Dagblaðið Vísir - DV - 28.07.1998, Blaðsíða 14

Dagblaðið Vísir - DV - 28.07.1998, Blaðsíða 14
1» VAO* 14 ) 1 t i > ÞRIÐJUDAGUR 28. JÚLÍ 1998 Fyrir fólk sem verður fyrir þungbærri sorg er nauðsyn- legt að geta talað við ein- hvem og létt á hjarta sínu. „Fjölskylda og vinir eru þeir sem fyrst er leitað til en þeg- ar frá líður hefur mörgum reynst vel að hitta fólk sem hefur lent í sam- bærilegri reynslu," segir Jóna Dóra Karlsdóttir, einn af stofnendum Nýrrar dögunar. „Einu og hálfu ári eftir að ég missti drengina mína fóru ég og nokkrir aðrir sem höfðu misst ástvini að hittast reglulega. Þessir fundir hjálpuðu okkm- mikið og við ákváðum því að stofna samtök þar sem við gætum miðlað af reynslu okkar og hjálpað öðrum. Ný dögun, samtök um sorg og sorgarviðbrögð, voru formlega stofnuð í Templara- höllinni í byrjun desember 1987, aö viðstöddum um 400 manns.“ Þarfur vettvangur Starfsemi Nýrrar dögunar fer fyrst og fremst fram í fyrir- lestraformi og opnum húsum. „Einu sinni i mánuði fáum við til okkar fyrirlesara og hefur Sigurður Ragn- arsson sálfræðingur verið tíður gestur. Við tökum almennt fyrir sorg og sorgarviðbrögð, bama- og makamissi, auk margs annars sem við kemur ástvinamissi. Fyrstu árin héldum við opið hús vikulega en vegna skorts á sjálfboðaliðum er opið hús nú aðeins einu sinni í mánuði. Á opnum húsum hittist fólk, drekkur saman kaffisopa og spjallar." Það má með sanni segja að sam- tökin séu þarfur vettvangur fyrir þá sem syrgja. „Eitt árið skráðum við þá sem komu á opin hús og voru það yfír 2000 manns. Þetta sýndi okkur aö virkileg þörf var fyrir það sem við vorum að gera og gaf það okkur aukinn styrk. Það á ekki við alla að vera í svona samtökum en ég veit að þetta hefur hjálpað mörgum. Sumir hafa komið hingað of fljótt eftir missinn og haldið að hér fengju þeir hjálp i eitt skipti fyrir öll. Auðvitað er það ekki þannig og það er skynsamlegra að koma þegar aðeins líður frá og fólk er búið að komast yfír mesta áfallið. Ég beini því til allra sem eiga um sárt að binda vegna ástvinamissis að koma til okkar á fund. Við erum bæði gefendur og þiggjendur í þessu starfi og getum hjálpað hvert öðru. u. mikið.“ -me Jóna Dóra Karlsdóttir, einn af stofnendum Nýrrar dögunar, ásamt börnum sínum, Margréti Hildi, Brynjari Ásgeiri, Fannari Frey og Heimi Snæ. DV-mynd Teitur ' ■ , r Astvinamissir: Að vinna úr sorginni Við erum aldrei undir það búin að missa ástvin okkar, jafnvel þó að dauðsfallið hafi átt sér langan aðdrag- anda,“ segir Bragi Skúla- son, prestur Landspítalans. „Ef hinn látni hefur átt við langvarandi sjúkdóm að stríða eru aðstandendur oft famir að sakna viðkomandi og finna til einsemd- ar, vonleysis og sektarkenndar áður en hann yfirgefur þennan heim og dregur Séra Bragi Skúlason segir að breyta verði þeirri hugsun að eftir jarðarförina sé málið bara afgreitt og búið. Það tek- ur tíma að vinna úr sorginni og fólk verður að gefa sér þann tíma. Ekkert er eins erfitt og að missa náinn ástvin. Fólk verður langt niðri, jafnvel þunglynt, og kvíðir fyrir nýjum degi. Víð hiálpum hvort öðru það úr mesta sjokkinu við andlátið. Margir sjúkdómar skerða sjúklinginn hægt og sígandi og aðstandendur upp- lifa að þeir eru smám saman að missa ástvin sinn. Ef um skyndidauða er að ræða sjá- um við aftur á móti þessi ofboðslega sterku viðbrögð. Áfallið kemur eins og þungt högg á fólk, það dofnar og raun- veruleikinn í kringum það verður mjög