Dagblaðið Vísir - DV - 18.05.2002, Síða 28

28
H&lgctrbladi I>"V‘
LAUGARDAGUR
8. NiAÍ 2002
Galdramenn
Tónlist Siqur Rósar er vímuefni með já-
kvæðum formerkjum. Hún er göldrótt, vana-
bindandi, víkkar út hugann. Hún er hugar-
ástand. Næsta föstudag flytja Sigur Rós og
Hilmar Örn Hilmarsson verk sitt, Hrafna-
galdur, íLaugardalshöll. íaðalhlutverkum
eru auk þeirra Steindór Andersen, Árni
Harðarson, úrval hljóðfæraleikara, Schola
Cantorum og steinharpa sem Páll á Húsa-
felli sótti í íslenska náttúru.
FÁTT ER ÞJÓÐLEGRA en myndarlegt alskegg.
Trendið í hárafari íslenskra karlmanna var öldum
saman fólgið í góðu alskeggi. Við munum eftir að
Njáll á Bergþórshvoli var „vel auðigur að fé og vænn
maður yfirlits en sá hlutur var á ráði hans að honum
óx eigi skegg“; að öðru leyti var hann ókei.
í gegnum tíðina hafa margar íslenskar hljómsveit-
ir ætlað sér heimsfrægð. Flestar hafa þær talið væn-
legast að skilja þjóðleg einkenni eftir heima. Strax
safnaði ekki skeggi og Móa kvað ekki rímur. Samt lét
heimsfrægðin bíða eftir sér.
Mennirnir sem sitja við borðið á Gráa kettinum
skömmu eftir að klukkan slær tíu á þriðjudagsmorg-
un eru með alskegg. Þeir eru þjóðlegir. Og líka alþjóð-
legir því báðir eru þeir búnir að bragða á alþjóðlegri
frægð: Hilmar Örn Hilmarsson fékk Felixinn, evr-
ópsku kvikmyndaverðlaunin, fyrir tónlistina i mynd
Friðriks Þórs Friðrikssonar, Börnum náttúrunnar, og
Kjartan Sveinsson er í Sigur Rós sem á undanförnum
mánuðum hefur heillað tónlistarunnendur viða um
heim.
Við ætlum ekki að tala um skegg. Við ætlum að
tala um Hrafnagaldur sem fluttur verður í Laugar-
dalshöll næsta föstudag. Við ætlum líka að ræða um
heimsfrægðina, einlægnina og formúlur.
Grunntónninn fannst í Húsafelli
Hrafnagaldur hefur verið hugarfóstur þitt í langan
tíma, segi ég við Hilmar Örn.
„Ég hef haft áhuga á þessu kvæði mjög lengi,“ segir
Hilmar. „Vinur minn Eysteinn Björnsson er mikill
áhugamaður um forn fræði og hefur verið duglegur að
safna saman heimildum um kvæðið. Hann hefur minnt
mig reglulega á kvæðið og benti á að það mætti gera
eitthvað með það í sambandi við músik. Það býður upp
á marga hluti því það er óhreyft og maður hefur sína
hentisemi með í hvaða átt er fariö með það.
Þegar ég átti í óformlegri samvinnu við Sigur Rós í
sambandi við Engla alheimsins fór að hrúgast upp því-
líkt ofurmagn af táknum að manni þótti nóg um; það
rigndi yfir mann táknum. Við ræddum um Hrafnagald-
ur og þá kviknaði rétta atmosferan. Það sköpuðust þó
ákveðnir þröskuldar því Sigur Rós tók sig til og varð
heimsfræg á stuttum tíma. Annríki beggja seinkaði
vinnunni en verkefninu var þó alltaf haldið lifandi.“
Guðirnir hafa séð til þess?
„Eða eitthvað," segir Hilmar, „maður fer ekki nánar
út í það.“
„The Force,“ stingur Kjartan upp á og Hilmar Örn:
„já, almættið eða alfaðir einhvers staðar."
Er Hrafnagaldur ekki galdrakvæði?
„Nei, í rauninni ekki,“ segir Hilmar Örn, „galdurinn
er tengdur söngnum. Það er talað um að gala galdur og
syngja seið. Kvæðið gæti þess vegna heitið Söngur
Hrafna-Óðins.
Þegar við komum upp að Húsafelli og komumst í
tæri við steinaspilið fundum við grunntón Hrafnagald-
urs sem er landið sjálft. Steinaspilið finnst mér marka
upphafið að hinu raunverulega tónverki. Þangað til við
kynntumst því höfðum við kastað hugmyndum á milli
en þegar við fundum steinaspilið vorum við komnir
með eitthvað „rock-solid“ svo maður leyfi sér að sletta
aðeins.“
Magísk stund
Eins og áhrifum Hrafnagaldurs var lýst á tónleik-
unum í Barbican Centre má gera ráð fyrir að verkið
og flutningur þess sé magískur.
„Já,“ segja þeir báðir en þegja svo smástund.
Það er kannski erfitt fyrir ykkur að meta það?
„Já,“ segir Hilmar Örn, „en við getum sagt að það
hafi legið eitthvað mjög sérstakt í loftinu. Hrafnagald-
ur er djúpt úr fortíðinni og sumt í kvæðinu er eitt-
hvað sem við þekkjum ekki. Við gerum þetta af ein-
lægni og erum ekki að gera meira úr hlutunum en
efni standa til. Það er líka ákaflega magnaður galdur
fólginn í því að hlusta á Steindór Andersen."
„Þegar við fluttum Hrafnagaldur í Barbican Centre
var í raun ekki búið að æfa það,“ segir Kjartan. „Við
komum allir að þessu verkefni án þess að vita nokk-
uð, þannig séð. Það skapaði ákveðna spennu hjá okk-
ur öllum. Svo gerðist eitthvað."
„Það var mjög spennandi að standa á sviðinu án
þess að hafa haft tíma til að fara í gegnum allt verk-
ið auk þess sem það bættist við verkið á síðustu
stundu,“ segir Hilmar. „Ég held að það hafi verið ein-
hver stærsta stund lifs míns þegar ég áttaði mig á því
að þetta myndi ganga upp.“
Brilljans í mistökunum
Það hlýtur að vera merkilegt fyrir ykkur í Sigur Rós
að upplifa að tónlist ykkar er algjörlega nýr tónn?
Hljómsveitir spila vanalega innan einhverra fyrirfram
ákveðinna tónlistartegunda en þið virðist koma að tón-
listinni með mjög opnum huga, segi ég við Kjartan.
„Já,“ segir Kjartan.
„Ég held að það sé þessi einlægni sem einkennir Sig-
ur Rós. Tónlistin kemur að innan," segir Hilmar.
„Það er eins og þú segir, við höfum alltaf haft að leið-
arljósi að vera opnir og reyna að skorða okkur ekki í
ákveðnu formi eða ákveðinni stefnu. Við nálgumst tón-
listina af æðruleysi," segir Kjartan.
Flestar hljómsveitir sem hafa ætlað sér heimsfrægð
hafa ákveðið að gefa eftir hluta af sérstöðu sinni til að
falla betur inn í „rokkhefðina". Sigur Rós fór aðra leið.
„í grunninn er það kannski algjör naívismi sem