Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1945, Side 63

LANDSBÓKASAFNIÐ
63
Síra Eggert O. Brím
Þegar Pálmi Pálsson varð fastakennari í latínuskólanum (1895), varð eftirmaður
hans í bókasafninu og einnig í forngripavörzlu Jón Jakobsson. Pálmi komst skömmu
síðar (1898) í stjórnarnefnd safnsins, varð síðast formaður hennar (frá 1902).
Gerði hann ýmsar tillögur til umbóta þar og fekk ýmsu til leið-
ar komið.
Árið 1899 var tekið að fá léð íslenzk handrit úr útlendum
bókasöfnum til uppskrifta í þágu þess. Var þá fenginn til þess
verks Guðmundur magister Þorláksson. Hann hafði dvalizt lengi
í Kaupmannahöfn og var þar styrkþegi Árnasafns um langan
tíma (1877—96), sá um prentun fornrita nokkurra; liggja og
eftir hann sjálfstæð rit. Hann var málfræðingur góður og vel
að sér, glaðlyndur og hnittinn í orðum og kastaði stundum
fram gamanvísum. Hann hafði síðara hluta árs 1898 skrifað
upp þau skinnhandrit safnsins, sem mest voru máð. Aðalverk
hans í þágu safnsins var uppskrift bréfabóka Brynjólfs byskups
Sveinssonar, aftur í næstsíðasta bindi. Hann gerðist heilsutæp-
ur og hvarf því (í upphafi árs 1906) til heilsubótar til ættingja sinna í Skagafirði. Var
formanni og ritara stjórnarnefndar safnsins falið að fá mann í stað hans (líklega í
bili). En svo fór, að Guðmundur treystist ekki að hverfa aftur til safnsins, og andaðist
hann nyrðra (1910). Á útmánuðum 1906 fekk formaður stjórnarnefndar höfund
þessarar greinar til þess að skrifa upp handrit, sem á þókti liggj a, úr útlendum söfn-
um og síðar einnig (er Guðmundar þókti ekki lengur von) til þess að ljúka við bréfa-
bækur Brynjólfs byskups Sveinssonar og sitt hvað fleira. Sami
maður var og í Kaupmannahöfn í þessu skyni í þágu safnsins
1912—13, 1916 og 1919 (þá einnig í þágu bókmenntafélags-
ins). Nokkuð uppskrifta á og safnið eftir Jón Jónsson Aðils
(síðar prófessor) og lítið eitt eftir síra Ólaf Ólafsson (er verið
hafði prestur í Saurbæjarþingum) og Vigfús Einarsson (síðar
skrifstofustjóra). Það má enn fremur sjá af handritaskrá safns-
ins, að 3 bindi (skrifuð 1914—15) eru þar í uppskrift Guð-
brands Jónssonar, sem nú er starfsmaður safnsins og prófessor
að nafnbót.
Þó að erfitt sé nú að gera sér grein fyrir ýmsu, sem safnið
GutSmundur Þorláksson vargar ulrl þetta bil, t. d. notkun þess, þá má þó af ýmsu ráða,
að notkunin hefir verið til muna og áhugi manna á safninu
aukizt, enda umbætur á högum þess og starfsemi fengið fleiri talsmenn en við mátti
búast. Dæmi þessa er samþykkt eða erindi frá stúdentafélagi Reykjavíkur, dags. 6. júlí
1899, til stjórnarnefndar safnsins. Er þar hvatt til ýmissa endurbóta, þar á meðal að
leita til fjárveitingarvaldsins um nauðsynlegt fjárframlag til spjaldskrárgerðar prent-