Dagblaðið Vísir - DV - 16.11.2002, Blaðsíða 39

38
/ /g l() a rbla c) H>"Vr

4
LAUGARDAGUR 16. NÓVEMBER 2002
Leiðin til
EIva Osk Olafsdóttir er stelpa úr Vestmarwa-
eyjum sem byrjaði 12 ára íHans og Grétu. Hún
lék fegurðardrottningu íNgju lífi og fór það-
an íLeiklistarskólann og fékk Edduverðlaun-
in fgrir uiku fgrir leik sinn íHafinu. Hún talar
við DV um leikhúsið, lífið og ástina.
Mig minnir endilega að það hafi veriö
nóbelsskáldið sem lét einhverja sögu-
hetju sina segja að til væru konur sem
gerðu allt ótryggt í kringum sig, bæði loft, jörð og
vatn. Þegar Elva Ósk Ólafsdóttir leikkona kom inn
á kaffihúsið í Kópavogi þar sem við höfðum mælt
okkur mót rifjaðist þetta einhvern veginn upp fyr-
ir mér því hún er einmitt kona þeirrar gerðar. Hún
hefur staðið allan daginn á einhverjum flugvelli á
Suðurlandi undarlega máluð að leika í einhverju
tónlistarmyndbandi. Um kvöldið á hún síðan að
fara að dæma í hæfileikakeppni í menntaskóla.
Þetta sýnir svo ekki verður um villst að leikarar
fást við sitt af hverju.
Elva Ósk fékk Edduverðlaunin fyrir tæpri viku
fyrir besta kvenhlutverk í íslenskri kvikmynd á
þessu ári. Verðlaunin fékk hún fyrir túlkun sína á
Áslaugu, óhamingjusamri, drykkfelldri og lauslátri
miðaldra konu í kvikmynd Baltasars Kormáks, Haf-
inu, en sú umtalaða kvikmynd sópaði til sín mikilli
breiðfylkingu Edduverðlauna að þessu sinni.
Elva Ósk er ekki alveg óvön að standa á palli því
hún fékk menningarverðlaun DV fyrir túlkun sína
á Nóru í Brúðuheimilinu árið 1999 og segir hiklaust
að það sé gaman að fá verðlaun. Ég trúi henni al-
veg.
„Ég hef aðallega verið á sviöi, þess vegna þykir
mér vænt um að fá þessi verðlaun," segir Elva en
hún þekkir leikstjórann Baltasar vel og þau voru
einmitt að leika saman í téðu Brúðuheimili þegar
hann bauð henni hlutverkið. Elva hafði áður leikið
í Nýju lífi, Benjamín dúfu, Stuttum frakka og Ik-
ingut.
Áslaug í Hafinu er ekki sérstaklega aðlaðandi
kona. Hún drekkur allt of mikið, gerir vanhugsaða
hluti og notar peninga sem hún virðist eiga meira
en nóg af til þess að kaupa nánast allt sem hugur
hennar girnist. Hvernig kunnir þú við hana?
„Mér þótti vænt um hana og vorkenndi henni.
Hún er eins og dýr í búri, innilokuð og drekkur of
mikið og kann ekki að lifa.
Hún notar það vopn kvenna sem eru þær sjálfar
og líkami þeirra og með klækjum getur fleytt þeim
langt. Hún var of máluð, of kjaftfor, of streitt og fór
alls staðar yfir strikið og passaði ekkert. Ég var
svolítið hrædd við að hún fengi ekki samúð og
reyndi eins og ég gat til að gefa henni samúð og
held að það hafi tekist í samvinnu við Baltasar."
Það er sanngjarnt að segja að Hafið hafi slegið í
gegn því þegar hafa nærri 50 þúsund manns séð
kvikmyndina sem fjallar um íslenskt sjávarþorp og
þann veruleika sem kvótakerfið hefur skapað í hin-
um dreifðu byggðum. Kvikmyndin fjallar þannig
um viökvæmt pólitískt deilumál í samtíma okkar
sem sést best á því að leikstjórinn hefur mætt sjáv-
arútvegsráðherra í umræðuþætti þar sem kvóta-
kerfiö illræmda var til umræöu. En var talað um
kvótakerfið á tökustað?
Balti er bestur
„Nei, það var aldrei minnst á það. Viö treystum
einfaldlega leikstjóranum og þeim hugmyndum
sem hann hafði. Leikarar hafa ekki þá yfirsýn sem
hann hefur og ég áttaði mig alls ekki á því að þetta
væri í rauninni hápólitísk mynd,“ segir Elva sem á
varla nógu sterk orð til að lýsa hrifningu sinni á
samstarfinu við Baltasar og reyndar gekk maður
undir manns hönd á verðlaunahátíðinni til að ausa
hann lofi.