sérkennilegur, jafnvel óraunverulegur. Það skynjar alla tilvemna á öðrum hraða og í ákveðinni fjarlægð. Fólk fyllist reiði og getur hver sem er, nán- ustu ættingjar, vinir, presturinn, lækn- irinn eða lögreglumaðurinn, orðið fyrir reiðinni. Fólk telur sig verða að finna einhvern til að kenna um hvemig komið er. Þegar frá líður situr sökn- uðurinn eftir. Fólk er langt niðri, jafnvel þunglynt, og kvíðir fyrir nýjum degi. Það er þreytt og þarf að fá útrás fyrir tilfmningar sínar í tár- um. Það fær mikil grátköst og oft koma þau fyrirvara- laust í langan tíma eftir dauðsfallið. Einbeitingar- leysi í kjölfar mikils missir er einnig algengt. Hugurinn dvelur ekki við neitt og fólk á erfitt með að einbeita sér í námi og starfi." En það er ekki aðeins sálin sem finnur fyrir sorginni, allur líkaminn verður und- irlagður. „1 sorginni getur fullfrískt fólk farið að finna fyrir alls kyns einkennum sem það hefur aldrei fundið fyrir áður. Það fær hjart- sláttarköst, herping í brjóst- inu, þung andvörp, sjón- truflanir, svitaaukningu, andarteppu eða köfhunartil- finningu." Lengi að ná sár Fyrstu vikurnar eftir andlát heldur stórfiölskyldan yfir- leitt vel saman. Þegar frá líður vilja þeir sem næst stóðu hinum látna gleymast og oft fylgja særindi og vin- slit í kjölfarið. „Smnar fjölskyldur ná mjög Ekkert er eins sárt og aö missa náinn ástvin. Tómleikinn, söknuðurinn og von- leysiö er yfirþyrm- andi og aöstandend- um finnst sem þeir muni aldrei líta glaö- an dag á ný. Á stund- um sem þessum er nauösynlegt aö fá góöan stuöning frá fjölskyldu og vinum en einnig eru starf- ræktir ýmsir hópar sem fólk getur leitaö til í sorgum sínum. DV hitti séra Braga Skúlason og Jónu Dóru Karlsdóttur, einn af stofnendum Nýrrar dögunar. vel saman eftir missinn og einstakling- amir styðja vel við bakið hver á öðr- um. Aðrar fjölskyldur era „brotnar" fyrir andlátið og ráða því mjög illa við þetta erfiða verkefni. Þá þarf að koma til aðstoð frá stórfjölskyldunni, vinum eða fagfólki. Stórfjölskyldan og vinir geta þjappað sér saman í tengslum við kistulagningu og útför en svo kemur oft þetta tómarúm á eftir þar sem reynir geysilega mikið á vináttusambönd og fjölskyldubönd. Eftir jarðarförina finnst þeim sem fiær standa oft og tíð- um að nú sé málið búið og kominn tími til að halda áfram að lifa. Staðreyndin er bara sú að fólk er lengi að ná sér eft- ir að hafa misst náinn ástvin. Það þarf að breyta þessari „íslensku hugsun" að nú sé málið frá, afgreitt og búið. Til- finningamar virka ekki svona. Það þarf tíma til að vinna úr sorginni og fólk verður að gefa sér þann tíma.“ Leita eftir aðstoð í dag eru starfrækt ýmis samtök sem hægt er að leita til með sorgir sínar. „Ný dögun, samtök um sorg og sorgar- viðbrögð, hefur verið starfrækt í 10 ár og sams konar samtök er að finna víða um land. Krabbameinsfélagið hefur verið með opin kvöld fyrir fólk og einnig hefur það staðið fyrir námskeið- um fyrir t.d. þá sem misst hafa maka sinn. Innan deilda Landspítalans hefur einnig verið boðið upp á að fólk sem orðið hefur fyrir sorg komi og njóti fræðslu og samveru. Fólk getur lokað á tilfinningar sínar mánuðum og jafnvel árum saman en það kemur hins vegar alltaf að þvi að við leitum til baka. Allt í einu stöndum við frammi fyrir því að það er eitthvað sem viö áttum eftir að gera upp, eitt- hvað sem við verðum að gera upp.“ -me

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.