Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.2002, Side 55

Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.2002, Side 55
LAUGARDAGUR V. DESEMBER 2002 Helgarblací H>"V 59 Hvort mengar meira, strætó eða einkabíllinn? Hvarfakútur hefur verið skyldubúnaður á bíluin á íslandi í áratug eða svo. Á þeim tíma hefur stórlega dregið úr mengun af völdum umferðar á landinu auk þess sem kúturinn og búnaður í kringum hann hefur gert nýtingu eldsnevtis í vélinni mun betri en áður tíðkaðist. Oft er því haldið fram sem lausn eða minnsta kosti létti á loftmeng- un þéttbýlis eins og höfuðborgar- svæðisins að nota fremur almenn- ingssamgöngur en einkabílinn. Menn eru ekki allir jafn vissir um ágæti þeirrar lausnar. Þeir benda á að þó strætó mengi ef til vill eitt- hvað minna á farþega - sem þó sé ekki víst - komi ýmislegt neikvætt á móti: Hver strætisvagn slíti göt- unum margfalt á við einkabilinn og með því að binda sig við strætó sem ferðamáta fari gífurlegur tími til spillis. Og tíminn er jú peningar, eða svo er okkur sagt. Hér látum við slit á götum liggja milli hluta, svo og þann tíma sem fer í að nota almenningssamgöng- umar. Hins vegar verður hér reynd að bera saman raunverulega meng- un af völdum einkabila annars veg- ar en almenningsvagna hins vegar. í því skyni sneru DV-bílar sér til Strætó bs. með beiðni um upplýs- ingar um fjölda bíla, akstur þeirra og fleira þess háttar og fengu greið svör: 9,4 milljónir manna í strætó á ári Strætó bs á 76 vagna, þar af 7 með mengunarstaðal Euro 3 en 12 með Euro 2. Aðrir vagnar eru með Euro 1. Verktakar hjá Strætó, Hag- vagnar hf., Allrahanda og Teitur Jónasson eru með samtals 28 vagna í ferðum, 14 með Euro 2 og 2 með Euro 3. Strætó ekur um 5,7 milljón- ir km á ári og notar til þess um 2,9 milljónir lítra af dísilolíu; Hagvagn- ar aka um 2,3 milljónir km og fara með rúma milljón lítra af dísilolíu. Sambærilegar tölur fyrir Allra- handa og Teit lágu ekki fyrir. Samanlögð farþegatala Strætó árið 2001 var um 9,4 milljónir, mælt í innstigum út frá greiðsluformum og kannski ekki nákvæm tala, en gefur þó hugmynd. Samkvæmt þvi fara um 26 þúsund manns á dag með almenningssamgöngum á höf- uðborgarsvæðinu, hvem einasta dag ársins. Méð þessar tölur að vopni lá leið DV-bíla til Ásgeirs Þorsteinssonar, sérfræðings hjá Fræðslumiðstöð bOgreina. Hann var beðinn að meta úr frá þessum tölum mengun af völdum almenningsvagnanna með samanburði við einkabílinn. Ásgeir taldi nokkum vanda á höndum að gera það því til þess skorti ná- kvæma vissu um ferðavenjur yfir- leitt. Enn fremur benti hann á að þó að ákveðnir Eurostaðlar væm tilgreindir ættu þeir við bílana nýja og væm mældir út frá ákveðnum meðaltölum. Þegar bílamir eldast verður mengun af þeim meiri og þar sem þétt er stöðvað og tekið af stað, eins og í almenningsvagnaum- ferð á höfuðborgarsvæðinu, verður mengun mun meiri en staðlamir kveða á um. En til þess að koma til móts við beiðni DV-bíla bjó Ásgeir til tvenns konar mót þar sem gengið er út frá því annars vegar að hver farþegi ferðist 15 km í hverri ferð, en hins vegar 10 km í hverrri ferð. Þetta þýðir að alltaf sé einn farþegi í strætó hverja 15 km sem honum er ekið - að viðbættum ökumanni sem er í sjálfu sér ekki að fara neitt og telst því ekki með. í hveijum einka- bíl era hins vegar alltaf tveir, að ökumanni meðtöldum, sem jafn- framt er að aka sjálfum sér til að komast frá A til B. Með þessu er fengin út hugsanleg jöfnunartala. Það sem máli skiptir er hve langt hver einstaklingur fer i hverri ferð sinni. Það liggur ekki fyrir en ef menn gefa sér að almenningsvagn- ar séu ekki síst notaðir til ferða að og frá vinnu og sumir aðeins stutta vegalengd en aðrir lengri era þær vegalengdir sem í reiknidæminu era notaðar sennilega ekki íjarri lagi. Reiknilafla Ásgeirs: í samanburðinum era 104 stræt- isvagnar sem aka 8.350.000 km, not- uðu við það 4.225.000 líta af olíu og flytja 9.400.000 farþega á ári. Sótmengun: EURO 1 mengunarstaðall = 66% vagna - 0,40g/kWh EURO 2 mengunarstuðull = 25,5% vagna - 0,20g/kWh EURO 3 mengunarstuðull = 8,5% vagna - 0,15g/kWh Eldsneytiseyðsla vagnanna er ca 230g/kWh = 230 x 0,82 = 0,1886 L/kWh EURO 1 = 14.785.259 kWh x 0,40g = 5.914 kg EURO 2 = 5.712.486 kWh x 0,20g = 1.142 kg EURO 3 = 1.904.162 kWh x 0,15g = 285 kg Samtals = 7.342 kg = 7,35 tonn sót Hafa verður í huga að þetta eru al- gerar lágmarkstölur (miðast við nýja bíla)! Samanburður á CO2 mengun. Dæmi I: Miðað er við að hver farþegi ferðist 15 km í hverri ferð (141/8,35 = 16,88 farþegar alltaf í strætó!) 