Dagblaðið Vísir - DV - 01.07.2000, Blaðsíða 33

41
LAUGARDAGUR 1. JÚLÍ 2000
DV___________________________________________________________________________________________________Helgarblað
DV-MYNDIR GVA
Herra Karl Sigurbjörnsson biskup.
„Ég vil ekki kalla þetta samsæri en því er ekki að neita aö margir hafa hopp-
aö upp á vagninn og slegist í för meö þeim sem vilja veg trúar og kristni í
landinu sem minnstan. Margir hafa notaö þetta tækifæri til að koma höggi á
kristni. Margir vilja líka ná sér í athygli og neikvæö umræöa
og gagnrýnier oft ágæt leiö til þess“.
Kristni og þjóð í þúsund ár
- hver gerði hvað?
Nú skundar þjóð á Þingvöll og minnist þúsund ára afmælis kristnitöku landsins. Það gekk friðsamlega og þrauta-
lítið að koma kristnum sið á í landinu. Saga kristni 1 landinu er saga átaka og kúgunar en einnig saga uppbygging-
ar og samstöðu. Lítum á nokkrar persónur og leikendur í þessu átakaverki sem staðið hefur í rúmlega 1000 ár.
um mannfjölda. Ef þau 10% sem
könnunin segir koma þá verður
það stórkostlegt, ef það verða 20
þúsund manns á Þingvöllum þá
er það margt. Ég get þó tekið
undir með konunni sem sagði
við mig austur á Hellu um dag-
inn að það væri eins með þessa
hátíð og Eurovision. Það segist
enginn ætla að horfa en svo
horfa allir. Við erum ekki gefin
fyrir að skuldbinda okkur fyrir
fram en þegar dagurinn rennur
upp og sólin skín þá skundum
við auðvitað á Þingvöll."
Erfitt aö mæla trúna
En endurspegla þessar tölur
um væntanlega aðsókn að Þing-
völlum ekki tölur um kirkjusókn
og trúarlíf íslendinga?
„Það er ekki hægt að mæla
trúarlíf í skoðanakönnunum.
Kirkjusókn er kannski hægt að
mæla en hún segir ekki allt um
trúarlífið. Fjarri því. Besti mæli-
kvarðinn á styrk kristninnar í
þjóðlífinu eru þau kristnu sið-
ferðisviðhorf sem við tileinkum
okkur í daglegu lifi og fylgja okk-
ur hvert sem við förum.“
Harkalegri viðbrögö en
ég bjóst við
Það vekur alltaf athygli þegar
kirkjunnar menn kveða fast að
orði um hluti sem varða þjóðfé-
lagsumræðuna. Slíkt tilvik varð
í vetur þegar þú ávíttir þjóðina
fyrir græðgi og tillitsleysi en það
vakti hörð viðbrögð bæði hjá for-
sætisráðherra og menntamála-
ráðherra sem sagði að prestar
ættu að tala um trúmál en ekki
stjórnmál. Komu þessi hörðu við-
brögð þér á óvart?
„Þau voru satt að segja harka-
legri en ég átti von á. Vitanlega
„Kirkjan má hins vegar
aldrei draga taum neinn-
ar stjórnmálastefnu eða
hugmýndafrœði af póli-
tískum toga. Sú kirkja
sem giftist tíðarandanum
verður fljótt ekkja var
eitt sinn sagt og það er í
góðu gildi. “
kvað ég fast að orði. En ég var að
benda á almenn, mannleg sann-
indi. Kirkjan á að láta sig mann-
lífið varða. Og allt sem snertir
mannlegt samfélag, öll málefni
fólksins eru pólitísk. En ekki þar
með sagt flokkspólitísk. Sú pré-
dikun sem hljómar í kirkjunni
verður að skírskota til daglegs
lífs og vera í þeim heimi sem
fólk lifir í - boðun fagnaðarer-
indisins inn í aðstæður daglegs
lífs.
Kirkjan má hins vegar aldrei
draga taum neinnar stjórnmála-
stefnu eða hugmyndafræði af
pólitískum toga. Sú kirkja sem
giftist tíðarandanum verður
fljótt ekkja var eitt sinn sagt og
það er í góðu gildi. Ég var að
leggja út af orðum frelsarans
sem brýna þaö fyrir okkur að
það stoðar manninn litt að eign-
ast öll heimsins auðæfi ef hann
fyrirgerir sálu sinni.
Orð mín voru ekki meint sem
dómur yfir stjórnvöldum á ís-
landi enda bera þau ekki ábyrgö
á syndinni í heiminum. Við
hvert og eitt okkar verðum að
takast á við afl syndarinnar í lífi
okkar sem einstaklingar og sem
samfélag. Hamla gegn græðgi og
hvers konar synd, en elska hið
góða og greiða þvi veg.“
ÍÞÚSUNDÁR
Friörekur biskup
Kom til íslands með Þorvaldi víð-
fórla. Öflugur trúboði sem sprengdi
stein á Giljá í Húnaþingi með bæna-
lestri og yfirsöng en á steininum
höfðu heiðnir heimamenn mikla trú.
