Dagblaðið Vísir - DV - 27.07.1998, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 27. JÚLÍ 1998
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaóaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI11, 105 RVlK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverð 160 kr. m. vsk., Helgarblað 220 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Grænfriðungar á útsölu
Því miður er lítil ástæða fyrir íslendinga að berja
bumbur með Grænfriðungum yfir þeim ákvörðunum sem
ríkin við Norðaustur-Atlantshafið tóku um frekari vemd
hafsvæðisins á nýlegri ráðstefnu í Portúgal. Vissulega
náðist ágætur árangur í sumum efnum. En ekki nógur.
Ruslstöðinni í Sellafield, sem dælir geislavirkum
úrgangi út í hafið, var ekki lokað. Bann við losun
teknesíums var ekki samþykkt. Dounreay starfar áfram í
átta ár. Subbustöð Frakka í Cap de la Hague, sem losar líka
geislavirkan úrgang í hafið, tórir áfram.
Þetta er ekki sagt til að varpa rýrð á framlag þeirra
íslendinga sem komu að málinu. Umhverfisráðherra okkar
hefur lagt sig allan fram. Sama gildir um starfsmenn
íslenskra stofhana. Það breytir ekki hinu að árangurinn
svaraði ekki vonum íslendinga.
Grænfriðungar lögðu línuna með því að prísa niður-
stöðuna sem sérstakan sigur fyrir málstað þeirra. Þeir
höfðu að sönnu barist með öðrum fyrir viðunandi lausn á
forgun ónýtra oliuborpalla. Það náðist fram. En var það á
kostnað væntinga um lokun Sellafield?
Bretar hafa verið sóðar Evrópu. Purkunarlítið hafa þeir
leyft sér þá ósvinnu að losa geislavirkan úrgang í hafið.
THtölulega nýlega leyfðu þeir meira að segja losun
teknesíums sem er meira óþverraefni en hefur áður verið
sett i hafið.
Það stóðu því öll spjót á Bretum. Málstaður þeirra var
þeim mun verri sem Verkamannaflokkurinn hafði gefið
hástemmd loforð um að hverfa aifarið af óheillabraut fyrri
stjórnar i umhverfismálum hafsins. Það gilti ekki síst um
Sellafield.
í upphafi ríkisstjómar Tonys Blairs kom í ljós að hún
ætlaði ekki að standa við öll loforðin. Fyrir vikið sætti hún
alþjóðlegum barsmíðum ríkisstjóma sem ítrekað minntu
hana á yfirlýsingamar um Sellafield. Þar gengu
Norðurlöndin og írar góðu heilli harðast fram.
Þegar teknesíum var síðan leyft að hverfa í hafið
hörðnuðu mótmælin, ekki síst innan lands og innan
flokks. Hin milda ára Tonys Blairs þoldi einfaldlega ekki
ásakanir umhverfisvemdarsamtaka um að hann væri í
forystu umhverfissóða Evrópu.
Bretar gerðu sér því grein fyrir að þeir vom að tapa
áróðursstríðinu. Þess vegna höfðu þeir undirbúið að
samþykkja lokun Sellafield á ráðstefnunni, einsog breskir
fjölmiðlar greindu frá. Þeim dugði hins vegar að
samþýkkja kröfur Grænfriðunga til að fá syndakvittun.
Endurvinnslustöðvunum var ekki lokað. Teknesíum,
sem er virkt til eilífðar, verður losað í að minnsta kosti tvo
áratugi enn. Þá verður því hætt, svo fremi það sé
tæknilega mögulegt! Slíkur fyrirvari er vitaskuld galopinn
og allsendis ófullnægjandi.
Bretar hafa hins vegar syndakvittun Grænfriðunga,
valdamestu umhverfissamtaka veraldar, upp á vasann.
Þeir þurftu hana. Grænfriðungar þurftu líka á niðurstöðu
að halda í helsta baráttumáli sínu til að geta sýnt fram á
árangur. Þeir em glaðir í dag.
Samtök Grænfriðunga em dæmi um hvernig
virðingarverður félagsskapur hnignar úr því að vera öflug
samtök, knúin af hugsjónum, niður í úrkynjað
skrifræðisbákn sem þjónar fyrst og fremst hagsmunum
þeirra sem lifa af því að reka þau.
