Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 03.03.1959, Blaðsíða 49

129
með fasta áskrifendur. Hér er urmull af slíkum útgáfufé-
lögum, gömlum og nýjum, er ýmist kenna sig við menn-
ingu eða bókmenntir og ihafa því nokkrar skyldur að rækja,
eigi þau ekki að kafna undir nafni. Alveg yfirgnæfandi hluti
af útgáfuöókum allra þessara félaga eru skáldrit, sagnfræði,
ferðarit eða landlýsingar og persónusaga. Þótt endrum og
eins örli á öðrum rituim, þá ber það svo sjaldan við, að það
hverfur alveg í hitt rubbið.
Þetta hefur þó ekki alltaf verið þannig. Það verður að
viðurkennast, að áður fyrr gaf Bókmenntafélagið út nokk-
uð af náttúrufræðiritum, svo sem Lýsing íslands, Land-
skjálfta á Islandi, Eðli og heilbrigði mannlegs líkama, Eðlis-
fræði Fischers og Stewards, Eðlislýsing jarðar, Efnafræði,
Landmælingarfræði, Fiskafræði, Grasafræði (lífeðlisfr.) H.
J., Túnrækt og engjarækt og Ættgengi og kynbætur, en nú
hefur um langt skeið ekki örlað á slíku. Félagið hefur alltaf
verði lítils megnugt og virðist fyrir löngu orðið steinrunnið
í gersamlega úreltum útgáfuháttum.
Þjóðvinafélagið reyndi líka áður fyrr að gefa út bækur
um náttúrufræði og hagnýt efni, þótt fremur lítið kvæði að
því. Gagnstætt Bókmenntafélaginu hefur þetta félag eflzt
mjög til afreka við tengsl sín við Menningarsjóð, og hefði
mátt ætla, að sú samsteypa lyfti þeim viðfangsefnum er
nefnd voru, svo það rækti þá fræðslu, sem önnur útgáfu-
félög vanrækja eða fá ekki valdið. Að því hefur þó ekki
mikið kveðið enn sem komið er. Lönd og lýðir, er verður
að telja nátengdast ferðabókum og sagnfræði, er það helzta
afbrigðilega, er út hefur komið úr þeirri verksmiðju, að
viðbættum Búvélum og ræktun og Garðagróðri, sem ber
að þakka. Ég tel það varla, þótt útgáfan hafi endurprentað
nokkur náttúrufræðirit, má jafnvel deila uim hvort þess hafi
verið brýn þörf. Um hitt verður varla deilt, að miklu meira
aðkallandi er að fræða almenning um hin nýju vísindi nú-
tímans, sem eru að gerbylta gömlum viðhorfum og kenn-
ingum.
9