Dagblaðið Vísir - DV - 04.06.2003, Blaðsíða 19

MÁNUDAGUR 2.JÚNÍ2003 Menning 19
Gyrðir Elíasson skáld hefur náð algerlega fullkomnu valdi á formi Ijóða sinna.
OBÓKMENNTAGAGNRÝNI
Jón Yngvi Jóhannsson
IGyrðir Elíasson
Tvífundnaland
Mál og menning 2003
Tvífundnaland heitir nýjasta ljóðabók
Gyrðis Elíassonar. Þetta er frábær titill og
löngu áður en ég opnaði bókina var ég farinn
í ferðalag um höfundarverk Gyrðis með hann
að leiðarhnoða. „Tvífundnaland" gæti verið
samheiti yfir alla texta Gyrðis meira og minna
frá „Tveimur tunglum" sem kom út árið 1989.
Ljóðabækur hans og prósasöfn síðan hafa
verið samfellt ferðalag um land sem hvarf úr
íslenskum bókmenntum fyrir nokkrum ára-
tugum síðan og fékk í leiðinni nafnið „úti á
landi".
Gyrðir fann landið aftur, sveitasælan var að
vísu horfin og heyleysi og hokur með henni,
en landið sem Gyrðir fann aftur var einhvers
staðar á mörkum lífs og dauða, þar bjuggu
draugar og álfar í sambýli við sérlundaða
presta og fornbókasala og einmana rithöf-
undur var þar stundum á ferð með tjald og
prímus til kafflgerðar.
Þessi rithöfundur er enn á ferð í Tvífundna-
landi, að vísu kominn með ferðatölvu eins og
lesa má um í ljóðinu „Sjávarniður", og
draugahræðslan hefur látið undan síga eins
og raunar aðrar fóbíur skáldsins. Framarlega í
bókinni er til dæmis ljóð um Þórberg Þórðar-
son sem nefnist „Með eigin augum" þar sem
gantast er með óttann við sjónmissi sem hef-
ur verið gegnumgangandi þema í flestum
ljóðabókum Gyrðis.
Yrkisefnin í þessari bók eru annars svipuð
og í síðustu bókum. Hér eru kumpánleg ljóð
ort til látinna skálda eins og Einars Bene-
diktssonar og Halidórs Laxness, persónu-
legra ljóð um Hannes Sigfússon og annað
sárara um Ástu Sigurðardóttur. Ljóðmæl-
andinn er oft á ferðalagi, bæði innanlands og
utan og mörg ljóðanna eru augnabliksmynd-
ir sem kvikna af litum og formum náttúrunn-
ar eða jafnvel af tilsvari ferðafélaga.
Kannski fólk hætti að halda
að maður sé skrýtinn þegar
maður segir því að Gyrðir sé
fyndinn höfundur þegar það
les þessa bók.
. Ljóðin í Tvífundnalandi eru látlausari en
ljóð Gyrðis hafa áður verið. Það er eins og
hann hafi náð algerlega fullkomnu valdi á
formi ljóða sinna, þau eru áreynslulaus og
eðlileg eins og andardráttur. Myndmál og
önnur stílbrögð eru sjaldséð, en húmorinn
þeim mun meira áberandi og augljósari;
kannski fólk hætti að halda að maður sé skrýt-
inn þegar maður segir því að Gyrðir sé fynd-
inn höfundur þegar það les þessa bók. Þá
glittir í sjaldséðan pólitískan brodd í ljóðinu
„Drög að nýjum tímum" sem hefur undirtitil-
inn „Drög að nýrri útópíu handa Austfirðing-
um“.
Sem dæmi um húmor Gyrðis, sem vegur
ævinlega salt á milli hins napra og glettna, má
taka aðferð hans við að ljúka flestum ljóða-
bóka sinna. Alveg síðan einskonar höfuð-
lausn kom út árið 1985 hafa flestar ljóðabæk-
ur Gyrðis Elíassonar endað á ljóði þar sem
kankast er á við dauðann eða jafnvel gengið í
björg. Tvífundnaland er engin undantekning.