Niðurstaðan í Portúgal, sem þau fögnuðu svo ákaflega,
er dæmi um það. Fyrir íslendinga og aðra verður erfiðara
en áður að ná fram endanlegri lokun mslstöðvanna þegar
Bretar em með siðferðisvottorð þeirra upp á vasann.
Össur Skarphéðinsson
Viö eigum aö tryggja jöfnun lífskjara í landinu meö lækkun orkukostnaöar, nýtingu jarövarma og bættum sam-
göngum.
Umbótastarf og öflug
stefna í byggðamálum
skorið glósur um
kjördæmapot og
hagsmunagæslu á
kostnað fjöldans. Allt
er það ósannsgjamt
og partur af málflutn-
ingi kratanna til
margra ára. Þeir hafa
alið á óvild og óá-
nægju höfuðborgar-
búa gagnvart bænd-
um og landsbyggðar-
fólki. En staðan hefur
batnað. Þeirri vörn
sem við höfum staðið
í höfum við nú
hrundið og nú þarf
að fylgja því eftir.
Það er risavaxið
verkefni að stöðva
fólksflóttann af lands-
„Það er rísavaxið verkefni að
stöðva fólksfíóttann af lands-
byggðinni. Engu að síður og
raunar þess heldur þurfum við
að snúa vörn landsbyggðar í
sókn.u
Kjallarinn
Sturla
Böðvarsson
alþingismaður
A síðasta þingi hafa stjómar-
flokkamir haldiö áfram umbóta-
starfi sinu á grundvelli stjómar-
sáttmálans með setningu nýrra
laga og samþykkta. Tilgangurinn
er auðvitað að bæta samfélagið og
búa í haginn fyrir íbúa landsins til
framtíðar. Þar má nefna löggjöf
um sveitarstjórnir, um húsaleigu-
bætur, viðamikla löggjöf um hús-
næðismál, löggjöf um lífeyrisrétt-
indi, lög um háskóla, þjóölendur
og samþykkt nýrrar vegáætlunar
sem markar tímamót. - Öflugt
skólastarf um allt land er einn
mikilvægsti hlekkur byggða-
stefnu.
Gróska í þjóðlífinu
Hvert sem litið er má merkja
grósku og vaxandi bjartsýni í
landinu. Okkur hefur tekist að
stjóma ríkisfjármálum þannig að
efnahagslifið hefur verið endur-
reist og nú verðum við að nýta
góðærið. Meðal margra mikil-
vægra verkefna sem blasa við okk-
ur er jafnvægi í byggð landsins.
Aögerðir í byggðamálum eru verk-
efni sem leggja verður sérstaka
áherslu á nú þegar hagur okkar
vænkast í efnahags- og atvinnu-
málum.
Byggðamálin fái aukiö vægi
Byggðamálaumræðan þarf að fá
aukið vægi á vettvangi stjómmál-
anna. Að mínu mati hafa sveitar-
stjórnarmenn, forsvarsmenn at-
vinnulífsins á landsbyggðinni og
forastumenn verkalýðshreyfingar
of lítið haft sig í frammi í umræðu
um byggðamál. Vörn þeirra og
sókn hefur verið þjökuð af stöð-
ugu mótlæti og harkalegri and-
stöðu þeirra sem hafa fundið óvin-
inn hjá landsbyggðarfólki og eink-
um í landbúnaði og sjávarútvegi.
Landsbyggðarþingmennimir hafa
verið látnir einir um að draga
vagninn. Og þeir hafa flestir upp-
byggöinni. Engu að síður og raun-
ar þess heldur þurfum við að snúa
vöm landsbyggðar í sókn. Og ég
tel núna vera sérstakt lag til að-
gerða. Það viðfangsefni er öflum
landsmönnum til hagsbóta.
