Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1945, Síða 56

56
PÁLLEGGERT ÓLASON
hin fræga ameríska vísindastofnun, bókagjafir sínar til safnsins, og hafa þær haldizt
síðan. Þess skal getið', að einmitt þetta sama ár ber oss fyrst fyrir augu á meðal bóka-
gefanda til safnsins Willard Fiske, en hann skyldi síðan verða safninu mikil stoð og
reyndar í ýmsum greinum öðrum mikill góðvildarmaður íslendingum. En því fer
verr, að geta verður einnig þess, að á þessum árum missti safnið af góðu boði. Finnur
leyndarskjalavörður Magnússon átti margt bóka og handrita, og hafði hann þó vegna
skulda neyðzt til að selja allmörg handrit í þrem lotum til brezkra safna. Jón Sigurðs-
son gerði skrá um safn Finns, og var hún síðar prentuð. Bókasafn Finns og handrit
voru sett að veði fyrir skuld hans við síra Guttorm Þorsteinsson að Hofi í Vopnafirði.
Erfingjar síra Guttorms buðust til að láta landsbókasafnið sitja fyrir kaupum á safni
Finns við miklu lægra verði en skuldinni nam. Jón Sigurðsson
gerði sér allt far um að fá yfirvöld landsins og stjórn til þess
að sinna boðinu, en árangurslaust varð það; stjórn bókasafns-
ins, stiftisyfirvöldin og landstjórnin sá engin úrræði til þess að
kaupa safn Finns Magnússonar. Gekk í þófi um þetta um hríð,
en að lokum var safn Finns selt á uppboði, og tvístraðist það.
Það var ekki stjórnarvöldum landsins að þakka, að Jón Sig-
urðsson keypti sjálfur talsvert af handritum þaðan, og lentu
þau þá að lokum með öðrum handritum sjálfs hans síðar í
landsbókasafninu. Jón Sigurðsson var jafnan mikill stuðnings-
maður safnsins á ýmsan hátt og einnig í bókagjöfum. Fyrir
kom það um þetta leyti, að stjórn safnsins fal honum að annast
bókakaup erlendis.
Enn var Rafn óþreytandi í störfum til hagsmuna safninu. Fastasjóðurinn, sem
hann hafði stofnað, var árið 1855 orðinn 2343 rd., og var honum nú (20. maí 1856)
sett skipulagsskrá, og hlaut hún staðfesting konungs. Samkvæmt skipulagsskránni
skyldi 50 rd. af ársvöxtum jafnan lagðir við höfuðstól, en varið skyldi þeim að öðru
leyti til þarfa stofnunarinnar. Bókasafnið fekk 1857 miklar gjafir frá útlöndum, eink-
um frá hinum kunna bóksala Henrik Brockhaus í Leipzig, forstöðumanni heims-
frægrar bókaverzlunar, sem tengd er þessu nafni. Brockhaus kunni íslenzku, og hann
sendi síðan, meðan hann lifði, bókasafninu við og við miklar bókasendingar. Bók-
handserfiðleikar, sem getið hefir verið, héldust enn nokkuð lengi. Reyndar bætti það
talsvert úr að nokkuru leyti, að bókavinur einn, Páll stúdent Pálsson (áður lengi
amtsskrifari), gekk að þessu leyti í þjónustu safnsins, einkum handritasafnsins og
aðgerð íslenzkra guðsorðabóka prentaðra. Um fjölda ára vann hann í handritasafninu
og guðfræðideildinni og batt inn handrit og bækur, skrifaði inn í og bjó til skrár
framan við handritin, endurbætti þau og batt inn. Hann batt og inn og dittaði að
sumum prentuðum bókum safnsins, öðrum en gömlum guðsorðabókum. Sá galli er
þó á bókbandi Páls, að hann hafði ekki gagnsæjan pappír til álímingar á sködduð
Jón Sigurðsson