Dagblaðið Vísir - DV - 31.03.2001, Síða 12

12
LAUGARDAGUR 31. MARS 2001
Helgarblað
DV
Fleygðu fórnarlambinu
í farangursgeymslu bíls
Vinnudýr glæpahringa frá Litháen:
DV-MYND INGO
Misheppnuö ránsferö til íslands
Austur-Evrópumennirnir, sem komu til íslands fyrr í þessum mánuöi, voru gripnir er þeir ætluöu aö senda ránsfeng
sinni úr landi í pósti. Hér er einn þeirra meö lögreglumönnum fyrir utan Héraösdóm Reykjavíkur. Fjöldi ungra manna
frá Austur-Evrópu fer í skipulagöar ránsferöir til Noröurlanda.
Blikksmiður frá Sölvesborg í
Blekinge í Svíþjóð rakst í desember
síðastliðnum á þrjá Litháa á áning-
arstað skammt frá Pugerup á Skáni.
„Það var greinilegt að þeir vildu að
við hypjuðum okkur strax á brott.
Þeir reyndu að hylja númeraplöt-
una á bílnum sínum og gengu ógn-
andi í átt til okkar,“ sagði blikk-
smiðurinn, Ulf Lind, í viðtali við
sænska blaðið Aftonbladet. Aðeins 1
km frá áningarstaðnum fannst síðar
lík í farangursgeymslu á bil. Hinn
látni, Gösta Andersson, hafði verið
rændur.
Litháarnir á áningarstaðnum á
Skáni höfðu haft myndavél með sér
í ránsferð sinni til Norðurlanda og
tekiö myndir hver af öðrum. Með
aðstoð myndanna gat lögreglan rak-
ið slóð Litháanna sem nú sitja inni
vegna tveggja ránmorða.
Mennirnir komu akandi í gamalli
dökkblárri BMW-bifreið frá Lit-
háen. Þeir höfðu haldið í vesturátt í
þeirri von að græða peninga. Einn
Litháanna, sem er 23 ára, fékk
BMW-bifreiðina að láni hjá bróður
sínum. Þann 7. nóvember síðastlið-
inn ók hann af stað með tveimur fé-
lögum sínum, 20 og 21 árs að aldri.
Þeir fóru frá bænum Panevezys þar
sem mikil fátækt rikir og glæpir
eru tíðir.
Leiðin liggur í gegnum Pólland og
Þýskaland, norður um Danmörku
og yfir Eyrarsundsbrúna til Svíþjóð-
ar. Þetta er leið sem margir útsend-
arar lítilla glæpahringa í Litháen
fara til Norðurlanda.
Á sunnudegi um það bil tveimur
vikum seinna ekur Gösta Anders-
son, sem er 65 ára, til Sölvesborg til
að vera viðstaddur uppboð. Eftir
Erlent fréttaljós
uppboðið hverfur hann sporlaust.
Lík í farangursgeymslu
Kona nokkur sér vínrauða Volvo-
bifreið hans á skógarvegi í Pugerup
á Skáni. Hún veit ekki að ræningj-
arnir hafa skilið fórnarlamb sitt eft-
ir í farangursgeymslu Volvo-bif-
reiðarinnar þar sem dauðinn biður
þess.
Litháarnir þrír snúa aftur til
Danmerkur. Þeir eru næstum búnir
að eyöa þeim 2 þúsundum sænskra
króna sem þeir rændu af Andersson
og á áningarstað utan við Ringsted
búast þeir til nýrrar árásar.
Föstudaginn 24. nóvember er for-
ritarinn Allan Toft Dideriksen, 27
ára, á leiö heim frá vinnu og stöðv-
ar bíl sinn til þess að fara á salem-
ið. Samkvæmt rannsókn lögregl-
unnar ráðast ungu Litháarnir á
hann, misþyrma honum með skipti-
lykli og fleygja honum í farangurs-
geymsluna á hans eigin bíl. Ræn-
ingjarnir taka seðlaveski hans og
armbandsúr. Síðan aka þeir að eyð-
iströnd utan við Korsör.
Einn Litháanna lýsti því hvernig
hann brá reipi um háls Dideriksens.
„Þegar ég var orðinn þreyttur kall-
aði ég á annan hinna. Við toguðum
svo hvor í sinn endann."
