Dagblaðið Vísir - DV - 16.11.2002, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 16. NÓVEMBER 2002
Innlendar fréttir víku
ím*
Fréttir
DV
Upplýsingabæklingur fyrir þolendur afbrota:
Tryggð greiðsla úr ríkissjóði
Heimtir úr helju
Svanur Tómasson bjargaði fóður
sínum, Tómasi Sigurðssyni, á ævin-
týralegan hátt eftir að hjólagrafa
hins síðamefnda hafnaði í brimi
fyrir neðan grjótgarðinn skammt
fyrir utan Ólafsvíkurenni á mánu-
dag. Aðstæður á vettvangi voru erf-
iðar og lögðu björgunarmenn sig í
hættu við að bjarga feðgunum báð-
um. Þeir feðgar voru fluttir með
þyrlu á Landspítalann. Tómas var
útskrifaður samdægurs en faðir
hans var lagður inn á gjörgæslu-
deild. Hann er á batavegi.
Samfylking velur lista
Prófkjör Samfylkingarinnar fór
fram um síðustu helgi í Reykjavík,
Suðvesturkjördæmi og Suðurkjör-
dæmi. Össur Skarphéðinsson, for-
maður Sf., skipar fyrsta sætið í
Reykjavík en leiðtogi Suðurkjör-
dæmis er Margrét Frímannsdóttir
og Guðmundur Ámi Stefánsson í
Suðvesturkjördæmi. Þá leiðir Krist-
ján L. Möller lista flokksins í Norð-
austurkjördæmi en niðurstöður
póstkosningar lágu fyrir um liðna
helgi. -aþ
Dómsmálaráðuneytið hefur gefíð
út upplýsingabækling fyrir þolend-
ur aihrota. í bæklingnum er að
finna fræðandi og hagnýtar upplýs-
ingar um atriði er lúta að meðferð
og rannsókn opinberra mála. M.a.
er farið yfir hvert á að kæra brot,
ýmsa kærufresti brotaþola, leið-
beiningarskyldu lögreglu, réttindi
brotaþola tengd réttargæslumönn-
um, aðgang að gögnum máls, rann-
sókn máls hjá lögreglu, vitnavernd,
meðferð fyrir dómstólum, og
greiðslu ríkissjóðs á bótum til
þolenda afbrota. Tilgangurinn er að
gera þessi mál aðgengilegri almenn-
ingi en bæklingurinn verður hafð-
ur á lögreglustöðvum, embættum á
vegum ríkisins auk stofnana sem
tengjast þessum málaflokki.
Þegar brotaþoli hefur kært afbrot
til lögreglu fer af stað flókið og oft á
tíðum langt ferli. Þar koma mörg
embætti á vegum hins opinbera við
sögu á ólíkum stigum máisins. Oft
getur þvi verið erfitt fyrir þolendur
afbrota að vita hvert þeir geta leit-
að til að fá svör við þeim mörgu
spurningum sem vaknað geta við
meðferð máls í kjölfar kæru.
Sólveig Pétursdóttir dómsmálaráð-
herra sagði m.a. við kynningu á bæk-
lingnum að vert væri að nefna sér-
staklega lög sem tryggðu þolendum
ofbeldisbrota greiðslu úr ríkissjóði og
að rýmkaður hefði verið bótaréttur
barna sem verða fyrir kynferðisaf-
brotum. En hvert er ferli bótakrafna?
Eftir kæru máls til lögreglu kallar
brotaþoli eða fulltrúi hans eftir gögn-
um frá lögreglu, s.s. lögregluskýrslu
og áverkavottorði ef um er að ræða
líkamsárás, kvittunum vegna kostn-
aðar, skemmda og viðgerðarkostnað-
ar. Síðan er útbúin bótakrafa málsins
ásamt dráttarvöxtum og hún send lög-
reglu og birt sakborningi áður en
ákæra er gefin út. Ákæruvaldið rekur
málið fyrir dómstólum. Lögmaður
brotaþola eða brotaþoli sjálfur sendir
bótanefnd um greiðslu á bótum til
þolenda beiðni um greiðslu frá ríkis-
sjóði, ef um líkamsárás er að ræða.
Vitnavemd til að rjúfa
þagnarmúr
Dómsmálaráðherra segir að
vitnavemd hafi verið í sérstakri
skoðun í ráðuneytinu og ráðuneytið
--Ljhtilsa-
Kvenna
blcmi
Engin skcið/eg
hormón
Valin náttúruleq bætiefni
og jurtir fyrir
konur á breytingarskeiði
Éh
náttúrulega
eilsuhúsið
Skólavörðustíg, Kringlunni & Smáratorgi
UV-MYNU bKi.JUKULL
Hvei t leita þolendur afbrota?