Bókin endar á meinfyndnu ljóði sem nefnist
„Hinsta kveðja":
Þessi steinn á sandinum,
dökkblár sjórinn og
þokan á fjallatindum
Ég hendi steininum
útísjóinn
og hverf í þokuna
Þeir sem sakna mín
láti Veðurstofuna
njóta þess.
Tvífundnaland er notalegri og auðveldari í
viðkynningu en aðrar ljóðabækur Gyrðis og
kuldahrollurinn sem stundum fýlgdi ljóðum
hans áður er á burt. Kannski tapast eitthvað
við þetta, lífsháskinn er horfinn, en í staðinn
er komið skáld sem hefur fágæt tök á Ijóð-
forminu, svo góð að allir stælar eru orðnir
óþarfir.
BORGARLEiKHUSIÐ
LeikféiagReykjavfkur
STÓRA SVIÐ
NÚLLSJÖ NÚLLSEX 2003
Dansleikhúskeppni LR ogÍD
Níu verk keppa til úrslita
Lau. 7/6 kl. 20
ÖFUGU MEGIN UPPÍ
e. Derek Benfield
Fö. 6/6 kl. 20
Fö. 13/6 kl. 20
SÍÐUSTU SÝNINGAR í VOR
LITLA SVIÐ
RÓMEÓ OG JÚLÍA
e. Shakespeare
í samstarfi við VESTURPORT
í kvöld kl. 20 - UPPSELT
Fi. 5/5 kl. 20
Fö. 6/6 kl. 20 - UPPSELT
ATH. SÍÐUSTU SÝNINGAR
ALLIR í LEIKHÚSIÐ - ENGINN HEIMA!
Borgarleikhúsið er fjölskylduvænt leikhús:
Börn, 12 ára og yngri, fá frítt í leikhúsið i
fylgd með forráðamönnum.
(Gildir á ÖFUGU MEGIN UPPÍ).
Miövikudagurinn 4. júní
8.00: Morgunmessa
Prestar: Sr. Jón Dalbú
Hróbjartsson og sr. Kristján
Valur Ingólfsson
12.00: Tónlistarandakt
Prestur: Sr. María Ágústsdóttir
Unnur María Ingólfsdóttir
fiðluleikari og Ámi
Arinbjamarson organisti leika
verk eftir Corelli og Bach.
20.00: Trúlega Bergman (II)
Málþing um trúarstef í
kvikmyndum Ingmars Bergmans
(fyrri hluti).
Fyrirlesarar:
Árni Svanur Daníelsson: Bílferð
með Bergman og Allen
Halldór Hauksson: Bach og
Bergman - um tónhst i
kvikmyndum Ingmars Bergmans
Pétur Pétursson: Þáttur
kristinnar trúar í hstsköpun
Ingmars Bergmans
Þorkell Ágúst Óttarsson:
Sjöunda innsighð sem
dómsdagsmynd meðal
dómsdagsmynda
Miðaverð: 500 kr.
22.30: Completorium -
Náttsöngur
Umsjón: Sr. Jón Dalbú
Hróbjartsson
Fimmtudagurinn 5. júní
12.00: Tónlistarandakt
Prestur: Sr. Sigurður Pálsson
Dagný Björgvinsdóttir og Sigrún
Magna Þórsteinsdóttir leika verk
eftir Bach og Mendelssohn á
Klais-orgel HaUgrímskirkju.
20.00: Trúlega Bergman (III)
Málþing um trúarstef í
kvikmyndum Ingmars Bergmans
(seinni hluti).
Maaret Koskinen, einn fremsti
Kirkjulistahátíð 2003
„Eg ætlo að gefa regn á jörð"
29. maí - 9. júni
Allir dagskrárliðir fara fram í Hallgrímskirkju nema annað sé tekið fram.
Bergmanfræðingur heims, flytur
fyrirlesturinn In the Beginning
Was the Word: From the Private
Archive of Ingmar Bergman.
Að loknum fyrirlestrinum verða
almennar umræður.
Miðaverð: 500 kr.