- En hvað er það sem gerir hann að góðum leik-
stjóra?
„Það er margt. Hann er vel gefinn. Leikari með
myndlistargen og húmor, ofboðslega kraftmikill og
ætlast til mikils af fólki og fær það einhvern veginn
án þess að maður taki eftir þvi. Maður gefur hon-
um það í ómældu magni. Ég þekki hann og treysti
honum og það skiptir mestu máli. Hann er líka
óhræddur við leikarana og veit hvað þeir geta,
stundum betur en þeir sjálfir.
Hann veit vel að stundum eru leikarar fastir í
einhverju formi og það getur þurft eina setningu til
þess að brjóta þeim leið út.“
- Það hafa verið skrifaöar sögur, gerð leikrit og
kvikmyndir um það ástand sem ríkti á Norðfirði
meðan áhöfnin sem gerði Hafið dvaldi þar. Þegar
listin líkir eftir lifinu er oftast fjallað um aðkomu-
mennina sem skilja ekki þorpsbúana sem eru agn-
dofa af hrifningu yfir öllu sem þeir ókunnu segja og
gera. Veröld heimamanna er snúið á haus og eng-
inn verður alveg samur eftir. Hér nægir að nefna
leikrit eins og Með fulla vasa af grjóti og bíómynd-
ir eins og State and Main eftir David Mamet. Var
þetta svona fyrir austan?
„Ég held ekki. Ég held að oftast hafi farið lítið
fyrir okkur en þetta var stór hópur. Mér fannst við
bera virðingu fyrir umhverfinu og okkur var af-
skaplega vel tekið og samskiptin gengu mjög vel.
Þetta var svolítið eins og vertíð en svo er leiðinlegt
þegar allir fara.“
Ég lief verið þama
- Elva hefur reyndar setið báðum megin við borð-
ið í þessu leikriti í þeim skilningi að þegar hún var
18 ára gömul í Vestmannaeyjum þá kom einmitt
kvikmyndatökulið í bæinn til þess að taka kvik-
myndina Nýtt líf eftir Þráin Bertelsson. Elva hafði
verið með leiklistardellu lengi og fór í prufu og
fékk síðan hlutverk fegurðardrottningar í mynd-
inni og lék Ungfrú Snæfellsness- og Hnappadals-
sýsla.
„Ég man ennþá eftir þvi hvað ég var hrædd þeg-
ar ég stóð andspænis Eggert Þorleifssyni og Karli
Ágústi, þessum frægu mönnum. Mér varð hugsað
til þessa tima þegar ég fylgdist með sætu stelpunni
á Norðfirði sem var valin í hlutverk þeirrar sem
sefur hjá kvótabraskaranum.
Það geymist en gleymist ekki þegar maður er
kominn hinum megin við borðið en ég hef verið
þarna. Það kemur enn þá til mín fólk og bendir á
mig og segir: Ungfrú Snæfellsness- og Hnappadals-
sýsla.“
- Sumt af því sem Baltasar Kormákur sagði um
íslensk sjávarþorp í tengslum við frumsýninguna
stuðaði fólk og sumt af því sem sést í myndinni
stuðar fólk. Hvað finnst þér?
„Ég skildi ekki þessa ofurviðkvæmni og að ég
held misskilning sem varð út af þessu. Það er ver-
ið að draga upp ákveðna mynd af sjávarþorpi og
mála hana sterkum dráttum og sterkum litum. AU-
ar persónurnar eru ýktar. Það er ekkert gaman að
sjá bara myndir þar sem allir dansa á götunum í
einu eilífðar sólskini."
Hlutverkin stór og smá
- Elva Ósk útskrifaðist 1989 og lék fyrst í Húsi
Bernörðu Alba á Akureyri og Kjöti eftir Ólaf Hauk í
Þjóðleikhúsinu en fékk síðan aðalhlutverkið í Ég er
meistarinn sem var fyrsta leikrit Hrafnhildar Haga-
lin sem var sýnt í nærri tvö leikár í Borgarleikhús-
inu við firnagóðar undirtektir. Elva var reyndar í
LAUGARDAGUR 16. NÓVEMBER 2002
/7 e I c) a rb> 1(1 c) I>V
43
í
barneignarfríi seinni veturinn en fékk allt hrósið í
upphafinu. Fyrir leikhúsrottur má rifja upp að í
þessu verki var Ingvar E. Sigurðsson í einu af sínu
fyrstu hlutverkum en hann lék unnusta Elvu sem
þurfti að keppa hart um hylli hennar við kennarann
sem Þorsteinn Gunnarsson lék.