Mennirnir draga lífvana forritar-
ann út í vatniö. Þetta átti að líta út
fyrir að vera sjálfsvíg. Ránsfengur-
inn var 250 danskar krónur. Fyrir
hann kaupa þeir bensín á BMW-inn.
Viku seinna hringir elsti Litháanna
til vinkonu sinnar og segir henni að
þeir hafl ailað fjár og séu á heim-
leið. En áður en þeir halda heim
gera þeir tilraun til nýs ráns.Við þá
tilraun eru þeir gripnir.
í Svíþjóð finnur lögreglan lík
Gösta Anderssons í farangurs-
geymslu bíls hans. Hann hafði verið
bundinn á höndum og fótum. Hon-
um hafði tekist aö losa handklæði
sem ofbeldismennirnir höfðu bund-
ið fyrir andlit hans. I heilan sólar-
hring hafði hann gert örvæntingar-
fullar tilraunir til að komast út úr
farangursgeymslunni.
Leit sænsku lögreglunnar að
morðingjunum gengur illa þar til 5.
desember. Þá berast henni upplýs-
ingar frá lögreglunni í Danmörku
um ferðir Litháanna þar. Þegar
danska lögreglan framkallar
filmuna í myndavél Litháanna fær
hún ránsferðalag þeirra staðfest.
Lögreglan neitaöi að hjálpa
Lögreglan í Svíþjóð heföi getað
komið í veg fyrir morðin á Anders-
son og Dideriksen. Þetta er fullyrt í
sænska blaðinu Expressen. Blaðið
greinir frá því aö á áningarstaðnum
i Ynde hafi Litháinn Tardas Gircius
hitt landa sína ásamt sænsku kon-
unni Kerstin Lindkvist sem starfar
fyrir samtök er aðstoða Litháen. Að
sögn Gircius voru ungu Litháarnir
þrír örvæntingarfullir. Þeir fullyrtu
að þeir væru félausir. Þeir ættu
hvorki fyrir mat né bensíni. Þeir
sögðust ekki komast frá áningar-
staðnum og báðu um hjálp. „Ég
hringdi í lögregluna í Kristianstad
en hún virtist bara verða pirruð. Ég
hélt að þeir myndu vísa Litháunum
úr landi og aðstoða þá til að komast
heim,“ segir Kerstin Lindkvist. Tar-
das Gircius gaf mönnunum brauð
og pylsubita. Nokkrum klukku-
stundum seinna ók Kerstin aftur
fram hjá áningarstaðnum. Þá voru
Litháarnir þar enn. Skömmu síðar
stöövaði Gösta Andersson bíl sinn á
áningarstaðnum i Ynde. Hann
þurfti að bregða sér á salernið.
„Hefði lögreglan vísað mönnunum
þremur úr landi hefðu þeir ekki
haft möguleika á að myrða Anders-
son og Dideriksen," segir Kerstin
Lindkvist.
Litháarnir þrír, Ovidius Kilkus,
Valdas Trompis og Mindaugas
Butkus, eru meðal þúsunda ungra
A-Evrópubúa sem farið hafa í ráns-
ferðir í vesturátt. Skipulagðir
glæpahringir senda menn sína til
Danmerkur þar sem þeir herja í litl-
um bæjum. Þeir forðast stórborgim-
ar, aö því er rannsókn dönsku lög-
reglunnar sýnir. í fyrra fjölgaði
einkum afbrotamönnum frá Litháen
sem var vísað frá landamærum
Danmerkur vegna fyrri ránsferða
þangað og til Svíþjóðar og Þýska-
lands. Af þeim 190 bílum með Lithá-
um, sem vísað var frá landamærun-
um vegna fyrri lagabrota, voru 82
frá háskólabænum Kaunas sem lýst
er sem Chicago Litháens. í Dan-
mörku mæla glæpamennirnir, sem
sleppt er inn í landið, sér mót við
bensínstöðvar og á áningarstöðum,
til dæmis við Q8-bensínstöðina
sunnan við Álaborg, áður en ráns-
ferðirnar byrja.
