Dagblaðið Vísir - DV - 16.11.2002, Blaðsíða 47

4
LAUGARDAGUR 16. NÓVEMBER 2002
Helgarblað DV 51 >
Með hnífinn í bakið
Það gerðust skuggalegir
atburðir á Isafirði um
miðjan sjötta áratuginn.
Þarsló í brgnu milli
manna undir áhrifum
áfengis og annar endaði
með hníf hins íbakinu.
Það er kunnara en frá þurfi að segja að
áfengi og neysla þess kemur við sögu í ákaf-
lega mörgum sakamálum á íslandi. Sagt er að
öl sé innri maður og víst losar áfengið um
hömlur sem allajafna hindra venjulegt fólk í
því að ganga milli bols og höfuðs á samferða-
mönnum sinum.
Hér verður rakin saga óreglumanns á ísa-
firði sem komst hvað eftir annað í kast við
lögin vegna óreglu sinnar en sjaldan var það
mjög alvarlegt. En veturinn 1956 urðu þau at-
vik sem stefndu lífi drykkjufélaga hans i veru-
lega hættu.
Litlar hvítar töflur
Málavextir voru þeir að 11. janúar 1956 var
sjómaður nokkur staddur á ísafirði en hann
var háseti á bát frá Bolungarvík sem hafði
verið dreginn inn til Isafjarðar vegna vélarbil-
unar. Að kvöldi þessa dags fór sjómaðurinn í
hús við Skipagötu og hitti þar konu sem hann
þekkti allvel. Hann var þá þegar undir áhrif-
um áfengis. Húsfreyja veitti vel og átti bæði
brennsluspíritus sem hún blandaði út í kaffi
og einnig lumaði hún á litlum hvítum töflum
sem hún sagði að hefðu ekki síðri áhrif en
áfengi og fengu þau sér bæði tvær töflur
hvort. Fljótlega urðu þau bæði mjög drukkin
og leið tíminn viö spjall og söng.
Seint um kvöldið bættist í gestahópinn og
annar sjómaður kom í heimsókn og vildi sá
sem fyrir var þegar reka gestinn af höndum
sér og vísaði honum á dyr. Gesturinn neitaði
og kom fljótlega til ryskinga milli þeirra.
Leikurinn barst um húsakynnin en loks hafði
gesturinn sjómanninn undir og gat hann litla
björg sér veitt en mundi þá skyndilega eftir
skeiðahníf sem hann bar við beltiö og seildist i
hann og rak hann tvisvar sinnum í bakið á gestin-
um.
Er hann ineð liníf?
Gesturinn varð allundrandi við og mælti:
„Er hann með hníf, helvitis maðurinn?"
Stóð nú gesturinn upp og lagaði blóð úr baki hans
og gerðist nú margt í senn því samkvæmið leystist
upp og lögreglan kom og handtók sjómanninn en lét
flytja gestinn á sjúkrahúsið á ísafirði. Þegar lögregl-
an kom á staðinn lá gesturinn alblóðugur og ósjálf-
bjarga og mjög ölvaður á ganginum en árásarmað-
urinn sat rólegur í dívan i herbergi þar inn af.
Hann var ósár en ataður blóði í framan og á hönd-
um og gólf og húsgögn voru ötuð blóði. Leit var gerð
að vopninu á staðnum en hún bar ekki árangur.
Þegar gesturinn var skoðaður á sjúkrahúsi komu
i ljós allmiklir áverkar á baki hans og brjóstholi og
var hann orðinn mjög máttfarinn af blóðmissi og
mátti ljóst vera að líf hans hékk á bláþræði. Vel
gekk að gera að sárum hans og hlaut hann að lok-
um ekki varanlegan skaða af.
Gekk nú málið sína venjulegu leið í dómskerfinu,
fyrst á ísafirði en endaði að lokum fyrir Hæstarétti.
Þegar málið var tekið fyrir var sjómaðurinn kærð-
ur fyrir tvær líkamsárásir og var honum gefið að
sök að hafa ráðist að verkstjóra nokkrum í Bolung-
arvík í ágúst sumarið 1956 og barið hann með steini
í höfuðið eftir lokadansleik sem haldinn var til þess
að fagna verklokum við byggingu brimbrjóts í Bol-
ungarvík. Engin vitni mundu eftir atburðum, verk-
stjórinn mundi ekkert og meintur árásarmaður
ekki heldur og kenndu allir um hóflítilli áfengis-
neyslu þá um kvöldið. Fór því svo að sjómaðurinn
var sýknaður af kæru um að hafa ráðist á verkstjór-
ann.
„Kroniskur alkóhólisti“
Það er athyglisvert að lesa úttekt geðlæknis á sjó-
manninum sem gefur í senn innsýn í sérstætt lífs-
hlaup hans en rekur einnig á stuttaralegan hátt
V
ísafjörður á sjötta áratugnum var friðsælt sjávarþorp. Þar gat þó soðið upp úr í átökum manna á milli svo harkalega að mannslíf voru
lögð að veði.
