Dagblaðið Vísir - DV - 11.03.2000, Blaðsíða 31

„Leiksýningin okkar um Shake-
speare eins og hann leggur sig hefur
það göíuga markmið að skemmta fólki
og ef það hefur tekist þá erum við
glöð,“ segir Benedikt Erlingsson, leik-
stjóri sýningarinnar, um leið og hann
hagræðir hnakknum á hesti sínum,
Kjarki.
Við erum staddir i hesthúsi í Víði-
dal þar sem Benedikt er með tvö af sín-
um hrossum, hinn unga Kjark, sem er
ættlaus gæðingur frá Kolbeinsá á
Ströndum, og hina ráðsettu 17 ára Rós-
hildi sem jafnframt var fyrsti hestur-
inn sem Benedikt eignaðist.
Það er stillt veður og kalt og borgin
er fjarri því héðan sést til Bláfjalla sem
liggja hvítfext og skínandi fram á lapp-
ir sínar við sjónarrönd og skarpir
hófaskellimir á freranum svífa yfir
umferðardyninn.
„Ég finn frið í hesthúsunum og í fé-
lagsskap með hestunum minum,“ seg-
ir Benedikt.
„Það er jarðbundið strit að moka
undan hrossum. Þetta er líf sem er
ekkert loft í. Það er heilsteypt og gott
og oft kærkomtn tilbreyting frá leik-
húsinu."
Vildi verða bóndi
Benedikt eignaðist Róshildi sem
laun fyrir þriggja sumra vist í Möðru-
dal á Fjöllum sem hann segir að hafi
haft mikil áhrif á sig og mótað sig á
ungaaldri - svo mikið að um hríð fysti
Benedikt mjög að gerast bóndi og fór í
því skyni í námskynningu á Hvann-
eyri.
„Svo ákvað ég að læra fyrst að verða
leikari en síðan að verða bóndi. Það
fannst mér vera rétt röð.“
Við leggjum á og Kjarkur og Rós-
hildur tölta frísklega á svellinu sem
liggur eins og mara yfir öllum Víðidal.
Það nálgast hádegi í stressuðu borgar-
samfélagi en í Víðidal stendur tíminn
kyrr og snjórinn er svo hvítur að mað-
ur sér svart.
Benedikt útskrifaðist úr Leiklistar-
skóla íslands fyrir 7 árum og hefur síð-
an fengist við margvislega hluti. Hann
hefúr leikið, hann hefur samið gaman-
þætti eins og Fóstbræður með félögum
sínum, Hiimi Snæ og Tvíhöfða, og leik-
ið í þeim. Hann hefur skrifað handrit
og leikið í sýningu sem hét Ormstunga
og var byggð á Gunnlaugs sögu orms-
tungu og leikstýrt útskriftarverkefni
fyrir leiklistarskólann í Malmö í Sví-
þjóð, þar sem hann var reyndar gesta-
nemandi. Síðast en ekki sist leikstýrði
hann sýningu sem nú gengur í Iðnó og
heitir Shakespeare eins og hann leggur
sig. Þar er brunað gegnum öll verk Vil-
hjálms á 97 mínútum sléttum með til-
heyrandi ærslagangi. Sýningin er
byggð á spunaverki amerískra leikara,
þýdd af Gísla Rúnari og staðfærð af
Benedikt og leikhópnum.
Satten ekki merkilegt
„Við sem vinnum í leikhúsi erum
skapandi listamenn, ekki túlkandi. Þess
vegna tökum við handrit og notum það
sem eitt hráefiiið í uppskrift að góðri
leiksýningu. Við rífum handrit i spón og
notum það sem við getum. Það gerðum
við lika við þetta."
Er það satt að Benedikt hafi hafnað
föstum samningi við bæði stóru leikhús-
in á íslandi?
„Hvað er þetta? Þú lætur þetta hljóma
eins og eitthvert affek. Leikurum í leik-
húsi eru margoft boðnir samningar sem
þeir taka eðá hafna eftir aðstæðum. Ég
hef fengið mörg tækifæri til að gera það
sem mér finnst skemmtilegt og það hef-
ur ekki rúmast að vera á föstum samn-
ingi. Leikarar fá illa borgað að jafnaði
og fyrir þann sem hefúr úr nógum verk-
efnum að spila skiptir fastráðning engu
sérstöku máli.“
Finnst honum meira gaman að leik-
stýra en leika?
„Leikarinn er listamaður númer eitt í
leikhúsinu eins og pabbi segir alltaf. All-
ir aðrir sem vinna þar eru aðstoðar-
menn hans með einhveijum hætti. Það
er mikið álag að leika. Það er erfitt og
tekur miklá orku og mikinn kraft frá
manni. Mér finnst það of erfitt og fmnst
að ég fái meiri tækifæri til að skapa í
hlutverki leikstjórans.“
aftur við í hesthúsið. Benedikt hefur
oftast verið viðriðinn fyndin verkefni.
Er hann óbærilega fyndinn?
„Mér finnst fyndnar persónur í leik-
húsi leiðinlegar og fyndnir orðaleikir.
En ég hef dálæti á fýndnum kringum-
stæðum og ég elska það þegar húmor
er farinn að taka á sig hættulegt yfir-
bragð og maður fer að efast um að
maður megi þetta. Þá er gaman.
Það er afskaplega mikilvægt fyrir
leikarann að vita að áhorfendur séu
með honum. Hlátur er algengasta að-
ferðin og það er algengast að leikarar
noti hann til að kalla á viðbrögð,
„mjólki hiátur“ eins og sagt er. Hin
djúpa dauðaþögn þegar áhorfandinn
fylgist dáleiddur með og gleymir að
hósta er ekki síður mikilvæg og hún er
sjaldgæfara viðbragð en hláturinn og
þess vegna finnst manni hún dýrmæt-
ari.