Sennilega er sanngjamt að segja að hlutverk Nóru
í Brúðuheimilinu hafi verið stærsta klassíska hlut-
verkið sem Elva hefur leikið til þessa en hún lék
einnig aðalhlutverkið í Sem yður þóknast í uppsetn-
ingu Guðjóns Pedersens, Bryndísi í Óskastjörnunni
og fleiri burðarhlutverk í Þjóðleikhúsinu. í fyrra lék
hún Alison í Horfðu reiður um öxl og titilhlutverkið
í Vilja Emmu. Um þessar mundir leikur hún eitt af
stærri hlutverkunum í Veislunni á sviði Þjóðleik-
hússins sem hefur notið mikilla vinsælda.
„Hlutverkið í BrúðuheimOinu er eitt af þeim
stærri sem bjóðast og það var afskaplega skemmti-
legt að fást við það.“
Leiðin tíl stjamanna
- Við Elva veröum sammála um að þótt allt virð-
ist ganga henni í haginn um þessar mundir og segja
megi að hver leiksigurinn reki annan þá sé fráleitt
að tala um þetta sem hátindinn á ferli hennar. Allir
listamenn stefna til stjamanna og leiðin hlýtur að
liggja áfram upp.
„Hvert hlutverk er verðlaun að keppa að og ég hef
verið svo lánsöm að fá tækifæri til þess að þroska
mig sem listamann og ætla að halda því áfram.“
- Það er stundum sagt að það sé ógurlega hörð
samkeppni í leikhúsinu og harðari milli leikkvenna
en leikara. Þetta segir Elva að sé alls ekki satt og
þær séu allar ágætis vinkonur og ég trúi henni al-
veg. En Elva bætir við:
„Kannski má ég alls ekki segja svona því fólk vill
auðvitað hafa eitthvað til að tala um.
Ég hef aldrei fundið fyrir neinum ríg milli leikara.
Það hafa allir eitthvað til brunns að bera en eru að
sjálfsögðu mismunandi eins og aðrir. Við konurnar
í leikhúsinu þurfum að berjast fyrir því stundum að
fá meira að gera. Það er allt vaðandi í karlhlutverk-
um endalaust. Sumir þeirra fá meira að gera en þeir
sjálflr kæra sig um. Þetta er ennþá innbyggt í leik-
húsinu og það má á vissan hátt segja að við konur
göngum að þessu sem vísu þegar við komum inn í
starfið. Þessu þarf að breyta. Þróunin í leikhúsinu
hefur að þessu leyti ekki verið að fullu í takt við tím-
ann. Sennilega er eina lausnin að fleiri konur fari að
skrifa fyrir leikhúsið. Það er alltof lítið af Nórum í
leikhúsinu."
Elva Ósk hefur fengið Edduverðlaun og menningarverðlaun DV fyrir leiklist. Hún segir að það séu ekki nógu inargar
Nórur í leikhúsinu og vill koma á breytingum.
Shindum engin innstæða
- Síðustu hlutverk Elvu hafa verið hádramatísk og
hún segist stundum verða svolítið þreytt á því að leika
þung hlutverk mörg ár í röð.
„Ég vil gjaman fá eitthvert grín eða söng og dans
inn á milli. Það er erfitt að leika lengi í verki eins og
Veislunni þar sem maður þarf að gefa sálina úr sér í
hverri einustu sýningu. Maður þarf að róta í sálinni í
því verki. Allir leikarar gefa alltaf allt sem þeir geta en
það koma þær stundir að ekki er til innstæða og þá líð-
ur manni ógurlega illa og finnst maður hafa svikið
áhorfendur og ekki hvað síst sjálfan sig.“
Veislan er þannig leikrit að komið hefur fyrir að
áhorfendur ganga út af sýningum. Við verðum sam-
mála um að það sé gott leikhús þegar fólk gengur út í
þessu samhengi.
