Dagblaðið Vísir - DV - 11.11.2000, Blaðsíða 34

34
Helgarblað
LAUGARDAGUR 11. NÓVEMBER 2000
DV
Fjársjóður á Öldugötu:
Konungsflygillinn
fundinn
— útivistir, húsbrunar og hrakningar hafa ekki grandað góðu hljóðfæri
Fyrir réttum tveimur vikum
skrifaði Flosi Ólafsson einn af
sínum bráðskemmtilegu pistl-
um í DV undir fyrirsögninni: „Til-
vistarkreppa ílygils". Þar rakti
Flosi á grátbroslegan hátt harmsögu
hljómfegursta hljóðfæris sem komið
hefur til íslands, sjálfs konungs-
flygilsins. Að mati Flosa var saga
flygilsins átakanlegur vitnisburður
um það hvemig íslendingar varð-
veita menningarverömæti. í sögu
hans lenti flygillinn út á tún vestur
í Stykkishólmi við gjaldþrot eigand-
ans. Síðan var hann hýstur á Laug-
arvatni og skólapiltar migu í hann
og að lokum var hann gefinn austur
á Norðfjörð þar sem hann endaði
sem kjötfarsgeymsla.
Þetta er mikil sorgarsaga og átak-
anleg og mikill áfellisdómur yfir oss
molbúum sem hendum perlum fyrir
svín án þess að depla auga. Eftir
birtingu pistilsins komst DV þó
fljótlega í samband við píanófróða
menn sem héldu því statt og stöðugt
fram að þessi saga væri ekki alls
kostar sönn og konungsflygillinn
hefði „lifaö af ‘ illa meðferð og væri
viö ágæta heilsu í husi vestur í bæ.
Leitin að konungsflyglinum var haf-
in.
Kóngurinn kemur
Umræddur flygifl kom til íslands
í tilefni af heimsókn Friðriks átt-
unda hingað til lands sumariðl907.
Friðrik konungur kom tfl landsins
30. júlí og næstu daga á eftir var
mikið um dýrðir í Reykjavik í til-
efni af komu hans. Honum var með-
al annars haldið veglegt samsæti í
Alþingishúsinu og þar var leikið á
téðan flygil og sungin kvæði sem
ýmis fremstu skáld þjóðarinnar
höfðu ort sérstaklega í tilefni af
komu konungs. Matthías Jochums-
son hafði m.a. sett saman heilan
ljóðaflokk um þessa frétt og Þor-
steinn Gíslason ritstjóri fékk einnig
sungið kvæði eftir sig.
Svelnbjörn kemur helm
Sveinbjörn Sveinbjörnsson tón-
skáld, sem samdi lag viö þjóðsöng
íslendinga, kompóneraði sérstök lög
við sum ljóðanna en Sveinbjöm
kom til landsins við þetta tækifæri í
fyrsta sinn í 30 ár.
Blandaður kór sá um sönginn og
sungu þau séra Geir Sæmundsson
og fröken Elín Matthiasdóttir „sól-
órnar“ eins og þaö er oröaö i blöö-
um þessa tíma. Brynjólfur Þorláks-
son dómorganisti stjórnaði kórnum
en í annars greinargóöum frásögn-
um blaöanna frá þessum atburöi er
ekkert minnst á píanóundirleik. Það
er haft fyrir satt aö enginn Islend-
ingur hafi þótt nógu góður píanisti
og því hafi veriö pantaöur slag-
hörpuleikari frá Kaupmannahöfn.
Hins vegar er freistandi aö halda að
Sigfús Einarsson, tónskáld og söng-
fræðingur, eins og hann er kallaöur
1 blööum þessa tima, hafi gripiö 1
hljóöfæriö en viö vitum ekki hvort
það er rétt.
Flyglll útl á túnl
Eftir þessa hátíölegu konungs-
heimsókn fer litlum staöfestum sög-
um af flyglinum góöa umfram það
aö hann hafi lent í eigu stórathafna-
manns, Sæmundar Halldórssonar,
vestur í Stykkishólmi og endað þar
á uppboöi þar sem enginn vildi
kaupa hann og hann stóö og veöraö-
ist úti á túni heilt vor.
Þá kom til skjalanna bjargvættur-
inn Jónas Jónsson frá Hriflu sem
um þessar mundir var að byggja
héraðsskóla hingað og þangað um
landið og var nýbúinn að koma ein-
um á laggirnar á Laugarvatni.
Jónas átti í einhverjum útistöðum
við sýslumanninn í Stykkishólmi og
lét hirða flygilinn upp í skuldir
embættis hans við rikið og flytja
þennan veðraða kjörgrip austur að
Laugarvatni og gaf nýstofnuðum
skóla.
