Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 03.03.1959, Page 38

118
sá, að mikill munur verður ekki gerður á heftunum. hau
flytja öll góða og lélega brandara. Út á þetta síðasta set ég
helzt, að kveðskapurin er heldur bágborinn, sumar vísurn-
ar margprentaðar og sennilega skakkt feðraðar, svo sem
„Burtu hrókur flæmdist flár“ o. s. frv. og „Þú ert stopull
þorpari“ o. s. frv., aðrar, svo sem flest erindin, sem höfð
eru eftir Gísla frá Skörðum, grófar skammarvísur, ger-
sneyddar fyndni og sjálfsagt áður prentaðar sumar. Eigi
íslenzk fyndni að vera rétt mynd af hnittilegum tilsvörum
og smellnum kveðskap þjóðarinnar, þarf ritið að eiga sína
safnara í öllum héruðum, nasma og kímna menn, sem grípa
fyndnina á lofti um leið og hún flýgur.
Nú kem ég að þremur bókum, sem fiafa það sameiginlegt
að fjalla um forna atburði og minjar og nefni ég þá fyrst:
Stakir steinar, eftir dr. Kristján Eldjárn. Aldrei hafði ég
elað, að mér mundi finnast bók þessi bráðskemmtileg, til
þess þekkti ég bæði frásagnarsnilld og stíl höfundar nógu
vel, og varð ég ekki fyrir vonbrigðum. Bókin fjallar um
líkt efni eins og fyrri bóik höfundar, „Gengið á reka“,
gamla muni og minjar. Gamlir munir hafa tvenns konar
gildi. Menningarsögulegt, sem þeir bera með sér, og þeini
er ætlað að túlka senr safngripum, en svo eiga þeir líka
sína sögu og þekkingin á henni gefur þeim tvöfalt gildi. Saga
munanna er ekki hverjum augljós, til þess að rekja haíia
þarf rannsókn og fræðimann, sem bæði er glöggskyggn, ger-
hiugull og getspakur, því oft þarf að geta í eyður, og svo
þarf hann líka að kunna að segja sögu. Allt þetta sameinar
Kristján Eldjárn prýðilega og þess vegna verður frásögn
hans fróðleg, lifandi og skemmtileg. Líklega er þessi bók
Kristjáns, þótt góð sé, varla eins skemmtileg eins og „Geng-
ið á reka“. Höfundurinn er nú fræðilegri og varfærnari og
heldur aftur af ímyndunaraflinu, en það slævir fjörsprettina.
íslenzkt mannlíf, eftir Jón Helgason, er líka vel rituð
bók, skemmtileg aflestrar og þættirnir vel unnir að því er
virðist.