Frjáls verslun - 01.12.1958, Blaðsíða 19

Þáttur sá. sem hér fer á eftir, er tekinn upp úr Stjórnartíðindum frá 1890. ÞaS er
reglugerð um viðurværi skipshafna á íslenzkum skipum og hvaða læknislyf skuli
vera tihæk á þeim. Búast má við að ýmsum þyki margt í þessari upptalningu heldur
einkennilegt og jafnvel hlægilegt. Á siðustu 70 árum hafa skoðanir manna breytzt
mjög á því, hvað sé hæfilegt mataræði og lyfin, sem nú eru mest notuð. voru flest
óþekkt fyrir síðustu aldamól.
REGLUGJÖRÐ
um viðurværi skipshaína á íslenzkum skipum, svo og um það, hver læknislyí
skuli vera á skipi og hve mikið af þeim
Samkvæint fyrirmælum 71. greinar í farmannaliigum 22.
marzm. þ. á. er lijer með sett reglugjörð sú, sem lijer fer á
eptir, um viðurværi skipsliafna á íslenzkum skipum, svo og
um það, hver læknislyf skuli á skipi vera, og hve mikið af þeim.
1. Um viðurvœri skipshajna.
Vikuskamtur fyrir hvern mann skal vera:
7 pd. af brauði, skonroki eða hörðum hveitikökum.
3 pd. af saltkjöii hráu, lil þriggja daga.
1% pd. af stiltu jleslci hráu, til tveggja daga.
1 pd. af sallfiski eða hörðum fiski til tveggja daga.
1 pd. af smjöri.
V/2 mörk af byyg-grjónum i graut eða grjónasúpu.
1% merkur af baunum.
% pd. af púðursykri í kaffi og tevatn.
Vi pd. af lcajfi.
4 kvint af te-laul'i.
7 pottar af öli.
Mustarði, salti, ediki, sykri eða sírópi, svo og sveskjum eða
rúsínum í griónasúpu skal útbýta hæfilega. Jarðepli eða kál-
meti, nýtt eða þurkað, skal gefa að minnsta kosti tvisvar í
viku, bæði þegar skipið er við land og í rúmsjó.
Nýtt kjöt skal'gefa að minnsta kosti tvisvar í viku, þegar
skipið liggur við land, og er skamturinn af því þá 1 pd.
kjöts í hvort skiptið. Þegar skipið er í sjó skal að minnsta kosti
einu sinni í viku gefa skipshöfninni nýtt kjöt, jafnstóran
skamt og áður segir, eða niðursoðið kjötmeti, ef hitt er eigi
til, og skal af þvi skamta 50 kvint af beinlausu kjöti eða 50
kvint af kraplsúpu, er sje þynnt með vatni svo, að nemi mörk
af súpu á mnnn. Þegar nýtt kjötmeti er skamlað, fellur burt
sá skamtur af saltkjöti, fleski eða saltfiski, sem annars hefði
átt að gefa. Þegar nýr fiskur er fyrir hendi má fella burt hinn
fyrirskipaða skamt af nýju kjötmeti einu sinni í viku.
Allur vistaforði skipsins skal við byrjun ferðar vera óskemmd-
ur, hollur og vel með farinn, og skal hann vera svo ríflega tiltek-
inn, að ekki geti komið til þess að neitt vanti af því, sem
fyrirskipnð cr, á þeim tíma sem ætla má að ferðin standi yfir.
Frá framangreindum ákvörðunum má gjöra þær undantekn-
ingar, er nú skal greina.
Brauð. I staðinn fyrir 7 pd. af hörðum hveitikökum mega
koma 7 pd. af hörðu svörtu »keksi« eða IOV2 pd. af mjúku
rúgbrauði eða 7 pd. af mjúku hveitibrauði.
Flesk. Ef flesk fæst ekki, mega í stað IV2 pd. af því koma
2 pd. af saltkjöti.
Smjör. Fari svo, að smjör gangi upp, og ekki sé hægt að
fá smjör aptur, mega í þess stað koma 2 pd. af sykri eða 2
pd. af fleski eða 50 kvint af viðsmjöri með ediki eptir þörfum.
Byyg-grjón. Vanti þau má í staðinn koma jafn mælir lirís-
grjóna.
Baunir. Ef gular baunir vantar, má viðhafa aðrar bauna-
tegundir í þeirra stað.
01. A stuttum ferðum, eða á ferðum I norðlægum höfum,
þar sem ö! getur lengi haldizt óskemmt, skal jafnan vera
nægilegt af því handa skipshöfninni á verzlunarskipum, nema
ófyrirsjeðar hindranir sjeu því til fyrirstöðu. Sje ölið upp-
gengið, og skipið statt á stöðum, þar sem vín fæst, svo sem
í Frakklandi, Spáni, Portúgal og alstaðar við Miðjarðarhafið,
skal hver maður fá hálfa mörk af víni ! stað öls. I rúmsjó
eða á stöðum, þar sem vín er ekki alþýðudrykkur, skal í stað-
inn fyrir pott af öli koma blanda úr vatni og 1/10 hluta úr
potti af frönsku brennivíni eða rommi með 3 kvintum af
sykri, eða þá 1/10 potts af brennivíni með miðdegisverði.
Brennivín skal að öðru leyti að eins gefið þegar skipstjóra
þykir ástæða til, svo sem þegar vont er veður, vinna ströng
eða loptslag erfitt, hvort sem það er of kalt eða heitt.
Neyzluvatn. Þegar skip fara langferðir, skulu þau hafa
neyzluvatn i vatnskössum úr járni. A stuttum ferðum, og þar
sem kalt er í veðri má að visu nota trjeilát, en þau skulu þá
jafnan vera brennd að innan; að öðrum kosti verður að sía
vatnið og lneinsa, áður en þess er neytt.
Ef einhver matartegund gengur upp sökum þess að ferð
tefst óvenjulega lengi, skal gefa skipshöfninni af annari tegund
í stað þeirrar sem upp er gengin, svo sem grjón fyrir baunir
eða baunir fyrir grjón, og skal skipshöfnin láta sjer það
lynda.
* • *
A skipum, sem eru í förum hafna á milli innanlands eða
ganga til fiskveiða við strendur landsins, má í stað hins fram-
angreinda haga viðurværinu þannig, að hverjum manni sje
úthlutað til hverrar viku:
7 pd. af slconroki eða í þess stað
9 pd. af rúgbrauði.
2 pd. af soltkjöti.
FR.TÁLS VERZLUN
19