Sótveig Pétursdóttir dómsmálaráðherra kynnir bækiing sem hefur m.a. að geyma upplýsingar um hvert þolendur af-
brota geta leitað og gera þessi mál aðgengilegri almenningi.
tekið þátt í umfangsmiklu samstarfi
Norðurlandanna á því sviöi. Mark-
mið vitnaverndar er að rjúfa þann
þagnarmúr sem oft ríkir um brota-
starfsemi og þá sérstaklega fíkni-
efnabrot. Einnig hefur farið fram
skoðun í ráðuneytinu á vændi, kyn-
ferðisafbrotum gagnvart börnum,
mansali, og breytingum á almenn-
um hegningarlögum tengdum dreif-
ingu og vörslu á barnaklámi.
„Það er skylda okkar að auövelda
þolendum kynferðisofbeldis kæru-
og dómsferilinn eins og kostur er.
Það er ekki nokkur vafi að þessi
bæklingur mun að verulegu leyti
svara þeim fjölmörgu spumingum
sem vakna við málsmeðferðina í
refsivörslukerfinu. Það hafa verið
gerðar víðtækar breytingar á lögum
til að bæta réttarstöðu þolenda kyn-
ferðisofbeldis sem hafa komið kon-
um og bömum sérstaklega til góða.
Samstarf lögreglu og þeirra sem
veita sálræna aðstoð í kjölfar slíkra
brota hefur verið með miklum
ágætum. Það er mikill metnaður
lögreglumanna að tryggja að rann-
sókn kynferðisbrotamála sé skil-
virk og nákvæm auk þess sem slík
mál eru látin sæta forgangi," sagði
dómsmálaráðherra.
- Er málum sem ekki upplýsast
aldrei lokið?
„Nei, það mundi ég ekki segja, en
þessi bæklingur sýnir vel almenn-
an feril máls og hjálpar fólki að
leita réttar síns og vita betur hvert
fólk á að snúa sér og hvað það þarf
að hafa í höndum, og hvaða mögu-
leika það hefur með aðgang að
gögnum og hvaða aðstoðar það get-
ur vænst.“
- Er verndun vitna til þess að
auðvelda fólki að bera vitni?
„Þama er verið að undirstrika
það að sérhverjar hótanir í garð
vitna eru refsiverðar. Þetta var sett
inn í hegningarlögin fyrir skömmu
en ég hef áhuga á því að útfæra þá
vinnu enn frekar og skoða frekari
vitnavernd, því t.d. hvílir mikil
leynd i kringum starfsemi fikni-
efnasala. Það er einnig nauðsynlegt
í ljósi þeirrar umræðu sem verið
hefur að undanförnu um handrukk-
ara. Ég hvet fólk eindregið til þess
að kæra slik mál, og þó að viðkom-
andi þori ekki að leggja fram kæru
þá láti hann lögregluna vita, því
lögreglan hefur ýmis úrræði til
þess að rannsaka málið.
Geir A.
Guðsteinsson
blaðamaður
enperl
Opnar í nóvember
Glæsileg opnunartilboð
Fréttaljós
- Stendur til að auka samstarf
við stofnanir eins og Stigamót,
Barnahús, Kvennaathvarf og Neyð-
armóttöku vegna nauðgana?
„Við höfum átt mjög gott sam-
starf við allar þessar stofnanir og
þessi starfsemi nýtur nú þegar fjár-
stuðnings frá ríkinu en ég tel ekki
útilokað að auka þann stuðning. Ég
geri allt eins ráð fyrir að eftir út-
komu bæklingsins muni fleiri leita
réttar síns og þá eftir aðstoð hjá
þessum félögum og stofnunum.
Þannig geta þolendur heimilisof-
beldis leitað réttar síns. Við stönd-
um mjög framarlega hvað varðar
neyðarmóttöku vegna nauðgana og
höfum á að skipa mjög góðum sér-
fræðingum og starfsfólki.
