Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 03.03.1959, Blaðsíða 41

121
skemmtilegu fjörsprettum og útúrdúrum, að hreinn unað-
ur er að lesa. Það, sem einkennir bókina fyrst og fremst, er
þrotlaus leit höfundarins að kjarna málsins, ástæðunum og
orsökunum, er stjórnuðu afstöðu þeirra og athöfnum, er
við málefni skólans koma með eða móti, til ills eða góðs.
Á bak við er það skemmtilega og mannúðlega lífsviðhorf,
að allir viljum við gera vel og rétt, og þegar oklkur bregst
bogalistin, hljóta góðar og gildar ástæður að hafa vélt um
fyrir okkur.
Þessi bók er ekki saga norðlenzka skólans nema að litlu
leyti, þá sögu mætti segja eins vel á 100—200 síðum. Bókin
er miklu fremur sálræn gagnrýni á forgöngumönnum og
andstæðingum skólans, stjórnendum hans og kennurum og
síðast en ekki sízt mat á aÉkvæmum hans, nemendunum.
Bc>kin er þó enn þá meira en þetta, því hún er öðrum þræði
leiðsögn í skólastjórn, full af spaklegum ályktunum og orða-
tiltækjum, nýstárlegum orðum og orðasamböndum. Hvað
segja menn t. d. um setningar eins og þessar, sem ég nefni
af handahófi, af því ég man þær í svipinn: „Aldrei ætti að
breyta því, sem vel hefur reynzt.“ „Fáar bækur eru svo góð-
ar, að ekki sóu í þeim leiðinlegir kaflar“, eða þessum orð-
um: Grópandi, gróporður (expressiv), snarvígur (slagfærdig).
Orðabókarhöfundarnir eiga áreiðanlega erindi í þessa bók.
Þótt bókin beri öll þess merki, að höfundurinn vill jafn-
an leita hins rétta og sanna, fatast honum stundum ályktan-
irnar. Hann harmar t. d. mjög, að skólahúsið á Akureyri
skyldi ekki gert úr steinsteypu og kennir um Skammsýni ráð-
andi manna. Kennir þar ciskhyggju hans sjálfs, því sjálfsagt
hefur liann óskað þess oft og mörgum sinnum, meðan hann
réði þar húsum, að það væri orðið af steini gert í hólf og
gólf, því eldhættan í skólanum þjakaði hann mjög að von-
um, en honum sést yfir, að ef húsið hefði verið gert úr
steinsteypu upp úr aldamótunum, meðan steinsteypa var
hér í algerum barndómi, hefði það aðeins orðið útveggir
og þeir hrákasmíði. Allt innvolsið hefði eftir sem áður orð-