Dagblaðið Vísir - DV - 15.08.1998, Blaðsíða 23
H > ’ •. r LAUGARDAGUR 15. ÁGÚST 1998
Útivist 23
Helgarblað DV reynir sig í þjóðaríþrótt Norðmanna - kerfisbundnum flækingi um fjöllin:
Meí brúnostinn í báðum vösum
Aðalljós í:
Mikið úrval stefnuljósa
Afturljós á japanska pickupa,
verð 3.400.
Afturljós á vörubíla.
Ljósabretti fyrir kerrur, verð
3.300 o.fl.
Póstsendum samdægurs
Flest stærri vatnsföll, sem og minni sprænur, eru brúuð með hengibrúm.
Audi 80 '86—'90 11.700
Audi 100 '82—'90 10.900
Charade '88 5.600
Citroen AX 5.400
Citroen BX 5.900
Fiat Uno '88 3.600
Fiat Uno '89 5.500
FiatPanda 5.100
Fiat Pinto 7.600
Fiat Tibo 6.450
Ford Transit '93 7.800
Ford Escort '86— 90 4.400
Ford Sierra '88 10.200
Lada Samara 5.800
Skoda Favorit 5.600
Lancer '85— 88 6.400
Lancer '89—'92 6.800
Suzuki Vitara 7.300
Mazda 323 '86-'87 5.700
Peugeot 205 4.400
Peugeot309 6.100
Peugeot 405 6.300
Ftenault 19 '93—'94 7.800
Pajero '92- 6.800
Pathfinder '87- 6.900
Trooper '87- 6.200
Opel Kadett '85-'90 4.800
Opel Astra '91—'94 6.450
Opel Astra '95- 7.200
Opel Corsa '83—'90 4.800
Opel Corsa '93- 7.600
Nissan Sunny '88—'91 6.600
Nissan Sunny '93- 7.600
Toyota Corolla '85—'87 6.100
Toyota Corolla '88-'91 6.600
Toyota Corolla '93 7.600
VW Golf '84—'91 2.850
VW Golf '92 8.600
VW Polo '90 4.600
GSvarahlutir
Hamarshöfða 1 sími 567 6744
Göngugarpar fara þessar leiðir á
skemmri tíma. Algengt er að ætla
sér eina viku í feröirnar. Þá er
fjallamennskan farin að síast inn
i fólk og enginn saknar þess leng-
ur að hafa ekki komist í bað dög-
um saman.
Oft er gott að hafa með sér
veiðistöng því veiðivötn eru mörg
á norska hálendinu. Nýr, steiktur
silungur eða urriði er afbragðs
viðbót við einfalt fæðið í fjallakof-
unum.
-Gísli Kristjánsson
Áð í Ferðamannaskarði í 1350 metra hæð. Hér eru skaflar í lautum allt sumarið og klappirnar berar. Niðri í dölunum
er gróðursældin hins vegar oft mikil, í það minnsta á íslenskan mælikvarða.
DV-myndir Gísli Kristjánsson
Skipulag er dyggð
Fyrsta synd íslendingsins var auð-
vitað að setja þennan viðbjóðslega
brúnost (og kókflöskurnar) í vasana
og ætla svo að æða af stað án frekari
umhugsunar. „Þetta reddast örugg-
lega einhvern veginn,“ er viðkvæði ís-
lendingsins.
Norðmaður-
inn setur brún-
ostinn í bakpok-
ann (skilur kókið
eftir heima) og
mælir fyrirhug-
aða gönguleið í
Alvaran mætir göngumanni
Skipulag og regla er sem sagt höf-
uðdyggð fjallaferðafólks og svo auðvit-
að að vita hvert menn eru að fara. Nú
hefst sem sagt alvaran. Útlendingar
sem hyggja á norska fjallaferð hefja
för venjulega með lestar- eða rútuferð
frá Ósló upp í fjöllin. f Noregi eru
nokkrir staðir
öðrum
Greinarhöfundur hvílir lúin bein við Grettistak í Hreindýrahvolfi við Bess-
hestamóg.
hrökkbrauðum og hitaeiningum. Öll
ferðin er skipulögð frá hrökkbrauði
til hrökkbrauðs - forsjá er dyggð því
annars kemur nútíminn, agalaus og
ruglingslegur og tekur okkur.
þekktari þar sem byrjunarreitir þess-
ara fjallferða.
í okkar tilfelli varð Haukeliseter -
Haukahlíðasel - fyrir valinu. Það er í
ríflega 900 metra hæð og kjörinn stað-
ur, hvort sem ætlunin er að leggja á
Seljadalsheiðarnar í suðri eða Harö-
angursöræfm í norðri. Rútan ferð
tvisvar á dag, er sex klukkustundir
upp í selið og farið kostar um 2.500 is-
lenskar krónur.
Annar viðlíka upphafsreitur er
Hjerkinn 1 þúsund metra hæð á Dofra-
fjöllum og venjulega er farið þangað ef
ganga á í Jötunheimunum, enn eitt
vinsælt göngusvæði í Noregi. Til
Hjerkinn er farið með lest á svipuðum
kjörum og í rútunni til Hauka-
hlíðasels - nema lestin fer þrisvar á
dag.
