Frjáls verslun - 01.12.1958, Síða 35

ar dragast saman. En til þess þurfum við ekki
aðeins aðstöðu til að ílytja út afurðir okkar,
heldur vafalaust einnig erlent fjármagn til þess
að byggja upp slíkar framleiðslugreinar, og hef-
ur verið lögð áherzla á það í samningunum.
Þriðja atriði, sem ég drap á, var landbúnaður-
inn. Varðandi hann er enn allt í óvissu, en eng-
ar líkur eru til, að hann verði látinn falla undir
fríverzlunina. Það verða einhver ráð höfð, til
þess að þjóðirnar geti verndað landbúnað sinn
að meira eða minna leyti. Við eigum eftir að
sjá, hvort þau ákvæði, sem í almenna samningn-
um koma til að felast, verða talin nægileg til
þess að tryggja afkomu íslenzka landbúnaðar-
ins, en allt bendir til, að svo verði.
Fjórða vandamálið eru vöruskiptaviðskiptin.
Undanfarið liefur verið geysilegur halli í gjald-
eyrisviðskiptum Tslands við þau lönd, sem verða
á fríverzlunarsvæðinu, 150—200 milljón krónur
á ári. Fríverzlunin mundi óhjákvæmilega auka
þennan halla, án þess að vissa sé fyrir því, að
útflutningurinn mundi aukast að sama skapi.
Jafnframt er hætt við, ef öll viðskipti ættu að
vera frjáls á þann hátt, sem gert er ráð fyrir
innan fríverzlunarsamningsins, að aðstaða ís-
lendinga til þess að viðhalda viðskiptum við
vöruskiptalöndin myndi versna verulega. Þessi
viðskipti gætu dregizt mjög saman, ef ekki væri
hægt að beina kaupum Tslendinga að einhverju
leyti til þessara mikilvægu markaða fyrir ís-
lenzkar útflutningsafurðir. Hvað sem öðru líður,
þá er víst, að það mundi taka langan tíma, áður
en við gætum jafnað hallann gagnvart fríverzl-
unarlöndunum með því að auka útflutning
þangað. Þar að auki eru sumir markaðir í vöru-
skiptalöndunum svo mikilvægir fyrir íslend-
inga, að við verðum að halda þeim, og þetta
getum við, eins og nú er háttað, því aðeins gert,
að við fáum að éinhverju leyti undanþágur frá
afnámi hafta, svo að hægt sé að tryggja innflutn-
ing frá þessum löndum. Fram á slíka undan-
þágu hefur verið farið, eins og iðnaðarmála-
ráðherra skýrði frá fvrir nokkru.
Jákvæð afstaða nauðsynleg
Að lokum vil ég segja þetta: Við íslendingar
höfum verið neyddir út í þessar samningavið-
ræður nauðugir viljugir. Það er atburðarás okk-
ur óviðráðanleg, sem hefur krafið okkur svars
við þessum erfiðu spurningum. Vandamálin,
sem við er að etja, eru mikil, og það er skylda
okkar að gæta hagsmuna okkar í þeim samn-
ingum, sem nú fara fram, svo sem frekast má
verða. Það verður að reyna að sjá um, að við
fáum þá séraðstöðu innan þessa markaðssvæðis,
sem nauðsynleg er, til þess að fríverzlunin hafi
ekki óhagstæð áhrif á efnahagsþróunina hér á
landi. Hættan er sú, að við lítum aðeins á nei-
kvæðu hliðina, lítum aðeins á þá nauðsyn að
sleppa undan þeim kvöðum, sem lagðar verða
á öll þátttökuríkin, en ef svo skyldi takast, þá
gæti fríverzlunin aldrei orðið okkur sú lyfti-
stöng, sem annars myndi verða.
Við verðum að muna, að með fríverzlun opn-
ast tækifæri til þess að vinna nýja markaði.
Geysilega stór markaður nær S00 milljóna
manna, stærsti og ríkasti markaður, sem til hefur
verið í veröldinni utan Bandaríkjanna, verður
þá opinn fvrir íslenzka framleiðslu.. Möguleik-
ar myndu skapast til þess að nýta auðlindir
landsins, sem ella væri óhugsandi fyrir þjóð,
sem aðeins hefur innanlandsmarkað 160 þús-
und manna. Jafnframt krefst þátttaka í frí-
verzlun endurskoðunar á þeim hugsunarhætti,
sem ríkt hefur liér á landi á mörgum sviðum
efnahagsmála að undanförnu. Við getum ekki
gengið í fríverzlun án þess að taka á oklcur
áhættu; ATið Aærðum að leggja fram fé til sölu
íslenzkra afurða erlendis, svo að við getum
staðizt samkeppni. Við verðum að hleypa fjár-
magni inn í landið til þess að við getum nýtt
til fulls þær auðlindir, sem landið býr yfir. Og
við verðum að opna hvern kima hagkerfisins
fyrir utanaðkomandi áhrifum.
Slíkt er ekki áhættulaust. Við verðum að
.sýna, að við stöndumst samkeppnina, og við
verðum að trúa því, að minnsta kosti þegar við
leggjum út í þetta, að auðlindir landsins og
sjávarins umhverfis það geti tryggt okkur inn-
an þessa kerfis þau kjör, sem við getum vel við
unað.
En er annarra kosta völ, þegar að er gáð?
Getum við einangrað okkur frá umheiminum,
getum við staðið sem eitt örlítið efnahagskerfi
með Bandaríkin að vestan, 300 millj. manna
fríverzlunarsvæði fyrir sunnan og austurblokk-
ina að austan? Getum við staðið einir, þegar
50 millj. manna þjóðir, eins og Bretar og Þjóð-
verjar, og 40 millj. manna þjóðir, eins og Frakk-
ar og Italir, treysta sér ekki til þess? Við erum
miklir menn, Tslendingar, en erum við svona
FR.TÁLS VERZLUN
35