Frjáls verslun - 01.01.1972, Blaðsíða 70

Frá ritstjórn
tfingað og ekki lengra
Það vakti atliygli, er lóðsinn á Akranesi
neitaði að ílytja sovézlia kvikmyndatöku-
menn upp í Hvalfjörð fyrir nokkru, af því
að liann vildi ekki stuðla að sovézkri njósna-
starfsemi á Islandi. Þessi afstaða lóðsins á
Akranesi sýnir, að enn eru til menn á Is-
landi, sem kæra sig ekki um að gerast óaf-
vitandi verkfæri i liöndum erlends stórveld-
is, sem færir sig æ meir upp á slcaftið og
reynir að notfæra sér út í yztu æsar liina
diplómatísku viðleitni íslenzkra stjórnvalda
til að liafa þá góða.
En er þetta ekki að verða diplómatískur
undirlægjuháttur? Hefur enginn velt því í'yr-
ir sér, livar setja skuli mörkin í margliátt-
aðri fyrirgreiðslu við gestkomandi Sovét-
menn? Á siðustu árum höfum við fengið
nolckrar hehnsóknir frá Sovétríkjunum, all-
ar samkvæmt óskum þeirra sjálfra, sem aug-
ljóslega þjóna þeim tilgangi meðal annars
að kanna, hversu langt sé unnt að ganga
áður en Islendingum ofbjóði.
Sovézkar herflugvélar hafa verið á sveimi
yfir Hvalfirði samkvæmt heimild íslenzkra
stjórnvalda, sovézkir vísindamenn hafa
fengið 700 loftmyndir af hálendi Islands og
fjörðum og víkum á Hornströndum sam-
lívæmt heimild íslenzkra stjórnvalda, og nú
síðast fóru sovézkir kvilönyndatökumenn
upp í Hvalfjörð með heimild íslenzkra
stjórnvalda upp á vasann.
Um það skal ekkert sagt, liversu stór-
Brostnar vonir
Viðbrögð ríkisstjómarinnar við óskum
ríkisstarfsmanna um kjarabætur leiða i ljós,
að ráðherrunum er jafnlítið umliugað um
velferð launþega og annarra í þjóðfélaginu.
Fagurgalinn, sem 1)1 cklc t i fyrir kosningar,
umbreytist nú óðum í fjarræn bumbuslög,
og þeir, sem einhvern tíma trúðu á fyrir-
heit um hagsbætur fyrir launastéttirnar,
liorfast nú í augu við liinn blákalda raun-
veruleika, sem sé, að valdhöfunum er ná-
kvæmlega sama um þær.
I áróðri sínum liafa stjórnarflokkarnir
lofað samningsrétti til Jianda opinberum
starfsmönnum og þar með verkfallsrétti.
Einn hópur opinberra starfsmanna greip
felld njósnastarfsemi liefur verið stunduð í
þessum ferðum. Þó má minnast þess, að upp-
lýsirigaöflun hernaðarvelda er í langflestum
tilvikum rekin á miklu óæsilegri liátt en
menn gera ahnennt ráð fyrir. Nákvæmur
yfirlestur blaða og tímarita á hinum al-
menna markaði, sakleysisleg samtöl við
„rétta“ aðila, skemmtiferðir um lielgar, —
allt eru þetta mikilvægir þættir í störfum
njósnarans.
Hvað okkur Islendinga snertir, eru Sovét-
menn fyrst og' fremst að l)eita þrýstingi. Þeir
eru að prófa okleur. Er það því ekki fylli-
lega tímabært að fara að sýna fram á, að
þrátt fyrir alkunna íslenzka gestrisni sé ekki
hægt að bjóða okkur livað sem er? Hvernig
væri, að liugsa upp einhvern diplómatískan
mótleik, sem við eigum vitaskuld orðið inni
lijá Rússunum? Hver yrðu t. d. viðbrögð
þeirra við ákvörðun islenzka sjónvarpsins
um gerð heimildarkvikmyndar um Petsamo-
ferð ms. Esju í stríðsbyrjun og óskum um
að kvikmyndatökumenn sjónvarpsins fengju
að vaða um norðvesturliéruð Sovétríkjanna
og mynda að vild?
Þætti þetta of djarfleg áætlun, væri alla
vega vel við hæfi að krefjast þess, að tak-
mörkunum á ferðafrelsi íslenzkra sendi-
manna í Moskvu væri aflétt, áður en við
bjóðum næsta liópinn frá Sovétríkjunum
velkominn til Islands.
fyrir skömmu til verkfallsaðgerða í mynd
veikindaforfalla. Á aukaþingi BSRB á dög-
unum var einmitt rætt um gagnráðstafanir
á hendur ríkisvaldinu, og það var almanna-
rómur, að veikindaforföll nytu mikillar
samúðar fjöldans og þó fremur stæðu þau
í eina viku en einn dag. Lætur ríkisstjórnin
slíkar aðgerðir viðgangast óátalið?
Það verður mjög fróðlegt að sjá, livernig
þessu stríði ríkisstjórnarinnar við hinar
vinnandi stéttir lyktar, og úrslit þess munu
gefa glögga vísbendingu um það, hvort liún
Jiefur gjörsamlega glatað því líftryggingar-
sldrteini, sem treyst var á, þ. e. a. s. þolan-
lega sambúð við launastéttirnar.
66
FV 1 1972