Dagblaðið Vísir - DV - 02.11.2002, Blaðsíða 26

26
Hciicjcjrb/cicl BV LAUGARDAGUR 2. NÓVEMBER 2002
Kannski var ég bláeyg
Ingibjörg Haraldsdóttir sendi rnjlega frá
sérsjöttu Ijóðabók sína en hún er þekkt
fgrir þgðingar sínar á stórvirkjum rúss-
nesku meistaranna. Ingibjörg talaði við
DV um lækningamátt Ijóða, dvölina íSov-
étríkjunum og á Kúbu og ævisöguna sem
er ísmíðum.
Ingibjörg Haraldsdóttir er meðal
virtustu ljóðskálda okkar samtíma
þótt hún sé sennilega þekktari fyrir
þýðingar sínar á verkum rússneskra
stórskálda. Þar ber líklega hæst
Mikhaíl Búlgakov og Dostojevskíj en
Ingibjörg hefur snarað höfuðritum
þeirra beggja á íslensku auk þess að
þýða fjölda annarra verka sem of
langt mál yrði upp að telja.
Ingibjörg sendi nýlega frá sér sína
sjöttu ljóðabók sem heitir: hvar sem
ég verð. Fyrsta ljóðabók Ingbjargar
kom út 1974 en þá hafði hún búið er-
lendis í nær óslitið 13 ár, fyrst í Sov-
étríkjunum en síðan á Kúbu, og þar
er þessi fyrsta bók hennar sett sam-
an. En um hvað var Ingibjörg að
yrkja þegar hún hóf feril sinn?
„Ég held að fyrsta bókin sé ein-
göngu um heimþrá. Ég er samt ekki
að yrkja um ísland heldur frekar
sjálfa mig. Sum ljóðin tengjast Kúbu
en aðallega fjalla þau um það að
vera útlendingur í allt öðrum
heimi,“ segir Ingibjörg og hlær þeg-
ar blaðamaður minnist á Jón Helga-
son sem hefur ort fegur en aðrir um
hina ljúfsáru heimþrá og söknuöinn
eftir heimalandinu. Er heimþráin
góður hvati fyrir skáld?
Hefð fyrir heimþránni
„Það er mikil hefð fyrir heim-
þránni í íslenskum skáldskap," seg-
ir Ingibjörg.
„Nítjándu aldar skáldin voru nán-
ast öll úti í Kaupmannahöfn þegar
þau voru að yrkja um ísland, kvalin
af heimþrá og sáu landið í róman-
tísku ljósi, söguna og fólkið sem þeir
þekktu."
- Hvernig tilfinning er heimþráin
nákvæmlega?
„í mínu tilfelli held ég að það sé
ákveðin tilfinning sem maður þarf
reyndar ekki endilega að vera í út-
löndum til að upplifa. Það er tilfinn-
ingin að vera ekki hluti af samfélag-
inu, tilheyra ekki öðrum, vera út-
lendingur og maður getur verið út-
lendingur líka heima hjá sér. Þetta
er tilfinning sem er blandin eftirsjá
eftir fortíðinni."
- f nýjustu ljóðabók Ingibjargar
má glöggt sjá votta fyrir eftirsjá og
nostalgíu og hún segir reyndar að
svo hafi verið í öllum ljóðabókum
sínum. Er þetta eitthvert sérstakt af-
brigði af heimsósóma að finnast for-
tíðin betri en nútíminn?
„Ég segi reyndar beinlínis i einu
ljóða minna: Ég sakna ekki þess sem var, trúi
ekki á fegurð fortíðarinnar. Að sumu leyti er eft-
irsjáin eftir fortiðinni sú tilfinning að það var
betra að vera ungur en gamall, betra að vera
bam en fullorðinn. Maður er fyrst og fremst að
hugsa um sjálfan sig i tímanum frekar en eitt-
hvert landslag eða þjóðfélag sehi maður sér eft-
ir.“
- Sex ljóðabækur á um 30 árum og ein þeirra
er að stofni til safnbók. Ert þú þá skáld sem yrk-
ir hægt?
„Ég get ekki ort nema stundum og ljóðin þurfa
að koma einhvern veginn til mín. Hitt lendir í
ruslakörfunni því það er ekki nema sumt sem á
erindi."
Ingibjörg Haraldsdóttir hefur nýlega gefið út nýja ljóðabók en er annars að fást við að skrifa ævisögu sína. Þar
mun hún meðal annars lýsa dvöl sinni í tveimur kommúnistaríkjum, Sovétríkjunum og Kúbu.
Lækningaraáttur ljóðsins
- Hún er þrálát goðsögnin um að skáld veröi
að þjást til þess að skapa og eitt afbrigði þeirrar
kenningar heldur fram þerapísku gildi þess að
yrkja, nokkurs konar lækningamáttur ljóðsins.
Er hann til?
„Ég get vel trúað því að ljóð geti læknað en ég
hef ekki séð samsvörun milli atburða í minu lífi
og þess hvernig mér gengur að yrkja.“
- Ingibjörg fór svolítið óvenjulega leið eftir
stúdentspróf í MR þegar hún fór til náms við
kvikmyndaháskóla í Moskvu. Hvað réð því vali?
„Ég var með bíódellu og langaði til að búa til
kvikmyndir. Ég vildi komast til London en hafði
engin efni á því og það voru ekki námslán eða
styrkir i boði. Ég vissi að nokkrir íslendingar
höfðu lært í Austur-Evrópu eins og Þrándur
Thoroddsen, Magnús Jónsson og Þorgeir Þor-
geirson. Ég endaði með því aö sækja um í
Moskvu og komst þar inn eftir eins árs bið. Þá
var maður á grænni grein því þar voru náms-
menn á launum hjá sovéska ríkinu."
Raunsær sósíalisti?
- Ingibjörg segir að fyrir utan þann efnahags-
lega ábata sem þessu fylgdi hafi hún haft tals-
verðar pólitískar forsendur til þess að velja
þessa braut.
„Ég var í Sósíalistaflokknum, Æskulýðsfylk-
ingunni og var alin upp við vinstrisinnaðar
skoðanir í foreldrahúsum. Foreldrar mínir voru
báðir kommar í gamla daga.
Ég held að þeir hafi í aðra röndina verið nokk-