Frjáls verslun - 01.06.1942, Blaðsíða 13

og Danmerkur — þegar vér lítum yfir þann
stutta tíma, sem þetta hefur gjörst, þá liggur
beinast fyrir að spyrja: Hvernig höfum vér
náð öllu þessu? Ilvaða vopnum höfum vér beitt
við miklu voldugri þjóð, enn vér erum sjálfir?
Höfum vér hrófað upp köstulum, eða byggt stór-
ar skotvopna verksmiðjur? Höfum vér tekið
lán hjá öðrum þjóðum, til þess að reyna að fá
kröfum vorum fullnægt? Hefur enn voldugri
þjóð en vorir mótstöðumenn veitt oss sitt
fylgi? Nei, alls ekki — þessi fámenna þjóð
hefur staðið ein síns liðs. En þau vopn, sem
vér höfum beitt eru andans vopn, sem hafa
hrundið áfram vorum rökstuddu kröfum. Þetta
ætti að veita oss enn meira þrek og enn stöð-
ugri viðleitni til þess, að hætta ei fyrr en vér
höfum fengið heillarík úrslit þeirra mála, sem
nú eru á dagskrá. Ef vér höldum áfram að
beita hinum sömu andans vopnum sem fyrr,
er sigurinn vís, endurskoðun stjórnarskrárinn-
ar getur dregist. en ekki meir. Lítum á dæmi
bræðra vorra á írlandi, allt hið mikla afl Eng-
lands nægir ekki til að kúga hina göfugu þjóð,
skörungar Ira eru daglega settir í fangelsi —
málfrelsi bannað — landið þakið af hermönn-
um og lögregluþjónum — en ekkert dugar, því
þeir beita andans skarpa sverði, sem haldið er
á lofti af hinum göfugustu mönnum þjóðarinn-
ar. Þótt sumir haldi, að fallbyssur og kastalar,
hermenn og hervélar séu hin voldugustu vopn,
þá fer betur, að sá andi er nú að ryðja sér til
rúms um allan hinn menntaða heim, að það eru
önnur vopn, sem veifa skal til þess, að fá sann-
gjörnum kröfum fullnægt, þegar um ágrein-
ing milli þjóða er að ræða. Stjórnarbarátta vor
við Dani hefur nú sem betur fer, gjörst kunn
víða um hinn menntaða heim, þar eð æfisaga
forseta Jóns sál. Sigurðssonar hefur nýlega ver-
ið gefin út á ensku og verið send víðsvegar bæði
til Ameríku, Englands, Þýzkalands og Ítalíu,
enda hafa sum af hinum stóru heimsblöðum,
bæði á Skotlandi og Englandi getið um hana
með hrósi. Fleiri hundruð ára sambúð við Dani
hefur ekki nægt til þess, að drepa vora þjóð-
armeðvitund, þótt vér í flestum vorum við-
skiptum við þá megum með sanni segja, að
hinn mikli þröskuldur hefur jafnan verið
hversu torvelt „þeir eiga með að skilja.“
Eftir nokkra stund stóð upp kaupmaður
Þorl. Ó Johnson og mælti:
Háttvirtu brúðkaupsgestir.
Eftir að ég hefi með athyggli lief hlustað á
ræður þær, sem hinir háttvirtu herrar hafa
haldið, vildi ég leyfa mér að segja fáein orð
veraldlegs efnis, og stendur mér því næst að
minnast á verzlunina.
Því mun enginn geta neitað, að síðan vér
fengum verzlunarfrelsið, hefur margt farið
betur, heldur en á einokunartímunum, sem því
betur eru undir lok liðnir. Einkanlega má geta
þess, að margir af vorum eigin landsmönnum
hafa nú snúið sér að verzlun, og hafa margir
af þeim staðið vel í sinni stöðu, áhuginn hefur
vaknað á að bjarga sér sjálfir, og sá kotungs-
andi, að láta sér nægja með, að vera þjónar
hinna dönsku kaupmanna hefur að því skapi
dofnað. En margt er oss enn ábótavant. Vor
innlenda verzlunarstétt þarf að fá meiri mennt-
un og þekkingu, og til þess að ná því augnamiði
álít ég nauðsynlegt, að vér hefðum í Reykjavík
verzlunarskóla. Ég hefi hugsað mér slíkan
skóla þannig. Við hann skulu vera 2 kennarar,
annar þeirra verzlunarfróður maður, honum
skal skift í 2 bekki, og skulu þeir piltar, sem
sækja hannn vera sinn vetur í hverjum bekk.
í skólanum skal kenna íslenzku, dönsku, ensku.
verzlunarreikning, bókfærslu, landafræði og
ágrip mannsögunnnar, vörufræði og bréfa-
skriftir.
Þeir piltar, sem skólann sæktu, ættu síðan
að fá æfingu í búð hjá einhverjum flínkum
kaupmanni, þar sem þeir lærðu praktiskt, að
selja vörurnar, tala við viðskiptamenn, vera
flínkir að afhenda og yfir höfuð koma kurteis-
legi fram, eins og hverjum efnilegum verzl-
unarmanni sæmir. Að þessu búnu væri einnig
æskilegt. að þeir gætu farið til Englands, til
þess að æfa sig í málinu, og setja sig svo inn
í verzlunina, sem þeim væri frekast unnt. Með
þessu móti fengjum vér með tímanum mennt-
aða verzlunarstétt og duglega kaupmenn, sem
eru stoð og stytta hvers lands. Það dugar ekki
að fegra það, vor innlenda verzlunarstétt er
allt of vankunnandi þar eð margir hverjir varla
geta samið sendibréf á sínu eigin máli, hvað þá
heldur á útlendu máli, og hvað þeirra almennu
menntun snertir, þá er hún að mjög skornum
skammti. Fyrst það er álitið nauðsynlegt, að
hafa bæði lærðan skóla, prestaskóla, lækna-
skóla og búnaðarskóla, hví skyldi þá ekki vera
eins nauðsynlegt að hafa verzlunarskóla ? Ég
efast ekki um, að vorir háttvirtu þingmenn
muni á sínum tíma gefa þessu gaum, og veita
þessu máli sitt fylgi, svo að þingið veitti styrk
úr landssjóði til þess, að koma slíkum skóla á
laggirnar, sem ég álít, að hefði mikla þýðingu
og heillarík áhrif á verzlun vora yfir höfuð.
Þegar ræðuhöldin voru búin, skemmtu menn
sér með dansleik og samræðum, og þannig
endaði:
Brúðkaupið á Sóleyjarbakka.
FRJÁLS VERZLUN
13