9,4 milljón farþegar 8,35 milljón km eknir 4,225 milljón lítrar af eldsneyti not- aðir 15 km á ferð x 9,4 milljón farþegar = 141 milljón km famir. CO! strætó: 4.225.000 x 2649g / 1 = 11.192.025 kg = 11.192 tonn CO2 Reiknað er með að tveir farþegar séu í hveijum fólksbil, meðaleyðsla 101/100 km. 141 milljón km / 2 = 70,5 x 0,1 = 7.050.000 lítrar CO! mengun bifreiðar: 7.050.000 x 2390g / L = 16.849.500 kg = 16.849 tonn CO2 Dæmi U: Miðað er við að hver farþegi ferðist 10 km í hverri ferð (94/8,35 = 11,26 farþegar alltaf í strætó!) CO2 strætó: 4.225.000 x 2649g / 1 = 11.192.025 kg = 11.192 tonn CO2 Reiknað er með að tveir farþegar séu í hveijum fólksbíl, meðaleyðsla 101/100 km 94 milljón km / 2 = 47 x 0,1 = 4.700.000 lítrar CO2 mengun bifreiöar: 4.700.000 x 2390g /1 = 11.233.000 kg = 11.233 tonn CO2 Reykþykknið aðeins af dísilbíinum Að sjálfsögðu verður að líta á þessa reiknitötlu Ásgeirs sem við- miðun en ekki eitthvað sem er ná- kvæmlega svona. í meginatriðum má þó fullyrða að hér sé farið svo nærri raunveruleikanum sem auð- ið er, út frá því sem fyrir liggur. Þó ber að hafa i huga að strætó meng- ar trúlega meira en hér er reiknað út frá Eurostaðli, einfaldlega vegna þess að hann er sífellt að taka af stað og stansa en sá akstur mengar mest og meira en Eurostaðlar segja til um, þar sem langkeyrsla hefur mim meira vægi í meðaltalinu. Á sama hátt er 10 lítra meðaleyðsla heimilisbilsins trúlega í hærri kantinum og rétt er að undirstrika að minni frávik era frá staðlinum af einkabíl með bensínvél heldur en af farartæki með dísilvél. En af þessum útreikningum má ætla að C02 mengun af völdum al- menningsvagnanna pr. farþegakíló- meter minnki og verði hagstæðari miðað við einkabílinn eftir því sem vegalengdin eykst og sé í þeim hluta dæmisins áþekk C02 mengun af strætó. Sótmengunin - reyk- þykknið - er hins vegar í öUum til- vikum hrein viðbót við það sem einkabíllinn skilur eftir - i þessu tilviki rúm sjö tonn á ári. Skömmu eftir að Ásgeir hafði gert reiknitöflu sína rakst undirrit- aður á sambærilegan útreikning á Vefþjóðviljanum, undir slóðinni http//:www.andriki.is/vt/les- enda/svrtr.htm. Ekki er auðséð Engar tölur eru til um það hve marg- ir farþegar ferðast á degi hverjum í einkabílum, né nein haldbær tala um það hve inargir einkabílar séu á ferð- inni daglega. Þetta vitum við hins vegar með nokkurri vissu þegar al- menningsvagnar höfuðborgarsvæðis- ins eiga í hlut. En hvor samgönguað- ferðin mengar meira? hver hefur unnið þá vinnu né ná- kvæmlega hvenær en niðurstaðan er á svipuðum nótum og ívið hag- stæðari einkabílnum, ef eitthvað er. Vatn og rafmagn sem orku- gjafi Stöðugt er unnið að því að draga úr mengun af völdum umferðar, svo og notkun jarðefnaeldneytis. Liður í þvl er að gera vetni að orku- gjafa farartækja sem ætti að vera okkur hagstætt hér á landi með allt okkar vatn og raforku sem unnin er án mengunar. Á næsta ári hefst hér tilrauna- verkefni með strætisvagna senfW ganga fyrir vetni. í næsta bílaljósi lítum við á það verkefni og reynum að gera okkur grein fyrir hluta af því sem vetni sem orkugjafi í sam- göngum felur í sér og á hvaða stigi sú tilraunavinna er. -SHH Skinnlausar, úrbeinaðar kjúklinfabrinfur Úrbeinaðar skinnlausar kjúklingabringur 1207., Merkt verí 2195., Tilbodið ^ildir fil sunnuda?s! (Munið síðan JÓLAMARKA€>INN á Smáratorgi!)

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.