Dagblaðið Vísir - DV - 02.01.1999, Side 46

★
50 ★
★
★ ★
tyndbönd
MYNDBAJIDA
GAGNRYNI
GIA
Gia
Fólk deyr af völdum tískuframa
ó/ X
★★ Gia var fyrirsæta sem varð rosalega vinsæl um skeið en tapaði sér
síðan í dópneyslu, varð ein af fyrstu kvenkyns eyðnisjúklingunum og dó 26
ára gömul. Þessi HBO-sjónvarpsframleiðsla byggir að Wuta til á bók sem
gerð var um ævi hennar en skáldar í eyðumar eftir þörfum. Myndin er að
grunni til einfalt drama um litla og barnalega sál sem tapar sér i frægðinni
í hinni grimmu veröld og má lúta í lægra haldi. Þetta er mikil harmsaga og
átakanleg en grunnhyggnar söguskýringar og einfaldanir draga úr áhrifa-
mætti tragedíunnar. Samkvæmt myndinni eru það gífurlegar kröfur tísku-
iðnaðarins sem sjúga lifsorkuna úr stúlkunni og gera henni óbærilegt að
lifa í þeirri ómögulega fullkomnu glansmynd sem búin er til af henni. Ein-
hvem veginn finnst manni samt líklegra að hún hafi einfaldlega verið for-
faliinn dópisti. Það má þó finna til með greyinu og myndin virkar að
nokkm marki sem tragedía þótt hún detti ofan í melódramatískt og merk-
ingarlaust táknsæi í lokin. Þetta er auðvitað sjónvarpsmynd og takmörkuð
sem slík, sérstaklega em tepruleg nektar- og kynlifsatriði fremur vandræða-
leg. Angelina Jolie stendur sig nokkuð vel í aðalhlutverkinu, ef maður tek-
ur tiilit til þess að varla er hægt að krefjast þess að hún sé algjörlega trú-
verðug sem flottasta tískumódel í heimi, og aðrir leikarar standa sig einnig
með mun meiri sóma en venjan er í sjónvarpsmyndum.
Útgefandi: Bergvik. Leikstjórí: Michael Cristofer. Aðalhlutverk: Angelina Jolie,
Mercedes Ruehl og Faye Dunaway. Bandarísk,1998. Lengd 120 mín. Bönnuð börn-
um innan 16 ára. -PJ
JKVMKKH \MKtm l'Atl. Hl 01»
n.'í)BJK(.T-.
\inx;no\
The Objectof MyAtfectinn
„Happí“ Holywood
★★ Nina Borowski (Jennifer Aniston) fellur fyrir
bamakennaranum indæla George Hanson (Paul Rudd)
sem henni þykir fúllkominn að öllu leyti nema hvað
að hann er samkynhneigður. (Það gerir hann að vísu
enn frábærari en þar sem Nina er gagnkynhneigð get-
ur hún ekki nýtt sér þann kost hans). Hún ákveður
engu að síður að gera harrn að uppeldisfoður verðandi bams síns og slítur
sambandi sínu við verðandi föður (þ.e. líffræðilega séð). Heldur fer þó gam-
anið að káma þegar George fellur fyrir ómótstæðilegum leikara.
Mér er með öllu ómögulegt að kveða upp úr með hvort þessi kvikmynd sé
dæmi um að jafnréttisbarátta samkynhneigðra sé á réttri leið. Myndin er á
yfirborðinu gjörsamlega „fordómalaus" hvað varðar kyn, kynhneigð og ólíka
kynþætti (enda enginn slæmur (hvað þá vondur) gæi í myndinni). En manni
er spum hvort myndin horfi ekki fram hjá hinum fjölmörgu samfélagslegu
vandamálum er samkynhneigðir, blökkumenn, konur (og reyndcir fLestallir
þurfa að glíma við). Þess í stað em allir bara svakahappí. Happí, happí, happí
og aftur happí.
Útgefandi Skrfan. Leikstjóri Nicholas Hytner. Aðalhlutverk: Jennifer Aniston, Paul
Rudd, Alan Alda og Nigel Hawthorne. Bandarísk, 1998. Lengd 107 mín. Öllum
leyfð. -bæn
Indíánamynd úr samtímanum
★★★i Kunningjamir Victor (Adam Beach) og Thom-
as (Evan Adams) yfirgefa vemdarsvæðið sem þeir búa
á til að sækja líkamsleifar nýlátins föður þess fyrr-
nefiida. Sá hét Amold (Gary Farmer) og yfirgaf konu
sína og Victor, þá tólf ára gamlan, og hélt út í óvissuna,
plagaður af axarsköftum er hann hafði framið undir áhrifúm áfengis.
