hann hygðist gera allt sem í hans valdi stæði til að hrinda af stað samningaviðræðum um framtíð Norður- írlands tóku fáir þau orð bókstaflega. Gengið var út frá því visu að Clinton væri á atkvæða- veiðum meðal hinna þrjátíu milljóna Bandaríkja- manna af írskum ættum. En það kom í Ijós að Clinton var full al- vara. Sú ákvörðun hans árið 1994 að veita Gerry Adams vegabréfs- áritun til Bandaríkjanna varð mjög umdeild, innan sem utan Bandaríkjanna. En hún sýndi að Bandaríkjastjórn vildi höggva á hnút deilunnar með því að nota Sinn Fein til að fá IRA til að lýsa yfir vopnahléi. í fyrstu leit út fyr- ir að Clinton tækist ætlunarverk sitt. í ágúst 1994 boðaði IRA vopnahlé sem stóð í 18 mánuði, eða fram í febrúar 1996. Sá galli var þó á gjöf Njarðar að ekki tókst að nýta þennan tíma til samningaviðræðna því að bresk stjórnvöld gerðu það ekki aðeins að skilyrði að írski lýðveldisher- inn legði niður vopn, heldur léti þau einnig af hendi. í upphafi árs 1996 lagði George Mitchell fram skýrslu með tillög- um mn hvernig staðið skyldi að afhendingu vopna og sprengi- efna. Þessi skýrsla hafði mikil áhrif á samningaviðræðurnar enda þótt það væri ekki ljóst í upphafi. Mitchell mæltist til þess að afvopnunarviðræðurnar yrðu skildar frá viðræðum um fram- tíðarskipan mála á Norður-ír- landi. Þegar IRA rauf vopnahléið í febrúar 1996 og hóf ofbeldisher- kvödd ferð sína á nýjan leik voru margir sem töldu að stefna Clintons í málefnum írlands hefði beðið algert skip- brot. I kjölfarið sigldi hryðjuverkahrina sem stefndi öllum friðarumleitunum í uppnám. Skemmst er að minnast sprengjutilræðisins í miðborg Manchester í júní 1996 sem vakti mikinn óhug en 200 manns særð- ust í því. Blair tekur af skarið Það var ekki fyrr en með sigri Tony Blairs í kosningunum í maí 1997 að samningaviðræðurnar hófust að nýju. Eftir að Blair hafði fallist á til- lögu Mitchells um aðskilnað stjórn- arfars- og afvopnunarviðræðna á Norður-írlandi lýsti IRA yfir vopna- hléi. Þarð með var grundvöllur lagð- ur að samningaviðræðunum sem hófust sl. haust. Enginn vafi er á því að Blair átti mikinn þátt í þeim ár- angri sem náðist í viðræðunum fyr- ir páska. Hann sýndi mikla pólitíska dirfsku með því að taka upp beinar formlegar viðræður við Sinn Fein um skipan mála á Norður-írlandi, en það höfðu bresk stjórnvöld ekki gert síðan árið 1921. Það sama má segja um þá ákvörðun hans að hitta Gerry Adams og aðra leiðtoga lýð- veldissinna að máli til að liðka fyrir samningaviðræðunum. Vitaskuld er of snemmt að spá fyrir um það hvort friðarsamkomulagið haldist. Kosningarnar fara fram í báðum hlutum írlands 22. maí. Þótt flestir búist við því að samkomulagið verði samþykkt á eftir að reyna á þær víðtæku stjómlaga- breytingar sem það kveður á um. Hér ber vitaskuld hæst ákvæðin um heimastjórn og ráðherraráð Norð- ur-írlands og írlands. En það þarf einnig að semja um hvernig afvopnun hinna stríðandi fylkinga verður háttað. Friðarsamkomulagið er því aðeins fyrsta skrefið af mörgum í áttina til varanlegs friðar á Norð- ur-írlandi - en tvímælalaust það mikilvægasta sem stigið hefur verið á þessu átakasvæði í þrjá áratugi. Forsætisráðherrar írlands og Bretlands, Bertie Ahern og Tony Blair, takast í hendur eftir að friðarsamkomulagið á Norður-írlandi var gert í Belfast á dögunum. Sfmamynd Reuter Erlend tíðindi Valur Ingimundarson ($koðanir annarra (ilundroði hjá repúblikönum „í þá daga þegar repúblikanar á þingi höfðu ekki mikil völd voru þeir sammála um fjárlög ríkisins af því að þeir trúðu á heim þar sem hið illa birtist í einfóldum myndum: íjárlagahallanum, ríkisútgjöld- um, sköttum, demókrötum. En nú, þegar þeir ráða yfir þinginu og ríkissjóður er rekinn með hagnaöi en ekki halla, er flokkurinn klofnari en nokkru sinni í fjárlagastefhu sinni. Glundroði ríkir um hvaða skattalækkanir eigi að styðja, ef styðja á ein- hverjar." Úr forystugrein New York Times 15. apríl. Hvað er hvað? „Fulltrúar Norður- og Suður-Kóreu tókust í hend- ur og brostu framan í myndavélarnar fyrir síöustu helgi. í gær voru brosin horfm og sömu fulltrúar skiptust á ásökunum eftir að fyrstu beinu samn- ingaviðræður kóresku ríkjanna í fjögur ár runnu út í sandinn. Andstæðurnar virðast óyfirstíganlegar. Norður-Kóreumenn, sem búa við sult og seyru, vilja JOV fá skilyrðislausa aðstoð frá óvininum í suöri í formi 500 þúsund tonna af tilbúnum áburði. Suður-Kóreumenn setja það skilyrði fyrir aðstoð- inni að fjölskyldur sem sundruöust í Kóreustríðinu fái að sameinast á ný. Samningaviðræðumar hafa strandað á skilgreiningu um hvað séu mannúðar- mál og hvað pólitík. Bros framan í myndavélar er ekki nóg. Skilgreiningar er hægt að finna. Vegna þeirra hungruðu og þeirra sem bíða.“ Úr forystugrein Aftenposten 15. apríl. Þrjú þúsund á þrjátíu árum „Rúmlega þrjú þúsund dauðsfóUum og þrjátíu ár- um eftir að deilur íra mögnuðust upp í blóðug átök hafa stjómmálaflokkar á Noröur-írlandi undirritað friðarsamkomulag. Samkomulagið, sem sameinar pólitískt hugrekki, þrautseigju og gæfu, mun ekki binda enda á aðskilnað mótmælenda og kaþólskra. En það mun taka á sögulegu misrétti og krefjast pólitískra lausna í stað ofbeldis. Úr forystugrein New York Times 13. apríl

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.