Frjáls verslun - 01.12.1950, Blaðsíða 21

myndi ekki vera einhlýtt meSal. Það yrði að gera ýms-
ar hliðarráðstafanir, svo sem að afnema öll höft,
hverju nafni sem þau nefndust, er heftu að einhverju
leyti athafnafrelsi einstaklingsins. Onnur hliðar-
ráðstöfunin væri sú að koma á alþjóðatungumáli, sem
yrði kennt í öllum harnaskólum heims ásamt móður-
málinu. Með þessu ætlaðist ræðumaðurinn til að kynni
einstaklinga hinna ýmsu þjóða myndu aukast veru-
lega. Ennfremur benti hann á mörg dæmi, þar sem
stjórnarvöld sumra þjóða hefðu beinlínis leikið á fá-
vizku þegnanna og alið á úlfúð í garð annarra þjóða.
Þetta var einungis mögulegt vegna þess að þegnar þess-
ara landa skildu ekki tungumál hvers annars. Þetta al-
þjóðatungumál myndi verða til þess að alþýSumaður-
inn í einu landi gæti skilið stéttarfélaga sinn í ná-
grannalandinu.
Nokkrum kvöldum eftir þennan fund hitti ég af til-
viljun þennan sania Kínverja. Ég var að snæða kvöld-
verS á ódýrum kínverskum kjallara-restaurant á Am-
sterdam-Avenue, þegar hann stóS allt í einu við borð
mitt með fullan disk af Egg-Foo-Young og bað kurt-
eislega um að fá sæti við borðið. Ég bauð honum að
setjast og hóf samræður meS því að þakka honum fyr-
ir hans áfrætu ræðu. Hann liristi höfuðið brosandi og
sagði: ,.Ég er hræddur um að flestum fundarmanna
hafi ekki líkað hún“. Kynni mín af þessum Kínverja,
verða mér ógleymanleg. Persónuleiki hans var svo
sérstæður. Ég sé hann ennþá ljóslifandi fyrir hugskots-
sjónum mínum. lítinn og grannan með hvikul skásett
augu hakvið gleraugun, og ég glevmi ekki með hví-
líkum eldmóði hann talaði um sín hiarlans mál. Hann
var Titlu eldn en ég að árum, en að revnslu var liann
margfallt eldri. Nafn hans var Hon-Lo-Mav, eða eitt-
hvað svipað því. Hann var ættaður frá smábæ nálægt
Peking. sem ég kann ekki að nafngreina. Hann hafði
verið hermaður frá því að hann var 16 ára gamall. og
hann hafði verið tekinn til fanga af Japönum, en strauk
frá þeim eftir nokkra mánaða fangelsisdvöl. Nú fór
ég að skib'a hetur, hversvegna honum var svo annt
um alþióða frið og alhjóða örvggi. og hversvegna
Jtetta lá honum svo hungt á hiarta. Hann vissi, hvað
stríð var. Hann vissi. hvað það var að sofa í votum
skotpfröfum nótt eftir nótt, hungraður og þrevttur.
Hann hafði séð æskufélaga sína tætta í sundur af vél-
bvssum óvinanna. Það var hess verra. sem hann vildi
einhveriar raunhæfar aðgerðir í stað kiaftasamkundu.
ViS UrSum samferða út úr þessum kiallara-restau-
rant og gengum saman niður aS Hudson-ánni á Jiessu
stiörnuhiartá septemberkvöldi. Strax og liann upp-
götvaði að ég var líka útlendingur í hessu landi fór
feimnin að fara af honum, og hann fór að levsa frá
skióðunni. ViS röhhuðum um heima og gevma og
gengum niður með fliótinu. Hann 'kvrði mér ýtarlega
frá sínum huo-mvndum í sambandi við friðinn og al-
J)ióSagialdmiSlinum. og hann tók mig inn í sinn hug-
arheim, inn í sitt þúsundáraríki. Hann sagði ákafur og
lagði áherzlu á orð sín með handapati: „Hugsaðu þér
þegar alþjóðagjaldeyririnn er kominn í umferð og all-
ir tala og skilja alþjóðatungumálið, þá getur verka-
maðurinn í þínu landi safnað saman smá pening og
farið í sumarfríi sínu til annara landa, án þess að
spyrja nokkra nefnd eða banka, því að liann fer með
gjaldmiðil síns eigin lands og ferðast hindrunarlaust
erlendis og getur talað viS hvern sem er, því allir
skilja alþjóðamáliS. Og þá getur húsmóðirin pantað
sér kjól og ilmvötn frá París og borgaS með sínum
spariskildingum, og þá getur nemandinn farið til hvaða
lands, sem liann óskar til framhaldsnáms og þarf eng-
an vissan gjaldeyri.
Þegar ég gekk heim til mín þetta kvöld, eftir að
hafa skilið við Hon-Lo-May á horninu á Morning=ide
Drive og 114. götu, var ég ennþá með hugann í þús-
undáraríki hans, og ég tautaði upphátt með sjálfum
mér: „Því er ekki mögulegt að koma þessari hugmynd
í framkvæmd?“ Ég er ennþá að velta þessari spurn-
ingu fyrir mér.
Bandaríkin eru ekki lengur inesta bifréiðaútflutn-
ingsland heims, því að á síðasta ári levsti Bretland hað
af hólmi. Fluttu Brétar út á árinu 257.922 fólksbif-
reiðar og 93.087 vörubifreiðar, og er það meira en
helmingur af bifreiSaframleiðslu landsins hað ár, sem
nam 630.665 bifreiSum. Næst komu Bandaríkin, sem
flnttu út 140 211 fólkshifreiðar og T 29.892 vöruhif-
reiðar, en alls voru framleiddar 6.253.602 bifreiðar
í landinu áriS 1949. Af hifreiSaútflutningi Bandarikj-
anna á -s.l. ári fóru 36.280 fólkshifreiðar til Evrópu.
Til fróðleik0 má geta þess. að árið 1900 voru fram-
leiddar 4.192 bifreiðar í Bandaríkiunum. og á heim
50 árum sem síðan eru liðin er taliS að framleiddar
liafa verið meira en 108 millj. bifreiðar þar í landi.
AS minnsta kosti 9 milli. manna, eða 1 af hverium
7 starfandi Bandarík'ahegni, eiga vinnu sína beint eða
óbeint undir hifreiðaiðnaðinum. Á árinu 1949 unnu
meira en 900 þús. manns við framleiðslu á hifreiðum,
meira en 1,6 millj. manns hafði vinnu við að selja
bifreiðar og annast skrifstofu- og önnur störf við iðn-
aöinn. og um 5,1 milli. manns hafði atvinnu við að
aka bifreiSum, auk 1.4 millj. manns er vann óbein
störf i sambandi viS hifreiðina.
Eftircpurn eftir nýjum bifreiðum í Bandaríkiunum
er ennhá miög mikil, svo sem kunnugt er af fréttum.
Síðastliðið ár voru 42% af bifreiðum beim, sem í
notkun voru í Bandaríkiunum. 10 ára og eldri: í sam-
anburöi við 17% árið 1941. Meöalaldur bifreiða í
notkun á árinu 1949 var 8.5 ár
Meira en 70% af fjölskyldum Bandaríkianna eiga
bifreið, og um 52% af öllum akstri er í sambandi við
vinnu og viðskipti.
FRJÁLS VERZLUN
181