Frjáls verslun - 01.12.1967, Qupperneq 10

!□
FRJÁLS VERZLU N
hafði verið vistin hjá Hellyers-
bræðrum. „Þau ár voru minn há-
skólí,“ hefur hann sagt.
Félagar Tryggva í hlutafélaginu
Júpíter voru þeir Þórarinn Ol-
geirsson, Loftur, Kristján og Þórð-
ur Bjarnasynir og Joe Little, út-
gerðarmaður í Grimsby, mágur
Þórarins. Þeir Loftur, Tryggvi,
Vilhjálmur Árnason og Þórarinn
áttu síðar, eða árið 1936 hlut að
stofnun hlutafélagsins Venusar,
en það rak samnefndan togara.
Árið 1939 var Marz hf. stofnað um
togarann Hafstein og voru þar
sömu menn að verki og í Venus hf.,
en að auki Ólafur Ófeigsson, bróð-
ir Tryggva, er var skipstjóri á
Hafsteini.
í ágúst 1940 hætti Tryggvi skip-
stjórn, fór í land og gerðist fram-
kvæmdastjóri Júpíters hf. og
Marz hf. Árið 1945 skildi með
Venusarfélaginu og þessum tveim-
ur félögum og Tryggvi flutti all-
an rekstur Júpíters og Marz frá
Hafnarfirði til Reykjavíkur árið
1947. Um næstu áramót verða lið-
in 20 ár frá því að Júpíter hf. og
Marz hf. hófu starfsemi sína í
Reykjavík. Þessi félög keyptu ný-
sköpunartogarana Neptúnus árið
1947, Marz árið 1948 og togarann
Úranus árið 1949. Árið 1960
keypti Júpíter hf. togarann Gerpi
frá Neskaupstað og var hann skírð-
ur Júpíter og varð hið frægasta
aflaskip. Árið 1960 keypti Marz
hf. togarann Keili frá Hafnarfirði
en vélin í honum ónýttist og ligg-
ur hann nú í Reykjavíkurhöfn.
„Við keyptum b.v. Úranus af
Reykjavíkurborg," segir Tryggvi.
„Við keyptum fleiri togara en
nokkurt annað hlutafélag. Ég held
að kaup þessara nýsköpunartogara
hafi sparað Reykjavíkurborg á að
gizka 10 milljónir króna á skip
miðað við það að bærinn hefði
gert þá út og líklega töluvert
meira fé hefur sparazt þegar alls
er gætt. Við keyptum Gerpi frá
bæjarútgerðinni í Neskaupstað af
því að við vildum ekki að togar-
inn yrði seldur úr landi. Við borg-
uðum 8 milljónum meira fyrir
hann en togarinn kostaði nýr, eða
rúmar 20 milljónir króna. Hann
var þriggja ára gamall. Þetta er
talið eitt bezta sjóskip, sem íslend-
ingar eiga. Þegar við keyptum
Keili stóð síldveiðin sunnan og
vestan lands sem hæst. Við ætluð-
um að nota skipið til síldarflutn-
inga á erlendan markað. Einhverra
hluta vegna fengum við ekki út-
flutningsleyfi. Þá tókum við það
til bragðs að gera hann út á net
eina vertíð. í lok þeirrar vertíðar
brotnaði vélin niður. Síðan heíur
hann «’erið einn af þeim togurum,
sem liggja aðgerðalausir í Reykja-
vikurhöfn.“
Útgerð hinna togaranna hefur
gengið afburðavel. Togarinn Nep-
túnus setti heimsmet í sölu á brezk-
um markaði árið 1948. Það met
stóð óhaggað í 13 ár. En árið 1966
náði togarinn Marz heimsmeti í
sölu á brezkum markaði og þá var
metið aftur komið til útgerðarfé-
laga Tryggva Ófeigssonar. Júpíter
hefur selt hærra í Þýzkalandi úr
einni veiðiferð en nokkur annar
íslenzkur togari. Undanfarin tvö
ár var betri afkoma á rekstri Úr-
anusar en nokkurra þeirra nýju
togara, sem keyptir voru til lands-
ins 1960.
Tryggvi Ófeigsson hefur sýnt
það margsinnis að hann fylgist
með öllum nýjungum í togaraút-
gerð og er reiðubúinn til að hag-
nýta sér þær ef hann telur grund-
völl fyrir því. Þessu til sönnunar
er ekki aðeins það, að hlutafélög
undir hans stjórn keyptu fleiri ný-
sköpunartogara en önnur hlutafé-
lög í landinu. Ýmsar tilraunir með
endurbætt veiðarfæri hafa farið
fram á togurum sem Tryggvi Ó-
feigsson gerir út. Tryggvi hefur
og kannað ýmsar nýjungar, sem
komið hafa fram erlendis. Hann er
sannfærður um kosti margra þess-
ara nýjunga. Hins vegar telur
hann ekki tímabært að taka þær
upp hér. Hann hefur t. d. bent á
að skuftogarar verði engin skyndi-
lausn á vandamálum togaraútgerð-
ar á íslandi meðan rekstrargrund-
völlur togaranna er óbreyttur.
„Hugmyndir manna um endurnýj-
un togaraflotans eru út af fyr-
ir sig ágætar,“ segir Tryggvi. „En
hafa ber í huga að ef kaupa á nýtt
skip, þá kostar það 40—50 milljón-
ir króna.Útgerðin verður að hafa
ca 10 milljónir króna handbærar
afgangs í afborganir og vexti um-
fram það sem þarf að greiða vegna
gömlu togaranna sem nú eru gerð-
ir út. Togurum hefur aldrei verið
bættur sá skaði sem hlauzt þegar
þeir voru sviptir þýðingarmiklum
fiskimiðum við útfærslu land-
helginnar. Reglurnar um báta-
gjaldeyrinn voru togaraútgerðinni
alltaf í óhag í samanburði við
bátaútveginn. Og svo má lengi
telja. En rekstrargrundvöllur tog-
araútgerðar er sem sagt ekki
fyrir hendi og endurnýjun togar-
anna er tómt mál fyrr en búið er
að lagfæra þetta atriði. Það verð-
ur mál Alþingis hve margir skuli
vera á togurum en vitaskuld verða
að koma styrkir á móti, ef þeir
verða fleiri en útgerðinni þykir
nauðsynlegt að hafa og hafðir eru
í vinnusal frystihússins á Kirkjusandi.