Thomas á honum þó líf sitt að launa en Amold bjargaði honum úr sama
eldsvoða og foreldrar Thomasar létust í. Victor og Thomas em ólíkir að eðl-
isfari en nálgast hvor annan á langri leið.
Indíánabókmenntir urðu nokkuð áberandi með frelsisbyltingu sjöunda
áratugarins (og fiallar Smoke Signals reyndar á æði írónískan og skemmti-
leg£m máta um tengsl hippans og indíánans) en nú fyrst virðist sjónarhom
þeirra á lífið og tilveruna vera að skila sér inn í heim kvikmyndanna. Líkt
og í flestum minnihlutaverkum fer fram markviss leit að eigin eðli, sjálfsvit-
und og tilgangi i annarlegum heimi. Sömuleiðis býr myndin yfir frumlegri
sýn á hefðbundna vestræna menningu (“Af hverju sjást ekki tennumar í
John Wayne?“) þótt hún byggi auðvitað um leið á vinsælustu afúrð hennar,
sjálfri kvikmyndinni. Smoke Signals er sjarmerandi litil mynd sem á meira
erindi til áhorfenda en „stórvirkin" mörg hver.
Útgefandi Skífan. Leikstjóri Chris Eyre. Aðalhlutverk: Adam Beach, Evan Adams,
Irene Bedard og Gary Farmer. Bandarísk, 1998. Lengd 91 mín. Bönnuð innan 12.
-bæn
Shadowbuilder
Skuggabaldur
★i Myndin er byggð á smásögu eftir Bram Stoker
en er færð i nútímabúning. Michael Rooker leikur
e.k. kirkjunnar stríðsmann og hefst myndin þar sem
hann brýst inn á samkundu djöfladýrkenda og plaff-
ar þá alla niður. Hann er þó aðeins of seinn því þeir
hafá vakið upp illan vætt úr helvíti, djöfúl sem ræð-
ur yfir skuggum. Hann heldur til smábæjarins
Grand River og gerir þar allt vitlaust en takmark hans er að fóma
hjartahreinum 12 ára strák til að snúa sköpuninni við og eyða heimin-
um. Gamaldags, gotneskur biblíuhryllingurinn virkar skemmtilega hjá-
kátlega sviðsettur í nútimánum. Sérstaklega er gaman að töffaralegum
og leðurjakkaklæddum prestinum sem er hið mesta hörkutól. Michael
Rooker leikur hann reffilega en aðrir leikarar em fremur ósannfærandi.
Einhver peningur hefúr verið settur i framleiðsluna og brellumar virð-
ast nokkuð fagmannlega gerðar en hönmmin er slök, sérstaklega á meg-
inóvininum, skrímslinu úr neðra, sem minnir helst á vannærðan Svart-
höfða. Þetta er eiginlega hálfgert drasl en ég hafði samt lúmskt gaman af
þessu. Svo biður maður bara þolinmóður eftir því að almennileg hryll-
ingsmynd komi einhvem tíma.
Útgefandi Myndform. Leikstjóri Jamie Dixon. Aðalhlutverk: Michael Rooker, Leslie
Hope, Shawn Alex Thompson og Tony Todd. Bandarísk/kanadísk, 1997. Lengd 92
mín. Bönnuð innan 16 ára. -PJ
LAUGARDAGUR 2. JANÚAR 1999 DV
Jolabíó
Um hver einustu jól fær kirkjan
loks óskipta athygli fjölmiðla og
landsmanna flestra og predikar hún
þá markvisst hin hefðbundnu Ijöl-
skyldugildi. Jólin skulu vera tími
sátta, vináttu og friðar; en sjaldnast
er nú horft út fyrir strendur lands-
ins. Þá er sú kaup- og neysluhyggja
sem fylgir jólunum gagnrýnd kröft-
uglega. Það sem vekur mesta furðu
er að hin ógnvænlega stofnun,
Hollywood, sem jafnan er versti
óvinur sumra trúmanna (og þá oft
frekar sértrúarsafnaða en kirkjunn-
ar) vegna ofbeldis- og kynlífsum-
fjöllunar sinnar er í jólamyndum
sínum svo samofin ,jólagildunum“
að vart er mikill rnunm- á því að
fara í kirkju eða horfa á slíkar
myndir (sem líta án undantekning-
Jólin eiga margt skylt með kvik-
myndum. Um er að ræða ákveðið
uppbrot á hinum hversdagslega
veruleika. Uppbrot sem lýtur
ákveðnum lögmálum um upphaf og
endi, ákveðnar hefðir og skyldur,
útlit, persónnr, o.s.frv. Jólin þarf að
undirbúa með tiltekt, skreytingum
og matargerð áður en hægt er að
njóta jólaumhverfísins og bjóða
heim gestum. Rétt eins og kynna
þarf persónur og sviðsetningu/ar
áður en hið eiginlega drama hefst í
kvikmyndum sem er ekki ósvipað
sjálfu aðfangadagskveldi og öðrum
veisluhöldum þar á eftir. Þegar allt
er svo loks komið á fulla ferð og
flestallir í (jóla)stuði kemur þetta
leiðindahlé og sumir neyðast til að
fara i vinnu en aðrir fá sér popp og
kók. Eftir hléið stigmagnast síðan
spennan aftur og nær hámarki um
áramótin með miklum hraða, há-
vaða, kossaflensi og litríkum
sprengingum. Að loknu hæsta risi
fjar£ir myndin út og viðtekur hefð-
bundið norm hversdagsins.
