Frjáls verslun - 01.12.1961, Blaðsíða 11

koma upp fleiri slíkum bækistöðvum við ísafjarð-
ardjúp, en húsbændur hans vildu þá ekki hætta
meiru fé til í fyrirtækið en orðið var.
Byggingaraðstoð — fiskveiðiverðlaun
Hér að framan var að nokkru getið þeirra fríð-
inda, sem þeim var lofað, er hæfu verzlunarrekstur
á íslandi. Eitt af þessu, sem raunar náði til fleiri
en kaupmanna, voru verðlaun eða lán með góðum
kjörum vegna bygginga í kaupstöðunum. Verð-
launin voru 10% af byggingarkostnaðinum, og var
hægt að fá þau greidd fyrirfram gegn því að lagðar
væru fram teikningar af bvggingunum ásamt kostn-
aðaráætlun og ábyrgð áreiðanlegra manna. A sama
hátt var hægt, í stað verðlaunanna, að fá helming
hins áætlaða byggingarkostnaðar að láni gegn 2%
ársvöxtum og endurgreiðslu lánsins á tíu árum.
Urðu menn að skuldbinda sig til að ljúka bygg-
ingunum innan tiltekins tíma og láta svo kunn-
áttumenn, undir umsjón hlutaðeigandi sýslumanns,
meta þær og gera á þeim allnákvæma lýsingu.
Þessi hús urðu að vera byggð úr timbri eða steini,
og voru því hús, sem gerð voru á íslenzka vísu úr
torfi og grjóti, ekki talin hæf til verðlauna eða lána.
Björgvinjarmenn kusu fremur að fá verðlaun út
á byggingar sínar en lán, en þóttu þessi verðlaun
lieldur lág, er til kom, miðað við þann kostnað,
sem þeir höfðu lagt í við framkvæmdir sínar á ís-
landi. Stafaði þetta af því, að það voru aðeins
timburhús þau, er þeir höfðu byggt. í kaupstaðnum
ísafirði, sem í rauninni gátu talizt verðlaunahæf,
en hins vegar ekki byggingarnar í Bolungarvík.
Samt urðu verðlaun þau, er þeir að lokum fengu,
nokkru hærri en lögin mæltu fyrir um, og var það
að þakka sölunefndinni, sem hafði af hálfu stjórnar-
innar umsjón með þróun verzlunarmálanna á ís-
landi og fannst mjög til um framtakssemi Jansons
og félaga hans. Virtist nefndinni þetta geta orðið
mikil lyftistöng fyrir ísafjarðarkaupstað og alla
verzlun og útgerð á Vestfjörðum og reyndi því á
allan hátt að styðja fyrirtæki þeirra og tala máli
þeirra við stjórnina, er með þurfti. Af þessum ástæð-
um munu þeir félagar hafa notið tiltölulega meiri
aðstoðar en ýmsir aðrir, sem gera vildu tilraunir
til verzlunar og útgerðar á Islandi.
Áður var á það minnzt, að þeim mönnum, sem
gera vildu út skip á fiskveiðar við ísland, var lof-
að sérstökum verðlaunum. Voru verðlaunin bundin
þeim skilyrðum, að um vel sjófær skip væri að
ræða, sem væru sómasamlega búin til fiskveiða, og
Vörugeymsluhús Björgvinjarmanna á ísafirði, byggt 1788, 12 X
20 álnir í grunnflöt
leggja varð fram sannanir fyrir því, að skipin hefðu
verið að veiðum að minnsta kosti tvo mánuði að
sumarlagi. Verðlaunin voru löngum miðuð við skip,
sem voru 15 til 30 stórlestir (30—00 smálestir) að
stærð, og skyldu þau vera 10 rikisdalir á hverja
stórlest.
Nokkur brögð voru að því, að menn reyndu að
fara í kringum reglur þær, sem giltu um veitingu
fiskveiðiverðlauna og hreppa þau án þess að hafa
uppfyllt skilyrðin. En stundum voru líka gerðar
undantekningar frá reglunum, ef sérstaklega þótti
standa á, og verðlaunin veitt þótt skilyrðunum
hefði ekki verið fullnægt. Virðist þeim Janson og
félögum hans hafa verið ívilnað öðrum fremur að
þessu leyti.
Upphaflega var það ætlunin að veita fiskveiði-
verðlaunin eingöngu fyrir þorskveiðar og þess hátt-
ar. En Björgvinjarmenn höfðu einnig hug á að
reyna síldveiðar og hákarlaveiðar við ísland, og
veitti stjórnin þeim einhverja styrki í því skyni.
Litlar upplýsingar er að finna um það hvern árang-
ur þessar tilraunir hafa borið, en liann mun liafa
FRJÁLS VERZLUN
11