Þegar best tekst til færðu bæði þessi
viðbrögð og þetta er það sem ég sækist
eftir í mínu starfi í leikhúsinu."
Fjárkúgun Morgunblaðsins
Benedikt er ómyrkur í máli þegar
talið berst að starfsskilyrðum leikhúss
á íslandi og Kjarkur blæs og tiplar á
svellinu undir ræðunni sem er skelegg
og ákveðin:
„Mig langar til að benda á erfiðleik-
ana sem leikhúsið stendur frammi fyr-
ir þegar þarf að auglýsa. Ég skora á
borgina að koma upp sérstökum stöð-
um þar sem gott er að hengja plaköt og
auglýsingar án þess að verða sektaður
fyrir. Mér finnst að mínir gömlu félag-
ar, Helgi Hjörvar og Hrannar B. Am-
arsson, sem nú sitja i borgarstjóm,
ættu að gera þetta fyrir mig.
í öðm lagi ætti leikhúsfólk að
standa saman gegn þeirri Sárkúgun
Morgunblaðsins sem felst í verðinu á
raðauglýsingum um leikhús. Það er
ófært að leikhópur sem tekst að kría út
styrk neyðist síðan til að borga Morg-
unblaðinu bróðurpartinn 1 formi aug-
lýsingareikninga. Morgunblaðið fær
með þessu móti ákveðinn hundraðs-
hluta af öllu fé sem hið opinbera veitir
til leiklistar í landinu. Þetta er ófært. í
útlöndum gefa blöðin þetta því þau
vita að fólk kaupir blöð tO þess að vita
hvað er í leikhúsinu.“
Meðan við sprettum af segir Bene-
dikt mér frá verkefni sem hann er að
vinna að á sviði kvOonyndagerðar og
tengist gerð þriggja mynda um sam-
band manns og hests. Það er draumur
hans að hrinda þessu í framkvæmd en
fjárskortur er vandamál.
„Ég vO skora á aOa þá sem vOja fjár-
festa í list og sá þannig fræjum hins
góða að setja sig í samband við mig.“
Hver eignast hvem?
Svo höldum við áfram að tala um
leikhús og leikstjóm og Benedikt telur
upp fyrir mig aOa leikarana sem
skreppa á hestbak í fristundum sínum
en rekur í vörðumar þegar nefna skal
leikkonur á hestbaki. Þetta er greini-
lega stráka-karlasport á íslandi þó það
sé yfirstéttakvennaíþrótt í sumum öðr-
um löndum að sitja hest svo vel fari.
Benedikt hefur farið víða um landið
á hrossum alla tíð frá því hann var
unglingur í Möðradal og fór ríðandi á
hestamannamót bæði norður í Skaga-
íjörð og suður tO Homafjarðar.
„Draumurinn er að eignast jörð þar
sem maður gæti haft hrossin og fengist
meira við ræktun og þyrfti ekki að
vera að leigja sumarbeit. Þá væri mað-
ur kóngur í ríki sínu.“
Svo fær hann aOt í einu aðra hug-
mynd:
„Það má líka segja sem svo að þegar
hesturinn eignast mann tO að hugsa
um sig þá missa báðir hluta af frelsi
sínu. Eins er það með landið. Þú eign-
ast kannski land en landið eignast þig
líka og þú verður skuldbundinn því tO
ævOoka.“
Þegar við rennum ofan úr kyrrðinni
í Víöidal á vit hins hraðtOandi borgar-
samfélags höfum við verið samvistum
í um það bO 97 mínútur. Þetta er ekki
Benedikt Erlingsson eins og hann legg-
ur sig en partur af honum. -PÁÁ
DV-mynd Pjetur
im Gorki og gekk nógu vel tO þess að
Benedikt er á leið tO Svíþjóðar aftur tO
að æfa sýninguna upp tO sýninga fyrir
almenning í flutningi sama leikhóps.
Hann er lfta að vinna með íslenskum
leiklistarnemum og ætlar að setja upp
spunaleikrit fyrfr böm með þeim á
næstu vikum.
„Þegar við erum böm þá megum við
aflt og getum aOt. Svo komum við út
úr skóianum og getum engan veginn
málað mynd, ort ljóð eða samið leikrit.
Reglumar era búnar að drepa okkur
niður.
Fólk er eins og flær. Þær stökkva og
hoppa og ef þú setur þær í opna
krukku þá stökkva þær oft upp úr
henni. Svo setur þú lok á krukkuna og
eftir nokkra dynki í lokið þá má opna
krukkuna en flæmar munu aldrei
stökkva upp úr henni aftur. í LeOdist-
arskólanum og í leikhúsinu reynum
við ijarlægja lokið sem er ekki þama
og vita hvað við getum stokkið hátt.“
Hláturog grátur
Við horfúm fyrir ísað EOiðavatnið í
sólinni og það standa gufustrókar úr
nösum hestanna og timabært að snúa
Benedikt Erlingsson segist vera of viðkvæmur til að vera leikari.
Hvar er lokið á krukkunni?
Benedikt fór tO Svíþjóðar fyrir
rúmu ári tO að vinna með Marek
Kostrewzki sem þar er skólastjóri og
er átrúnaðargoð hans í leikhúsi. Sýn-
ingin sem hann setti þar upp með
nemunum var Sumargestir eftir Max-
Benedikt ásamt nemum á þriðja ári í Leiklistarskólanum sem hann ætiar að
spinna barnaleikrit meö. DV mynd: Teitur
LAUGARDAGUR 11. MARS 2000
Benedikt Erlingsson á 97 mínútum
- hlátur er góður en grátur er verðmætari