Þrauthugsuð verkefni
Við þurfum stórhuga og raun-
hæfar aðgerðir í byggðamálum
Fyrir síðasta þing var lögð tillaga
til þingsályktunar um stefnu í
byggðamálum fyrir næstu fjögur
ár. Þessi áætlun var unnin á veg-
um forsætisráðherra og í nánu
samstarfi við stjóm Byggðastofn-
unar sem hefur verið að brjótast
út úr því óheppilega fari sem
byggðamálin voru
komin í. Því miður
varð sú tillaga ekki
afgreidd á þinginu
vegna málþófs stjóm-
arandstöðunnar. Til-
lagan um stefnu í
byggðamálum fjallar
um leiðir og þraut-
hugsuð verkefni svo
efla megi byggðina og
nýta eignir og auð-
lindir. Með nýrri
markvissri byggðaá-
ætlun á að vera hægt
að auðvelda fyrirtækj-
um nýsköpun, m.a.
með stuðningi
Byggðastofmmar. Við
eigum að leggja
áherslu á menntun og
eflingu menningar-
stofnana. Við eig-
um að tryggja jöfn-
un lífskjara i land-
inu með lækkun
orkukostnaðar,
nýtingu jarðvarma
og bættum sam-
göngum. Þær að-
gerðir varða alla.
Þær bæta sam-
keppnisstöðu
byggðanna og auka verðgildi eigna
þegar vaxtarsvæðin eflast. Með
nýrri og vandaðri byggðaáætlun
verður að bæta umgengni við
landið og tryggja auðlindanýtingu
og möguleika okkar til þess að búa
í sátt við landið. Við stjómmála-
menn höfum stöðugt verk að
vinna í viðleitni okkar við aö
treysta öryggi og jöfnuð og réttlæti
í okkar fámenna samfélagi. Okkur
sjálfstæðismönnum er ljóst af
skoðanakönnunum og ekki síður
úr úrslitum sveitarstjómarkosn-
inga að Sjálfstæðisflokkurinn er
sem fyrr hin pólitíska kjölfesta í
landinu sem treyst er á.
Sturla Böðvarsson
Skoðanir annarra
Vaxandi viðskiptahalli
„Vaxtahækkun dugar ekki lengur hér til þess að
slá á þensluna. Fyrirtæki munu leita til útlanda eft-
ir lánsfjármagni, ef of mikill vaxtamunur verður á
milli íslands og helztu viðskiptalanda okkar. Þess
vegna má spyrja, hvort hægt sé að bregðast við á
annan veg en þann að stórauka tekjuafgang ríkis-
sjóðs og sveitarsjóða. Það verður tæpast gert nema
með einhvers konar skattahækkun. Þessi staða hlýt-
ur að vera mikið umhugsunarefni fyrir stjórnvöld
um þessar mundir.“
Úr forystugreinum Mbl. 24. júlí.
Svalur sannleikur á heimssýningu
„í fréttum sjónvarps komu nokkrar fréttir í röð
um það hversu stórt hlutverk ísland lék á heimssýn-
ingunni í Lissabon... Nýkominn af heimssýningunni
í Lissabon fór ég alvarlega að velta því fyrir mér
hvort það væra tvær heimssýningar í gangi í Lissa-
bon. Niðurstaðan varð hins vegar sú aö minnimátt-
arkennd íslendinga virtist enn einu sinni brjótast út
í þeirri sannfæringu að við værum nafli alheims-
ins... Sannleikurinn var hins vegar öllu svalari. Bás-
inn fékk blendnar viðtökur þeirra sem ég spurði
(nema klakaveggurinn við innganginn) og á þessu
risastóra sýningarsvæði úði og grúði af básum
minni þjóða sem allar töldu sig hafa mikla sérstöðu
í samfélagi þjóðanna.“
Fjalar Sigurðarson í Viðskiptablaðinu 22. júlí.
Sægreifaveldið
„Einar K. Guðfinnsson, þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins, er nú kominn á sveif með þeim sem
skynja að enginn friður getur ríkt um sægreifaveld-
ið á íslandi... Til viðbótar við það að lýsa áhyggjum
leitast þingmaðurinn við að friða kjósendur með því
að níu manna auðlindanefnd Alþingis sé að störfum.
Og hinu, að hugsanlegu auðlindagjaldi eigi að halda
í „því efnahagsumhverfi" sem það var til (sjávarút-
vegsbæjum). Þingmaðurinn veit að hvorugt heldur
rökum. Enginn sér fyrir endann á störfum nefndar-
innar (sem varla geta verið byrjuð).“
Stefán Jón Hafstein í Degi 24. júlí.