Hann hjálpaði og heimamönnum að
vinna á berkserkjum með vígðum
eldi.
Þorvaldur Koðránsson víöförli
Flutti Friðrek til fslands og beitti
sér þannig fyrir framgangi kristni á
landinu. MikiII vígamaður og garpur
og drap tvo menn fyrir að yrkja níð
um samband sitt við Friðrek biskup.
Þangbrandur biskup
Erlendur trúboði sem vann ötullega
að útbreiðslu fagnaðarerindis á ís-
landi meðal heiðingja studdur af Síðu-
Halli höfðingja. Hann ferðaðist um
landið og skírði fjölda manns. Kunni
vel að beita vopnum og vó nokkra
menn vegna níðs sem um hann var
kveðið.
Hjalti Skeggjason
Einn þeirra sem Þangbrandur
skirði. Hann barðist við heiðna
menn með þeirra eigin vopnum þeg-
ar hann orti níð um goðin á Alþingi
og var dæmdur sekur fjörbaugsmað-
ur fyrir.
Gissur hvíti
Sigldi til íslands með Hjalta
Skeggjasyni og flutti hingað kirkju-
við fyrir Ólaf Tryggvason Noregs-
konung. Fór fyrir kristnum mönnum
á Alþingi þegar tekist var á um siða-
skiptin árið 1000.
Þorgeir Ljósvetningagoði
Fékk það erfiða verkefni að
höggva á hnútinn þegar kristnir
menn og heiðnir höfðu sagt sig úr
lögum hvorir við aðra á þingi og
stóðu vopnaðir flokkar beggja and-
spænis hvor öðrum. Þorgeir var þá
ekki skírður.
Hann lagðist niður og „breiddi feld
á höfuð sér og lá allan daginn og um
nóttina og annan daginn til jafn-
lengdar".
Það varð niðurstaða Þorgeirs að
allir landsmenn skyldu skírast til
kristni og hafa einn guð. „Ef vér slít-
um lögin þá slítum vér friðinn.“
Hin fomu lög sem bönnuðu
hrossakjötsát og leyfðu útburð bama
skyldu þó haldast og heimilt mönn-
um að blóta á laun en varðaði fjör-
baugsgarð ef kæmi vottum við.
ísleifur Gissurarson
Fyrsti íslenski biskupinn, vígður í
Brimum 1056. Hann gerði Skálholt að
biskupsstóli en Hólastóll var settur á
stofn 1106. Biskupsstólamir voru
miðstöð menntunar og menningar í
landinu alit til loka 18. aldar.
Jón Arason
Síðasti kaþólski biskupinn á ís-
landi en árið 1540 var lúterskur siður
lögleiddur á íslandi, klaustur lögð
niður og eigur biskupsstóla gerðar
upptækar. Jón biskup og synir hans
voru hálshöggnir í Skálholti 7. nóv-
ember 1550 og markar sá atburður
endalok kaþólsku á íslandi.
Oddur Gottskálksson
Þýddi Nýja testamentið á íslensku
árið 1540 og átti þannig rikan þátt í
að breiða út lúterskan sið á íslandi.
Guðbrandur Þorláksson
biskup
Gaf út Guðbrandsbiblíu 1584 og
sálmabók 1589. Þessi rit hleyptu af
stað trúarlegri og menningarlegri
vakningu meðal þjóðarinnar.
Jón Steingrimsson
Stundum kallaður eldklerkur en
hann þjónaði á Kirkjubæjarklaustri
þegar Skaftáreldar komu upp í lok
18. aldar þegar náttúruhamfarir og
harðindi gengu mjög nærri íslensku
þjóðinni og hugmyndir um að flytja
hana í einu lagi suður á heiðar Jót-
lands komu upp. Margir trúa því að
Jón hafi stöðvað hraunflóð í Skaftá
við Klaustur með fyrirbænum.
Ebeneser Henderson
Skoskur prestur sem stofnaði Hið
íslenska biblíufélag 1815 sem hafði
mikil áhrif. 1847 var síðan Presta-
skólinn stofnaður en hann var und-
anfari Háskóla íslands.
Friðrik Friðriksson
Stofnaði Kristilegt félag ungra
manna um aldamótin og skömmu
síðar Kristilegt félag ungra kvenna.
Starfsemi þessara félaga auk marg-
víslegrar annarrar félagsstarfsemi
sem séra Friðrik beitti sér fyrir
hafði víðtæk áhrif í samfélaginu
bæði í trúarlegum og félagslegum
skilningi og gætir þess enn í dag.
-PÁÁ
-PÁA