áfengisneyslu hans frá unga aldri.
Það er dr. Helgi Tómasson sem segir svo um sjó-
manninn:
„Hann er kroniskur alkóhólisti en hvorki fáviti
né geðveill. Það er um að ræða 30 ára gamlan giftan
sjómann úr Bolungarvík. Hann hefur verið mikið
og sffellt veikur af berklum frá 4 mánaða til 4 ára
og eftir það síveill með króníska hálseitlabólgu til
17 ára aldurs. Hann varð fyrir meiri háttar slysum
7 ára og 11 ára.
Af einhverjum ástæðum er ákveðið að skipta um
nafn á honum er hann er 4 ára en það dregst þó end-
anlega til þess að hann er fermdur.
Fyrstu 4 árin er hann mikið án móðurumhyggju
þar sem hann er mikið á spítala. Foreldramir skilja
þó endanlega er hann er 4 ára.
Elst svo upp hjá móður og stjúpa en tekur ást-
fóstri við gamla konu sem deyr voveiflega á jólun-
um þegar hann er 8 ára. Tekur sér það afar nærri.
Lagður í einelti er hann byrjar í skóla og er upp-
nefndur og loðir uppnefnið við hann alla tíð á með-
an hann er á æskustöðvunum. Hefur hann tekið sér
það afar nærri.
Þegar eftir fermingu byrjar hann að vinna fyrir
sér en lendir ári siðar til sjós með drykkjurafti sem
kemur honum upp á að drekka allskyns ólyfjan með
þeim afleiðingum að eftir tvö ár hefur hann fengið
svæsna magabólgu sem svo smálagast. Trúlofast 18
ára gamall konu 7 árum eldri, ágætismanneskju að
manni skilst, en getur svo húsnæðisleysis vegna
ekki verið samvistum með henni í 2 ár eftir fyrsta
búskaparár þeirra.
Byrjar svo að smádrekka á ný en drykkjuskapur-
inn ágerist mjög seinni árin. Hann drekkur eins og
svoli og verður oft hinn dólgslegasti. Er marg-
sektaður fyrir óspektir.
Óreglusamur skilamaður
Þrátt fyrir drykkjuskapinn er hann sagður skila-
maður á fé, atorkusamur og áreiðanlegur og hugs-
unarsamur við fjölskyldu sína.
Heilarit hans er ekki eðlilegt en ekki verður sagt
með vissu endanlega um hvaö breytingarnar bendi
á. Engin geðveikiseinkenni önnur en kroniskur
alkóhólismi sem virðist tilkominn hjá líkamlega
veilum, dulhrjáðum, ungum dreng, sem strax eftir
fermingu er dreginn út í drykkjuskap svo að hann
veikist mikið af honum. Örlögin gera honum erfitt
fyrir að vera með heitmey sinni um nokkurn tíma
en síðan virðast þau standa saman þrátt fyrir
drykkjuskap hans með fimm ung börn sem honum
hefur tekist að sjá nokkurn veginn farborða til
þessa.
Maðurinn er á þeirri braut drykkjuskaparins að
óhjákvæmilegt er fyrir hann að hætta algerlega
neyslu áfengra drykkja ævilangt."
Síðan segir í niðurstöðum Hæstaréttar:
„Á framanskráðri álitsgerð er ljóst að hneigð
ákærða til ofstopa og árása má rekja til orsaka sem
stafa kunna frá óheppilegu uppeldi og umhverfi og
hegðu samborgara hans í æsku. Ljóst er og að
drykkjuhneigð hans getur valdið algeru óminni hjá
honum og einnig aukið afbrotahneigð þá sem stund-
um birtist í fari hans. Dagfar hans venjulega er
mjög ólíkt því sem birtist þegar hann neytir áfeng-
is. Þó verður ekki talið að ákærða bresti sakhæfi af
þessum sökum.“
í undirrétti var sjómaðurinn drykkfelldi dæmdur
til að greiða þeim sem hann stakk 6.460 krónur og
gert að sitja í fangelsi i sex mánuði. Auk þess var
hann sviptur kjörgengi og kosningarétti.
Hæstiréttur hafði ýmislegt við þessa dómsniður-
stöðu að athuga og breytti nánast öllum atriðum.
Hæstiréttur dæmdi manninn til þess að greiða fórn-
arlambinu 8.960 krónur í bætur, felldi niður dóminn
um missi kjörgengis og kosningaréttar en þyngdi
fangelsisvistina i 18 mánuði úr sex. Hæstiréttur
staðfesti sýknudóminn yfir manninum vegna árás-
arinnar á verkstjórann en taldi allri rannsókn og
meðferð þess máls í héraði mjög áfátt. -PÁÁ