Föstudagurinn 6. júní
12.00: Tónlistarandakt
Prestnr: Sr. Jón Dalbú
Hróbjartsson
Magnea Tómasdóttir sópran og
Guðmundur Sigurðsson orgel
flytja íslensk þjóðlög við
Passíusálma Hallgríms
Péturssonar í útsetningum
Smára Ólasonar og orgelforleiki
eftir Bach.
21.00: Passíusálma+
15 íslensk ljóðskáld flytja ljóð í
anda Passíusálma HaUgríms
Pétturssonar. Skáldin eru Andri
Snær Magnason, Baldur
Óskarsson, Hjörtur Pálsson,
Ingibjörg Haraldsdóttir, ísak
Harðarson, Jón Bjarman,
Kristján Þórðux Hrafnsson,
Kristján Valrn- Ingólfsson,
Margrét Lóa Jónsdóttir, Matthías
Johannessen, Sigurður Pálsson,
Sigurbjörg Þrastardóttir, Vilborg
Dagbjartsdóttir, Þóra Jónsdóttir
og Þórarinn Eldjám.
Tónlist: Matthías MD. Hemstock
Umsjón: Dr. Sigurður Ámi
Þórðarson
Miðaverð: 500 kr.
Laugardagurinn 7. jiuu
18.00: Hátíð heilags anda hringd
inn
Leikið á klukkuspil
Hallgrímskirkju.
18.15: Barokktónleikar
Antonio Vivaldi: Gloria f.
einsöngvara, kór og hljómsveit
Johann Sebastian Bach:
Hvítasunnukantatan Erschallet,
ihr Lieder, BWV172, f.
einsöngvara, kór og hljómsveit
Einsöngvarar: Rannveig Sif
Sigurðardóttir sópran, Guðrún
Edda Gunnarsdóttir alt,
Þorbjöm Rúnarsson tenór og
Davíð Ólafsson bassi
Kammerkórinn Schóla cantorum
Barokkhljómsveitin Das Neue
Orchester frá Köln
Stjómandi: Hörður Áskelsson
Miðaverð: 2000 kr.
Sunnudagurinn 8. júní
11.00: Hátíðarmessa á
hvítasunnudag - útvarpsmessa
Biskup íslands, Herra Karl
Sigurbjömsson, prédikar. Sr. Jón
Ðalbú Hróbjartsson og sr.
Sigurður Pálsson þjóna fyrir
altari.
Schola cantorum og Das Neue
Orchester frá Köln flytja
hvítasunnukantötuna Erschallet,
ihr Lieder, BWV172, eftir Bach.
Stjómandi: Hörður Áskelsson.
Organistar í messunni em
Hörður Áskelsson og Ohvier
Latry.
20.00: Orgeltónleikar: Olivier
Latry frá Notre Dame í París
Einn frægasti organisti heims
leikur tónlist eftir Johann
Sebastian Bach, César Franck,
Louis Vieme, Marcel Dupré o.fl.
auk þess að spinna á Klais-orgel
Hallgrímskirkju.
Miðaverð: 2000 kr.
Mánudagurmn 9. júní
11.00: Hátíðarmessa annan dag
hvítasunnu
Sr. Sigurður Pálsson prédikar og
þjónar fyrir altari ásamt sr. Jóni
Dalbú Hróbjartssyni.
Dómkórinn og Marteinn H.
Friðriksson flytja
hvítasunnutónlist.
20.00: Lokatónleikar
Kirkjulistahátíðar: Mótettur
meistara Bachs
Komm, Jesu, komm, BWV 229
Lobet den Herm, alle Heiden,
BWV230
Fúrchte dich nicht, BWV 228
Der Geist hilft unsrer
Schwachheit auf, BWV 226
Jesu, meine Freude, BWV 227
Singet dem Herm ein neues
Lied, BWV 225
Einar Jóhannesson
klarinettuleikari frumflytur
Bachbrýr eftir Atla Heimi
Sveinsson á milli mótettanna.
Mótettukór Hallgrímskirkju
Das Neue Orchester frá Köln
Stjómandi: Hörður Áskelsson
Miðaverð: 2500 kr.