Oftast eru mennirnir, sem yfir-
leitt eru á aldrinum 18 til 30 ára,
tveir til fimm saman í bil. Þeir hafa
lítið fé á sér og þurfa að stela til
þess að komast leiðar sinnar. Þeir
sofa oftast í bílum sínum á áningar-
stöðum eða taka á leigu sumarhús
og sofa á tjaldstæðum. Frá miönætti
og fram á morgun er framinn fjöldi
þjófnaða í útjaðri einhvers lítils
bæjar til þess að fljótt sé hægt að
komast út á þjóðveginn. Næstu nótt
er haldið áfram í öðrum bæ.
Villast á þjófunum og
blaðberunum
Þjófarnir taka með sér allt sem
þeir finna í bílunum. Geislaspilara,
farsíma, útvarpstæki, fatnað,
sólgleraugu og svo framvegis. Þeir
stela einnig bjór og vatni eða kjöti
úr frystikistum í útihúsum og bíl-
skúrum. Það kemur einnig fyrir aö
þeir safni dóti úr ruslatunnum. Þeir
byrja oft á því að stela hjóli og setja
á sig bakpoka. Stundum villast bæj-
arbúar á þeim og blaðberunum. Þýf-
ið grafa þeir oft niður í skógi áður
en þeir leita sér að svefnstað. Síðan
koma þeir þýfinu fyrir í bilum sín-
um eða senda það heim frá ein-
hverju pósthúsi.
Að sögn lögreglunnar í Dan-
mörku er augljóst að glæpa-
hringirnir sjá útsendurum sínum
fyrir takmörkuðum vasapeningum
en tryggja að þeir geti selt þýfið þeg-
ar þeir koma heim. Þjófarnir fá
sjálflr aðeins lítinn hluta af sölu-
hagnaðinum.
Þó svo að heimsóknum glæpa-
manna frá A-Evrópu fjölgi til Dan-
merkur telur danska lögreglan að
þeim hafi ekki tekist að ná sömu
fótfestu þar og í Svíþjóð.
Samstarf viö sænska
stórglæpamenn
Þjófarnir koma oft með ferju frá
Póllandi til Karlskrona í Blekinge í
Svíþjóð. Um 40 prósent allra þeirra
sem handteknir eru í Blekinge eru
frá Litháen. „Ástandið í Litháen er
ömurlegt. Þeir burðast meira að
segja með varahluti í reiðhjól meö
sér heim,“ segir lögreglumaðurinn
Thord Modin í viðtali við sænska
blaðið Aftonbladet. Dæmi eru um
samstarf Litháa og sænskra stór-
glæpamanna. „Það er um alls konar
afbrot að ræða en þó oftast þjófn-
aði,“ segir Modin. f baráttunni gegn
afbrotamönnum hóf lögreglan í
Blekinge eftirlit með ferðamönnum
á ferjuleiðinni milli Karlskrona og
Gdynia í Póllandi. Niðurstaðan
vakti athygli. Af þeim 4.363 sem
voru athugaðir, sem flestir voru Lit-
háar, höfðu 999 verið grunaðir um
afbrot í Svíþjóð.
„Við óttumst að glæpirnir séu að
verða grófari. Ýmislegt bendir til
þess að vændiskonur séu fluttar til
Svíþjóðar," segir lögreglumaðurinn
Lars-Erik Ragnarsson í Karlskrona
í viðtali við Aftonbladet.
Með verkfæri að heiman til
innbrota
Dæmigerðir afbrotamenn, sem
koma til Svíþjóðar, eru fæddir á átt-
unda eða níunda áratugnum. Þeir
koma flestir frá suðurhluta Lithá-
ens á VW Golf eða Opel Kadett og
segjast vera á leið í frí til Noregs.
Þeir eru oft þrír til fjórir í hverjum
bil og eru stundum með fólsuð vega-
bréf.
„Þeir eru oft með verkfæri til inn-
brota með sér og felustaðir fyrir
þýfi hafa verið útbúnir í bílunum,"
segir Ragnarsson.
„Þetta er bara byrjunin. Innbrot-
unum á eftir að fjölga gifurlega. Sví-
ar skilja ekki hvers vegna en þeir
hafa ekki verið í Litháen og séð
eymdina þar,“ segir Kerstin Lind-
kvist hjálparstarfsmaður.
Byggt á Expressen, Politiken og
Aftonbladet