Hollráð reyndra göngugarpa
Flest göngufólk skipuleggur sínar
ferðir sjálft en nýtur aðstoðar norska
ferðafélagisns - DNT. Á skrifstofum
félagsins er auðvelt að nálgast gögn
um allar gönguleiðir og fá hollráð um
fyrirkomulag ferðarinnar, göngukort,
næturstaði og útbúnað. í Ósló er skrif-
stofan í Storgata 3, í miðbænum, og
síminn þar er 47 22 82 28 00. Netfang-
ið er http://www.turistforeningen.no
Og þá er að leggja i hann. Hefja bar-
áttuna við grjótið og urðirnar og sjá
hvort fornar dyggðir vakna ekki til
lífsins þegar bakpokinn fer að síga
undan sjálfum sér og fæturnir flytjast
fram meira af vana en mætti og vilja.
Grösuair dalir og
berar Hlappir
Þegar komið er yfir þúsund metra
hæð í Noregi verður landslagið áber-
andi eyðilagt og gæti minnt á ísland ef
bergið sjálft væri ekki allt annað. Hér
eru berar, gráar klappir, grastoppar á
milli - en ekkert hraun. Göngufærið
er því yfirleitt gott, nema menn velji
mikið brattlendi að klöngrast í.
Inn á milli er komið niður í gróður-
sæla dali og hér vaxa tré upp í allt að
900 metra hæð. Niðri í dölunum eru
gömlu selin sem í mörgum tilfellum
hafa verið endurbyggð sem sæluhús
og standa opin félögum í norska ferða-
félaginu og systurfélögum þess í öðr-
um löndum, þar á meðal á íslandi. í
sæluhúsunum eru líka matarbirgðir
fyrir ferðalangann og allt greitt með
því að fylla út gíróseðil á staðnum.
Það er í sjálfu sér markmið í slík-
um ferðum að lifa við þröngan kost. í
fjallakofunum eru fá þægindi og
hreinlætisaðstaða eins fátækleg og
frekast má vera - þ.e. hrörlegur kam-
ar á berangri. Það er hluti af uppeld-
inu að forðast þægindi borgarlífsins.
Veðurlag á þessum vestur-norsku
fjöOum er með ýmsu móti eins og við
er að búast. Því er ráðlagt að hafa með
sér vatnsheldan klæðnað og án góðra
gönguskóa ætti enginn að fara á fjall.
Miðað við íslenskar aðstæður er veð-
urlagið þó aðgerðalitið og milt og
sjaldan til trafala.
Dagleiðir á fjöllum
Dagleiðirnar taka yfirleitt sex
til tíu tima og er þá miðað við
gönguhraða venjulegs fólks.
Nútíminn veður yfir okkur ef eng-
inn berst á móti. Unglingarnir verða
sollinum í bæjunum að bráð ef enginn
kennir þeim nægjusemi, úthald og
þolgæði smalans. Langsetur á kaffi-
húsum gera fólkið að máttlausum
aumingjum; linjulegu illgresi sem
ferst í næsta stormi. Því verður að
beija sjálfsaga fjallabóndans inn í
hvern þjóðfélagsþegn ef ekki á illa að
fara.
Þetta er ástæðan fyrir að allt fjall-
lendi Noregs er nú útstikað í hæfileg-
um dagleiðum með sæluhúsum á milli
svo hægt sé að skóla æsku landsins í
fornum dyggðum. Hundruð sæluhúsa
og hundruð dagleiða á fjöllum. Engir
smalar feta þessar slóðir lengur en
norskir unglingar eru reknir á fjöll ár'
hvert til að berjast á móti nútímanum
og borgarmenningunni og læra þögla
undirgefni.
Hrökkbrauð og undirgefni
Tugir þúsunda Norðmanna eru vet-
ur, sumar, vor og haust á kerfisbundu
ráfi um Qöllin og nú í sumar slóst út-
sendari DV í hópinn, hiaðinn krökk-
brauði, brúnosti og nægilegri undir-
gefni til að dragast um fjöllin með tólf
kíló á bakinu, tiu tíma á dag í fimm
daga.
Norðmenn kalla þetta að ganga „frá
hyttu til hyttu". Það er hluti af upp-
eldi hvers Norðmanns að fremja þessa
dáð minnst einu sinni á ári - annars
verður hann að spilltum bæjarbúa og
gleymir því að hann er fæddur smali
og að hlutskipti hans er að vera smali
á ný þegar nútíminn er farinn.
Tilgangslausar fjallaferðir er ekki
alveg sérnorskt fyrirbæri þótt hvergi
bafi þær ná viðlíka fullkomnum og í
Noregi. Svíar gera þetta lika, Sviss-
lendingar og jafnvel íslendingar en
baráttan við borgarmenninguna hefur
staðið harðast og lengst í Noregi.
Komsttil byggða að segja frá
Til skamms tíma hafa veitingahús-
in í Ósló verið lokuð á sunnudögum
en allir fjallakofar opnir. I Noregi er
borgin vond og fjöllin góð og því betri
sem þau eru hærri og eyðilegri. Því
eiga allir góðir menn helst alltaf að
vera á fjöllum.
Þetta uppátæki er að sjálfstögðu
ekkert grín fyrir síðvamba kaffihúsa-
mann sem varla hefur brugðið bak-
poka á hrygg sér. Því er afrekið þeim
mun meira að hafa komist til byggða
aftur og geta sagt frá.