Frjáls verslun - 01.01.1972, Blaðsíða 48

Þróunarmiðstöð fyrir skipa-
smíðastöðvarnar nauðsynleg
— segir sérfræðingur LMIDO
Sérfræðingur á vegum
Iðnþróunarstofnunar Sam-
einuðu þjóðanna í Vín, Lenn-
art Axelsson, skilaði í marz
1971 skýrslu til iðnaðarráðu-
neytisins um athugun sína
á stöðu íslenzkra skipasmíða.
í skýrslu sinni segir Axels-
son, að þau vandamál, sem
við er að glíma í skipasmíð-
um á íslandi eigi rót sína að
rekja til hinnar skyndilegu
breytingar sem varð á „einni
nóttu“ frá tréskipasmíði O'g
yfir í stálskipasmíði sem nú
er unnið að í fjölmörgum
skipasmíðastöðvum.
VANTAK MEIRI
ÞEKKINGU
Sem aðalvandamál í skipa-
smíðum á íslandi bendir Ax-
elsson á eftirfarandi:
„Um framleiðsluáætlanir
er ekki að ræða, þar sem
frumskilyrði þeirra eru ekki
fyrir hendi. Færir skipaarki-
tektar og skipaverkfræðing-
ar eru ekki starfandi. Hrá-
efnisöflun. er venjulega ófull-
nægjandi. Efniseftirlit og
meðferð efnis er laust í reip-
unum.
Erfitt er að gera sér grein
fyrir stöðu iðngreinarinnar
með tilliti til fjárfestingar,
bæði að því er varðar skipt-
ingu hennar og þörfina fyrir
hana.
Öryggi á vinnustað er
mjög lítill gaumur gefinn.
Þrátt fyrir öll þau nei-
kvæðu atriði, sem hér hafa
verið nefnd, og allt annað,
sem hér er látið liggja milli
hluta, þá á sér stað talsverð
framleiðsla í skipasmíða-
stöðvunum. Þetta er vegna
þeirrar miklu fjárfestingar,
sem lagt hefur verið í og
hinnar góðu verkkunnáttu,
sem raun ber vitni.
Ef unnt væri að miðla
stöðvunum af meiri þekk-
ingu, mundi framleiðni auk-
ast til samræmis við þá fjár-
festingu, sem þegar hefur
verið lagt í og frekar er
þörf.“
Þá segir Axelsson m.a.
þetta um endurskipulagn-
ingu stöðvanna:
„Samkvæmt þeim áform-
um, sem nú eru uppi um
stöðvarnar, ættu þær án efa
að geta sinnt þörf íslenzka
fiskiskipaflotans og minni
strandferðaskipa fyrir við-
gerðarþjónustu og nýsmíði.
Þegar þær eru fullgerðar
ættu þær einnig að geta
keppt á alþjóðamarkaði, að
því tilskyldu, að þær taki
upp áætlanagerð við fram-
leiðsluna og öðlist meiri
tæknilega og stjórnunarlega
kunnáttu. Fyrst um sinn er
mikil þörf leiðbeinenda á
verkstæðunum sjálfum og
við samsetningu skipanna.
Til þess að framleiðslan geti
orðið sem hagkvæmust verð-
ur að endurhanna flestar
skipasmíðastöðvarnar með
tilliti til þess, að þær geti
komið við framleiðsluskipu-
iagningu."
HANDAHÓF í VINNU-
BIÍÖGÐUM
Þá verða hér teknar nokkr-
ar ábendingar sérfræðings-
ins á stangli:
.... Teikningar, ef þær
eru þá fyrir hendi, eru yfir-
leitt gerðar án tillits tií af-
kastaþols skipasmíðastöðv-
anna. Þess vegna er hin end-
anlega smíði ekki alltaf í
samræmi við samþykktar
teikningar . . .
Skýrsluhöfundur varð
hvað eftir annað vitni að því,
að rétta efnið til smíðarinnar
var ekki fyrir hendi, og varð
því að nota annað efni en
það, sem við átti....
Það gegnir engri furðu að
kostnaðaráætlanir skuli ekki
vera viðhafðar í íslenzkum
skipasmíðaiðnaði. Það er á-
lit skýrsluhöfundar, að fram-
kvæmdastjórar skipasmíða-
stöðvanna og þeir tækni-
menntuðu menn, sem þar
starfa, hafi ekki nægilega
starfsþjálfun að baki til að
annast þennan mikilvæga
þátt framleiðsluskipulagn-
ingar...
Sumar stöðvanna hafa
mjög litlum vélakosti á að
skipa og skortur á verkfær-
um og ýmis konar tækja-
búnaði stendur þeim fyrir
þrifum . . .
Því miður (með tilliti til
framleiðni) eru skipasmíða-
stöðvarnar ekki einungis
dreifðar um landið, heldur
eru margar minni skipa-
smíðastöðvarnar ófullkomn-
ar. Þetta hefur í för með sér,
að þær geta hvorki fram-
kvæmt fullkomnar viðgerð-
ir né annast nýsmíði. . .
Sé litið á handbragð nokk-
urra plötusmiða. má auðveld-
lega fin,na galla, kæruleysis-
leg handbrögð og lélegan
frágang. Þetta stafar af
skorti á fullnægjandi vélum
og tækjabúnaði. Framar öllu
stafar þetta af algjörum
skorti á fyrirmælum . . .
VILL AUKNA ÞJÓNUSTU
VIÐ SKIPASMÍÐAR
I lok skýrslu sinnar gerir
Lennart Axelsson, tillögu um,
að komið verði á fót þjón-
ustumiðstöð fyrir skipa-
smíðastöðvar í Reykjavík.
Hlutverk hennar yrði meðal
annars að veita fyrirtækjum
í framleiðslugreininni, opin-
berum aðilum, fjármálastofn-
unum og útgerðarmönnum
ráðleggingar varðandi fram-
leiðni og framleiðslukostnað,
framleiðsluáætlanir, hrá-
efnaeftirlit og meðhöndlun,
skipateikningar. smíðar,
traustleika og ýmsan útbún-
að, fjárhagsáætlanir og samn
inga, markaðsrannsóknir og
hagnýtar rannsóknir, þjálfun
og menntun og síðast en ekki
sízt ráðleggingar um stefnu
í stofnun nýrra skipasmíða-
stöðva og endurskipulagn-
ingu grundvallarskipulags
þeirra.
Gert er ráð fyrir, að slík
miðstöð verði í beinum
tengslum við skipasmíðaiðn-
aðinn og fjármögnuð af hon-
um að svo miklu leyti sem
hægt er, en með tilliti til
fjárhagslegrar stöðu iðnaðar-
ins á íslandi megi búast við,
að fjár úr ríkissjóði verði
þörf í upphafi.
44
FV 1 1972