Frjáls verslun - 01.12.1950, Blaðsíða 29

Smásaga efth HERMANN SUNDERMANN.
Guði sé lof, kæra i'rú, að mér auðnast enn einu
sinni að sitja hjú yður og rabba við yður í ró og næði.
Annríki og umstang helgidaganna er nú hjá liðið og
j)ér getið aftur séð af stundarkorui handa mér.
Æ, þessi jól! Það held ég, að eitthver illur andi hafi
fundið þau upp, beinlínis til kvalar okkur vesalings.
piparsveinunum, til |)ess að láta okkur finna betur en
nokkru sinni fyrr tómleikann í okkar heimilislausa
lífi. Öðrum eru þau uppspretta fagnaðar, en okkur
sannarlegt kvalræði. Ekki svo að skilja, það veit ég
vel, við erum ekki allir fullkomnir einstæðingar — við
eigum eins og fleiri kost þeirrar hamingju, er því
fylgir að gleðja aðra, og einmitt í því felst allur
leyndardómur jólagleðinnar. En ánægjan, sem því
fylgir, að taka þátt í fögnuði annarra, er — að því er
okkur snertir, að nokkru blönduð sjálfsháði og að
nokkru blönduð sárri þrá, sem ég ætla að levfa mér
að kalla hjúskaparjirá — í mótsetningu við heimþrá.
Hvers vegna kom ég ekki og úthellti hjarta mínu
fyrir yður? Þannig spyrjið ])ér, sem eruð svo brjóst-
góðar — þér sem eigið samúð að miðla í jafnríkum
mæli og kynsystur yðar aðrar eiga kaldrifjaða mein-
fýsina. Ástæða er til þess. Þér munið, hvað Speidel seg-
ir í yndislegu bókinni sinni Einstæðingar, þessari, sem
J)ér senduð mér á jóladaginn, senduð mér af hárfínum
skilningi á s’álarástandi mínu: „Piparsveinninn“, seg-
ir hann, „sanr.ur piparsveinn, kærir sig ekki um neina
huggun í raunum sínum. Ur því hann er óhamingju-
samur, vill hann fá að njóta ógæfu sinnar til hins ítr-
asta“.
En auk þessarra einstæðinga, sem Speidel lýsir, er
til önnur tegund piparsveina, J)essir svokölluðu „vinir
fjölskyldunnar“. Ég á ekki við þessa útsmognu ])rjóta,
sem leika það af list og vana að leggja heimili í rúst-
ir, þessa karla, ,sem hreiðra um sig við arininn, í skjóli
gestrisninnar, með eitursnáksins flærðarglampa í
augnaráðinu. Ég á við frænda gamla, skólabróður
pabba, sem hossar litla snáðanum á hné sínu, jafn-
framt því sem hann les upphátt fyrir mömmu í ein-
hverju tímaritinu og gætir þess, að hlaupa yfir alla
vafasömu staðina.
Ég ]>ekki menn, ,sem lielga allt sitt líf einhverri fjöl-
skyldu, sem þeir haf'a bundið tryggð við — menii, sem
lifa lífi sínu í fyllsta sakleysi við hlið fagurrar konu,
sem þeir dást að í hjarta sínu svo enginn veit af.
Trúið þér mér ekki? Nú, það voru þessi orð mín,
„í fyllsta sakleysi“, sem þér hnutuð um? Já, ef til vill
hafið þér rétt fyrir yður. Innst í hugskoti hins stilltasta
manns auk heldur liggur falin óstýrlát þrá, en —
munið mig um það — hún liggur þar fjötruð.
Til dæmis um þetta hefði ég gaman af því að segja
yður frá viðræðu, sem tveir háaldraðir heiðursmenn
áttu saman í fyrrakvöld, á gamlárskvöld. Ég segi eng-
um frá því, hvernig ég komst að þessari viðræðu og
ég bið yður að segja þetta engum. Jæja, má ég þá
byrja söguna?
Þér skuluð nú reyna að setja yður fyrir sjónir her-
bergi, sem er hátt til lofts, búið gamaldags húsgögn-
um og lýst upp með gríðarbjörtum, grænskermuðum
hengilampa, einum þessara lampa, sem tíðkuðust hjá
foreldrum okkar, áður en farið var að nota steinolíu-
lampa. Birtan af lampanum fellur á kringlótt borð
með hvítum dúk, og á borðinu standa allskonar til-
færingar, sem hafa þarf til þess að búa til nýárspúns.
Á miðju borðinu hafa lekið niður nokkrir dropar af
olíu og brotið sig í dúkinn. Þarna hafið þér umgerð
um frásögn mína.
Gömlu mennirnir tveir, sem ég ætla að segja frá,
sátu svona til hálfs í skugsta af græna lampaskermin-
um, báðir mestu fauskar, háaldraðir, bognir og óstyrk-
ir, starandi framundan sér ellisljóvum augum. Annar
þeirra, húsráðandinn, er auðsýnilega gamall liðsfor-
ingi, það mynduð þér óðara sjá á því, livað hann hnýt-
ir hálsklútinn sinn vendilega, á yfirskegginu oddhvassa
og hermannlegum augnabrúnunum. — Hann situr og
heldur fast um sveifiua á hiólastólnum sínum, báðum
höndum, eins oa' þetla væri hækia. Hann er alveg ról-
laus, nema hvað hann japlar stöðugt með kjálkunum.
eins og hann sé að tönnlact á einhverju. Hinn situr á
sófa skammt frá, hár, grannvaxinn, með mjóar herð-
ar. höfuðið gáfulegt, með háu enni, heimspekingshöf-
uð. Hann blæs við og við ofurmióum revkiarstrókum
úr langri pípu, sem alveg er að bví komið að slokkni í.
Hann er nauðrakaður, andlitið innþornað í umgerð
FRJÁLSVERZLUN
189