Gréta, Nýtt líf og Þrídrangar
Svo fer hún að segja mér frá því þegar hún var að al-
ast upp í Vestmannaeyjum sem er of stór bær til að
kallast sjávarþorp. Þar óx Elva úr grasi og í eyjunum
starfaði öflugt leikfélag áhugamanna sem dreif upp
sýningar á hverri vertíð. Einu sinni sá Elva bróður
sinn leika afturendann á hesti á sviðinu hjá Leikfélag-
inu og ákvað með sjálfri sér að þetta hlyti að vera gam-
an. Það mætti halda því fram að hún hafi byrjað í
klassísku aðalhlutverki fyrir unga leikkonu þvi henn-
ar fyrsta verkefni fyrir Leikfélagið var Gréta í Hans og
Grétu.
Mótleikari Elvu var ungur piltur í Eyjum.
„Þá ætlaði hann að verða leikari en ég ætlaði að
verða læknir. En í dag er ég leikari en hann læknir.
Ég lék á hverju einasta ári eftir þetta. Svo fékk ég
hlutverkið i Nýju lífi og þá opnaðist nýr heimur fyrir
mér og ég ákvað að leggja fyrir mig leiklist. Ég var
óskaplega feimin þegar ég komst inn í skólann en fann
fljótt aö þarna var mitt svið.“
Elva lét ekki nægja að leika hjá leikfélaginu heldur
var hún uppi á sviði í skólanum og hjá skátunum og
alls staðar þar sem tækifæri gafst. Hún og tvær vin-
konur hennar gerðu út á árshátíða- og þorrablótsmark-
aðinn í Vestmannaeyjum undir nafninu Þrídrangar og
sungu, léku og dönsuðu.
„Við vorum 12 til 14 ára og mig minnir að við höf-
um bara verið nokkuð góðar. Þetta var voða sætt og
við æfðum óskaplega mikið.“
Það eimir eftir enn af þessari starfsorku Elvu því í
hjáverkum í dag er hún bassaleikari í hljómsveitinni
Heimilistónum ásamt leikkonunum Ólafiu Hrönn
Jónsdóttur, Vigdísi Gunnarsdóttur og Halldóru Bjöms-
dóttur.
Uppvaxandi leikarar
Elva Ósk á tvö böm, Benedikt, níu ára, og Agnesi
Björt, 11 ára, og þegar ég spyr hvort þar séu leikarar í
uppvexti kemur í ljós að Benedikt hefur þegar leikið í
leikhúsi og í kvikmyndum. Hann lék með móður sinni
i Ikingut, í kvikmyndinni Regínu og er um þessar
mundir að leika i Jóni Oddi og Jóni Bjarna í Þjóðleik-
húsinu. Elva segir að Agnesi langi mikið til að taka
þátt í leikhúsinu og bíði eftir tækifæri. Þetta þarf lík-
lega ekki að koma á óvart en faðir þeirra, Andri Örn
Clausen, er einnig menntaður leikari.
„Ég kom að dóttur minni í gær þar sem hún var með
vinkonu sína inni í herbergi hjá mér og var að sýna
henni kjólinn sem ég var í við verðlaunaafhendinguna.
Mér fannst þetta ógurlega sætt og man vel eftir sjálfri
mér í svona pælingum. Ég veit ekki hvort þetta er eitt-
hvað sem á eftir að endast. Þau eru of ung til þess.“
Elva og ástín
- Elva Ósk er í hópi þess fólks sem margir þekkja
eins og sést á þessu kaffihúsi þar sem gamlar konur á
næsta borði eru komnar í hrókasamræður um það
hvort þetta sé ekki áreiðanlega „hún þama sem fékk
verðlaunin". Eitt af því sem vakið hefur athygli und-
anfarin misseri er að þegar hún sést á opinberum vett-
vangi þá er hún yfirleitt með þrekvaxinn mann með
sléttrakað höfuð upp á arminn sem margir þekkja sem
Georg Lárusson, forstjóra Útlendingaeftirlitsins og
fyrrum lögreglustjóra. Er það vegna þess að hún er
Vestmannaeyingur og þar af leiðandi útlendingur að
hún er undir stöðugu eftirliti?
„Við erum að minnsta kosti par, ástfangin upp fyrir
haus og mjög hamingjusöm og höfum það gott,“ segir
Elva sem hefur þekkt Georg síöan hann var sýslumað-
ur í Vestmannaeyjum.
„Svo kynntumst við betur í ársbyrjun 2001 og það
hefur þróast með þessum hætti,“ segir Elva sem er
ekki sérstaklega fikin í að ræða þessi einkamál sín út
í hörgul þótt hún láti undan forvitni blaðamanns enda
eins og hún segir sjálf:
„Það vita þetta allir hvort sem er.“ PÁÁ
DV-mynd Hari