Ég vek einnig sérstaka athygli á
því að ef kemur fram kæra á hend-
ur starfsmanni lögreglu þá ber að
taka við kærunni þótt starfsmaður-
inn starfi hjá því lögregluliöi sem
kærandinn hefur leitað til. Lög-
reglu ber einnig að skýra kæranda
frá því að kæran verði send ríkis-
saksóknara til meðferðar. Þessi
bæklingur undirstrikar að við höf-
um verið að gera mjög mikið á und-
anförnum árum í að hæta stöðu
brotaþola með lagabreytingum,"
segir Sólveig Pétursdóttir dóms-
málaráðherra.
Ekki greint frá nafni
kæranda
Karl Steinar Valsson, aðstoðar-
yfirlögregluþjónn hjá Lögreglunni
í Reykjavík, sat í þriggja manna
fagnefnd til að útbúa bæklinginn
ásamt Jóni Þór Ólasyni, lögfræð-
ingi í dómsmálaráðuneytinu og
Kolbrúnu Sævarsdóttur, saksókn-
ara hjá embætti Ríkissaksóknara.
Karl Steinar segir að bæklingur-
inn nýtist lögreglu vel þegar ein-
staklingur kemur á lögreglustöð
til að kæra. Fólk er almenn mjög
óklárt á því hvað gerist þegar
kæran hefur verið lögð fram,
hvert er næsta skrefið, verður
haft samband? Það hafa verið gef-
in misvísandi svör innan lögreglu
og hjá fleirum sem koma að mál-
um, en í þessum bæklingi eru all-
ar leiðbeiningar á einum stað,“
segir Karl Steinar Valsson.
- Fólk hefur verið mjög hrætt við
að leita ykkar aðstoðar þegar inn-
heimtumenn eiturlyfjaskulda, svo-
kallaðir handrukkarar, eiga í hlut.
Telurðu að það verði einhverjar
breytingar á því með bæklingnum?
„Viðkomandi getur óskað eftir
því að ekki sé greint frá því hvaðan
kæran kemur. Það féll nýlega dóm-
ur þar sem stuðst var við framburð
vitnis sem ekki var nafngreint. Ég
held hins vegar að það sé talsvert
orðum aukið hvernig handrukkar-
ar „meðhöndla" þá sem þeir eru að
ganga í skrokk á, t.d. með tann-
drætti og öðrum limlestingum. Það
hefur ekki komið fram hjá okkur og
hjá slysadeild hefur það komið
fram að þar koma mál ekki fram
með þessum hætti. En handrukkar-
arnir eiga hagsmuna að gæta að
viðhalda óttanum gagnvart þeim,
og hafa í einhverjum tilfellum nýtt
sér það.“ -GG
Hafið hirti Eddur
Baltasar Kormákur var sigursæll
á Edduhátíðinni síðastliðið sunnu-
dagkvöld. Kvikmynd hans, Hafið,
hlaut átta Eddur; þar af var hún val-
in sem besta myndin og sjálfur var
Baltasar kosinn besti leikstjórinn.
Sóttu um hæli
Hælisleitendum hérlendis fer
fjölgandi og þegar hafa 107 manns
sótt um hæli á árinu. Að sögn Þóris
Guðmundssonar hjá Rauða krossin-
um hefur fjöldi hælisleitanda tvö-
faldast á mUli ára. Rauði krossinn
áætlar að þeir verði um 200 á næsta
ári.
Skriða féll á hús
Skriður féllu á Seyðisfjörð i kjöl-
far mikillar úrkomu á svæðinu síð-
astliðinn mánudag. Skriða féll. á
rústir gamals hús á Vestdalseyri og
síðar féll skriða á milli húsa á Seyð-
isfirði.
Margir þurfa aðstoð
Örtröð var við úthlutun Mæðra-
styrksnefndar fyrr í vikunni. Um
140 fjölskyldur leituðu aðstoðar og
sagði Ásgerður Jóna Flosadóttir,
formaður nefndarinnar, í samtali
við DV að þörfin væri mikil. Við lok
úthlutunar var mestur hluti mat-
væla nefndarinnar uppurinn.
Deilt um niðurstöðu
Jón Steinar
Gunnlaugsson
hæstaréttarlögmað-
ur telur niðurstöðu
prófkjörs sjálfstæð-
ismanna sem fram
fór um síðustu
helgi í Norðvestur-
kjördæmi ómarktæka. Miklar deil-
ur hafa spunnist í vikunni um próf-
kjörið og hefur Vilhjálmur Egilsson,
einn frambjóðenda, gagnrýnt mjög
framgang þess. Kjördæmisráð og
kjörnefnd prófkjörs flokksins
komust að þeirri niðurstöðu að telja
skuli atkvæði að nýju og fara yfir
kjörgögn.