Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1945, Blaðsíða 77

LANDSBÓKASAFNIÐ
77
hans, þeir er áður voru nefndir, sömdu aðfangaskrá prentaðra bóka (og bjuggu undir
prentun ritaukaskrár safnsins). Hann var árvakur maður í starfi sínu og er þjóðkunn-
ur rithöfundur. Fór hann frá fyrir aldurssakir 1. júní 1943, með fullum launum, en
við tók s. d. Dr. Þorkell Jóhannesson, er verið hafði fyrri bókavörður í safninu frá
1931. Hann hvarf að háskóla íslands 1. sept. 1944, en við forstöðu safnsins tók s. d.
Finnur magister Sigmundsson, en hann hafði unnið þar frá 1929, og er áður getið
starfsemi hans þar.
Margir hafa verið bókaverðir (afgreiðslumenn) í safninu þetta tímabil eða skömmu
fyrir, þótt lítt sjáist minjar þeirra (að aðfangaskrá handrita Dr. Björns Bjarnasonar
frá Viðfirði skamman tíma, Dr. Jóns próf. Jónssonar Aðils, Dr. Guðmundar Finn-
bogasonar, þ. e. þeirra handrita, er við bættust á starfstíma
þeirra). Þess er þó skylt að geta, að Hallgrímur magister Hall-
grímsson hefir verið bókavörður í safninu óslitið frá 1919.
Það vekur mesta ferðu, þegar á allt er
Loka- litið, hversu langt safnið hefir náð að
athugasemdir , . r , ,
bokakosti, jatnskamman tima sem ijar-
veizluvaldið hefir sinnt því, svo að til nokkurra muna megi
telja. En vitanlega er það ekki fjöldi bókanna, sem mestu skipt-
ir, heldur gæðin. Mest mun um nokkura áratugi hafa verið lagt
kapp á að ná í safnið bókum, sem varða alls konar íslenzk fræði
og þá sögu Norðurlanda og þær bækur, sem lúta að tungum
þeirra, fræðum og mentum. Síðan er spjaldskrár komu um
prentaðar bækur og handritalýsing hefir verið birt á prenti,
hefir bókavörðum miklu fremur en áður verið unnt að greiða fyrir mönnum um bækur
og handrit. Þess þykir og mega sjá vitni, að ástundun lestrarsalsgesta í íslenzkum fræð-
um hafi aukizt til muna hin síðari ár. Það má telja víst, að þetta safn sé auðugra en
nokkur önnur að íslenzkum ritum prentuðum og þeim, er Island varða. Er það ráð
þá fyrir hendi, að ljósmyndað verði það, er á skortir og ekki verður fengið til safnsins.
Vænta má, að sömu aðferð verði beitt um helztu íslenzk handrit í útlendum söfnum,
þau er eigi fást endurheimt. Um aðrar deildir safnsins gegnir vitanlega öðru máli, og
er allt þar fáskrúðugra. Þó þykir skákbókasafnið mikils vert, en óvíst, hvort bolmagn
verður til slíks viðhalds sem því hæfir, því að líklega myndi þá þurfa að taka fé frá
því, sem nauðsynlegra er talið og almennara eðlis. Ekki eru teljandi prentaðar bækur
frá upphafi prentaldar (fáeinar á latínu laust fyrir 1500). Nokkurar bækur frá Norð-
urlöndum eru til frá 16. öld, sumar jafnvel mjög torgætar.
Telja má, að þjóðbókasafn sem þetta hafi þrenns konar hlutverk. í fyrsta lagi er
það minjasafn íslenzkra bóka, sem ekki verða léðar til venjulegs lestrar. í öðru lagi
er það vísinda- og fræðibókasafn, og ætti það að því leyti að vera í samvinnu við
háskólabókasafnið, sem nýlega hefir verið stofnað, því að ekki hefir jafnfámenn þjóð
Þorkell Jóhannesson