Frjáls verslun - 01.03.1969, Blaðsíða 53

Of lítil rækt við lokastig
framleiðslunnar háir
íslendingum
STEFNA BER AÐ FRJÁLSU
VERÐMYNDUNARKERFI
Hjá lýðræðisþjóðum nágranna-
landanna er frjálst verðmyndunar-
kerfi, sem miðar að því, að írarn-
leiðsluöfl þjóðfélagsins nýtist sem
bezt msð því cð hvetja til sam-
keppni milli fyrirtækja og skapa
sem mest framboð á vörum og
þjónustu. Jafnframt er beitt ýms-
um aðgerðum til þess að koma i
veg fyrir einokunar- cg h.inga-
myndun eða aðrar samkeppnis-
hömlur. Neytendum er á þennan
hátt tryggð hin hagstæðustu verzi-
unarkjör.
„Það er alvarlegur misskilning-
ur, sem felzt í áróðri alltoi'
margra, að verzlunin sé 2. flokks
atvinnugrein og það beri að ge? a
skarpan greinarmun á framleiðslu
og verzlun. Framleiðsla er kölluð
arðbær vinna, en verzlun óarðbær.
Framleiðsla hlutar er talið lokið
um leið og hann er fullgerður frá
hendi verksmiðjunnar, enda breyl-
HVERS VEGNA LEIÐA
VERÐLAGSÁKVÆÐI TIL
ÓHAGKVÆMRAR VERZLUNAR.
1. Þau leiða til dýrari og smærri
innkaupa, og því hærri flutn-
ingskostnaðar en ella.
2. Þau draga úr vöruúrvali og
framboði.
ist form hlutar ekki eftir það, þó
að hann gangi kaupum og sölum.
Þessi aðgreining er yfirborðs-
leg. Hlutur hefur í raun réttri ekk-
ert gildi, hversu vel sem hann er
unninn, nema hann sé þar, ser.i
hans er þörf.“
,,Ég sé ekkert samræmi i því,
að halda því fram, að frjáls álagi •
ing tryggi neytendum hagkvæm-
ari kjör í géðæri, en verðlagshöít
tryggi neytendum aftur á mótJ
hagkvæmari kjör á erfiðari tim-
um. Eftir því sem fólkið hefur úr
minna að spila, því meiri eftir-
spurn er eftir ódýrari vöru, sera
myndar samkeppni milli kaup-
sýslumanna um eð bjóða vöru á
sem lægstu verði til að tryggja
sér viðskiptin. Þegar fólk hefur
aftur á móti úr meiru að spile,
hugsar það ekki eins um, hvað
varan kostar og veitir því ekki
sama aðhald.“
Magnús Sveinsson.
3. Þau takmarka þjónustu Að
neytendur.
4. Þau hindra eðlilega verka-
skiptingu milli heildsölu r.g
smásölu.
5. Þau stuðla að flutningi verzl-
unarinnar í hendur útlend-
inga.
Nú þegar hafa íslendingar leit-
að eftir nánara efnahagssamstaríi
við aðrar þjóðir og m. a. sótt um
inngöngu í EFTA. Þar opnast stór
markaður, en viðskipti við EFTA
löndin nema 40% af utanríkisvið-
skiptum íslands.
Til þess að geta hagnýtt þennan
100 milljóna manna markað, þá
þarf að leggja meiri rækt við
lokastig framleiðslunnar, sem er
verzlun og þjónusta. Sú fjölgun,
sem á sér stað í þessum atvinnu-
greinum, er eitt af einkennum
þróaðra nútímaþjóðfélaga.
Nauðsynlegt er, að létt verði af
þeim hömlum, sem torvelda, að
reynsla og þekking íslenzkrar
verzlunarstéttar geti verið nýtt.
Sölu á íslenzkum framleiðsluvör-
um þarf að auka og nýta þarf
viðskiptasambönd íslendinga. Á
sama hátt og erlendir aðilar kepp-
ast við að selja hver öðrum vör-
ur frá sínu landi, þá verða ís-
lendingar einnig að gera það í
auknum mæli og nota alla þá
möguleika, sem fyrir hendi eru.
Of mikil afskipti stjórnvalda af
verkum hefur ekki gildi nema í
sósíalískum ríkjum, sem búa við
allt annað og verra þjóðskipulag
en hér þekkist.
6. Þau koma í veg fyrir, að verzl-
unin hafi í sinni þjónustu ^el
þjálfað og gott starfsfólk.
7. Þau leiða til óeðlilegrar fjölg-
unar smárra verzlana.
8. Þau hafa í för með sér hærra
verðlag en vera myndi við
frjálsa samkeppni.