Það er kviknað í húsinu
Það fer ýmsum sögum af illu at-
læti hins hljómfagra konungsflygils
á Laugarvatni. Sumir segja að
skólapiltar hafi migið ofan í hann
og aðrar sögur segja að hann hafi að
lokum verið geymdur úti í hlöðu
eöa í skúr bak við gufubaðið og
harpan úr honum hafi verið notuð
sem heyvinnutæki eða til að slóða-
draga. Hann mun hafa sloppið
naumlega viö algera eyöileggingu
þegar skólahúsið á Laugarvatni
brann 1947.
Gamall menntskælingur frá
Laugarvatni, sem var þar á árunum
1948-51, sagðist í samtali við DV vel
muna eftir flyglinum.
„Hann var geymdur inni í stofu
sem var kölluð Babýlon og þar
máttu allir skrattast í honum. Hann
hafði greinilega fengið illa meðferð
því hann var orðinn snjáður og
skáldaður."
Þó að Þórður Kristleifsson væri
söngkennari á Laugarvatni á þess-
um árum notaði hann flygilinn
aldrei við söngkennslu eða kóræf-
ingar heldur orgelgarm sem þar var
til.
Fótalaus á smíðahúsloftlnu
Jón Á. Stefánsson, á Sæbóli í Mjó-
afirði, var nemandi á Laugarvatni í
smíðadeild skömmu eftir 1950. Hann
sagði í samtali við DV að flygillinn
hefði skemmst af vatni í brunanum
1947 og legið i óhirðu uppi á smíða-
Samkvæmt raðnúmeri er fiygillinn framleiddur árið 1906
Hann hefur því veriö nýr þegar hann kom til landsins. Steinweg-nafniö er
þaö sama og Steinway sem eru frægustu flyglar heimsins í dag.
húsloftinu á Laugarvatni, fótalaus
og illa til reika. Jón keypti flygilinn
í félagi við Þórð Sveinsson kunn-
ingja sinn og þeir létu flytja hann
austur í Neskaupstað. Þórður, sem
var þúsundþjalasmiður, dyttaði tals-
vert að honum, pantaði í hann vara-
hluti að utan og þokaði honum í átt
tfl góðrar heilsu á ný.
„Ég man ekki lengur hvað ég
borgaði fyrir hann en það var ekki
mikið. Ég lét Þórði eftir að gera
hann upp enda bar ég ekkert skyn-
bragð á þetta. Ég hef ekki séð flygil-
inn síðan,“ sagði Jón Á. Stefánsson
í samtali viö DV.
Er þetta farsvélln?
Um svipað leyti og Þórður og Jón
voru að flytja flygilinn austur vissu
margir bæjarbúar á Norðfirði að kjöt-
vinnslan á staðnum átti von á nýrri
kjötfarsvél frá Danmörku. Enginn á
Norðfirði hafði séð slíkt apparat og
fáir séð alvöru flygil. Það er haft fyr-
ir satt að þegar flygillinn góði var
hífður upp á bryggju á Norðfirði hafi
margir talið að þama væri kjötfars-
vélin góða komin. Það tengdi flygil-
inn enn betur við kjötvinnsluna að
Óskar Sveinsson, bróðir Þórðar, rak
hana.
Þórði sóttist seint að gera upp
flygilinn góða og í kringum 1960 sendi
hann gripinn til Reykjavíkur á hljóð-
færaverkstæði Pálmars ísólfssonar á
Óöinsgötu. Þar var flygillinn til húsa
næstu árin og gekk í gegnum veru-
lega endumýjun.
„Ég man vel eftir þessum flygli,"
sagði Bjarni Pálmarsson, leigubíl-
stjóri og píanóstillari, í samtali við
DV.
„Hann var lengi á verkstæði fóður
míns og fylgdi honum sú saga að
þetta væri konungsflygillinn."
Harpan sprakk
Árið 1964 keypti Hængur Þorsteins-
son, tannlæknir i Reykjavík, flygilinn
af Þórði og sótti hann niöur á verk-
stæði Pálmars.
„Þetta var og er afbragös hljóðfæri.
Það henti hann það óhapp í minni
eigu að harpan sprakk lítiflega en ég
fékk menn i Vélsmiðjunni Sindra til
þess að sjóða í sárið og hann hélt
alltaf stiflingu eftir það.“
Flygillinn var í eigu Hængs allt til
ársins 1977 þegar David Pitt heildsali
keypti hann og eftir það hefur hann
veriö í hans eigu.
eftlrlaunum é Öldugötu
Feröalög og hrakningar fram og til baka um landiö, húsbrunar og vatnsskemmdir hafa ekki megnaö aö ganga af
þessu fallega hljóöfæri dauöu. Eins og sjá má er harpan I flyglinum óvenjulega fagurlega útskorin og margt J
frágangi hans ber natnt smiöanna vitni.