I’ll Be Home for Christmas. Nýjasta jólamyndin.
Klassísk myndbönd Miracle on 34th Street (1947)
★★★★
lilvist jólasveinsins sönnuð
Doris Walker (Maureen O’Hara) er
einstæð móðir á framabraut og sér
m.a. um jólaskrúðgöngu verslunar-
samsteypunnar sem hún vinnur hjá.
Leikarinn sem á að fara með hlutverk
jólasveinsins reynist ölvaður og fær
þá Doris til liðs við sig vegfaranda
sem titlar sig Kris(s) Kringle (Ed-
mund Gwenn) eða Santa Claus - jóla-
sveinn. Hann heillar íbúa New York
upp úr skónum og sérstæðir við-
skiptahættir hans innan leikfanga-
deildar fyrirtækisins bera óvæntan
ávöxt og vilja því ráðamenn fyrirtæk-
isins alls ekki sjá af honum. Þegar
hann heldur því aftur á móti blákalt
fram að hann sé í raun og veru jóla-
sveinninn renna á suma þeirra tvær
grímur. Það er ekki síst sálfræðiráð-
gjafi fyrirtækisins sem vill Kris(s)
burt og telur hann þjást af þjakandi
samviskubiti yfir „prakkarastrikum"
úr frumbemsku.
Doris vill einnig losna við Kris(s)
framan af því ímyndaðar figúrur á
borð við jólasveininn stangast á við
uppeldi hennar á dótturinni Susan
(Natalie Wood). Doris telur að eigi
dóttirin að komast til mikils þroska
og ná að spjara sig sem best i heimi
hinna fullorðnu beri að flækja hana
ekki í heima ímyndunar og fantasíu.
Góðvinur móður hennar, lögfræðing-
urinn Fred Gailey (John Payne), er nú
ekki sáttur við slíka tilburði og kem-
ur Susan í kynni við jólasveininn.
Þegar hann er síðan lokaður inni á
geðveikrahæli fyrir að halda fast í
framburð sinn um að vera í raun jóla-
sveinninn fer Fred með málið fyrir
dómstóla og hefst þá eitt svakalegasta
réttardrama kvikmyndanna - og þó
hafa mörg verið ansi svæsin. Og er
þar í eitt skipti fyrir öll sönnuð tilvist
jólasveinsins.
Miracle on 34th Street kann að vera
vinsælasta jólamynd allra tima og
ekki að ástæðulausu. Hin sigilda úr-
vinnsla hennar á hagsmunum kaupa-
héðna og kærleiksboðskap jólanna (at-
hugið að engin afstaða er tekin til trú-
arbragða í myndinni) virðist ekki eiga
síður erindi til okkar nú en þá. Þá er
andstæðunum raunsæi og fantasiu
sjaldan skellt saman af jafnmiklu hug-
viti og í þessari mynd, enda virðist
jólasveinninn öðrum figúrum hent-
ugri til slíks. Myndin var endurgerð
1994 með Richard Attenborough í
hlutverki jólasveinsins.
Fæst í Vídeóhöllinni. Leikstjóri:
George Seaton. Aðalhlutverk:
Maureen OíHara, John Payne, Ed-
mund Gwenn og Natalie Wood.
Bandarísk, 1947. Lengd 96 mín.
Öllum leyfö.
-Björn Æ. Norðfjörð