Frjáls verslun - 01.05.1973, Qupperneq 15

í smttn máli
# VöriBskiptaiöíiauður
Útflutningur vöru nam 5191,7 millj.
kr. fyrstu þrjá mánuði ársins, en inn-
flutningur 5542,1 millj. kr. Hallinn á
vöruskiptajjöfnuði nam j)ví 350,4 millj.
kr., en var á sama tímabili árið áður
412,8 miUj. kr.
# Laiisafjár^aða
baiikauiia versuar
I nýútkominni ársskýrslu Seðlabank-
ans er þess getið, að hlutfall útlána af
innlánum bafi aukizt á undanförnum
þremur árum. Þetta hefur koinið fram í
versnandi lausafjárstöðu þeirra, og tal-
ið, að hún hafi rýrnað um 1200 millj.
kr. á síðastliðnum þremur árum.
# llliiínr eða samvíiina ?
Úttckt viðskiptafræðinga á skattlagn-
ingu samvinnufélaga annars vegar og
blutafélaga hins vcgar hefur vakið mikla
athygli. Virðist fyUilega tímabært að
taka þessi mál til endurskoðunar, ef það
er rétt, að samvinnufélög greiði í reynd
%—XA áf því, sem hlutafélög greiða í
skatt.
# Lækkar IirácínisverA ?
Ilráefnisverð hækkaði verulega á
lieimsmarkaði á siðastliðnu ári. Að mati
l)rezka blaðsins The Rconomist var með-
alhækkunin l'rá apríl 1972 til april 1973
54,1%. Blaðið telur hins vegar ýmis
I merki þess, að hráefnisverð kunni að
lækka aftur á næstunni.
# Rikið vaiiineiiir eigin
þeiislusiteCiiii
Tekju- og eignarskattar urðu 932
millj. kr. meiri árið 1972 en áætlað var
í fjárlögum ársins. Þá fóru óbeinir skatt-
ar 627 mUlj. kr. fram úr áætlun. Þótt
tilbneiging sé til að reikna tekjur nokk-
uð í undirkant, leikur varla vafi á því,
að tekjuaukning og almcnn þensla hafi
verið meiri en skattheimtumenn ríkisins
og áætlunarmeistarar gerðu sér i liugar-
lund. Enda má segja, að ríkið verði ofan
á í allri þenslunni, sem að sumu leyti það
sjálft hefur skapað. Þetta stafar fyrst
og l'remst af þvi, að með vaxandi tekjum
lenda æ fleiri í hærri skattþrepum, þar
sem allir frádráttarliðir hal'a verið not-
'S=========
aðir til fulls. Þess vegna hækka lika
skattgreiðslur flestra tiltölulega meira
en tekjurnar.
# Tölvuwiríö
IBM leigir nær undantekningarlaust
rafreiknisamstæður sínar en selur þær
ekki. Ýmsir útsjónarsamir hugvitsmenn
hafa fundið upp á því að smíða ýmsa
fylgiMuti vélanna ódýrara en IBM, svo
sem prentara, segulbönd og diska. Mcð
þessu hefur verið nagað i kantinn á vcldi
IBM og það orðið að taka upp nýjar bar-
áttuaðferðir. Þannig hefur fyrirtækið
neitað að sjá um viðhald og viðgerðir
véla, sem hafa verið stækkaðar meira
en gert var ráð fyrir í upphafi, lækkað
leiguna o. fl. Einnig hefur IBM nýlega
sett á markaðinn seguldiska, sem gevma
tvöfalt magn upplýsinga á við fyrri gerð-
ir og sem bjóða upp á möguleika á að
rannsaka villur, sem inn á kunna að
slæðast.
# Heinlar á isöliiaiikiiiiigii
jjapanskra liila
Til mikils hugarléttis fyrir bílafram-
leiðendur í Bandaríkjunum og Evrópu
varð útflutningsaukning á japönskum
bílum aðeins um 2% árið 1972 á móti
57% árið þar áður. Aukningin varð þó
veruleg í Evrópu, cða um 50%, enda
lögðu Japanir meiri áherzlu á þann
markað en áður. En búizt er við nýrri
sókn, þar sem miklar fjárfestingar eru
fyrirhugaðar í bílaiðnaðinum í Japan.
# Gullæði
Gull hefur þrefaldazt í verði síðan
1968 á frjálsum markaði. Gullúnsan er
nú komin yfir 100 dali á frjálsum mark-
aði. Síðustu hækkanir eru raktar bæði
til óstöðugleika dollarans vegna Water-
gatcmálsins, olíuskorts í Bandaríkjun-
um, verðbólguþróunar o. fl. Þeir, sem
keyptu gull árið 1968, munu því geta
reiknað sér ársvexti, sem nema yfir 20%.
Þeir, sem bvrjuðu að safna þegar árið
1952, hafa hins vegar ekki haft af því
nema, scm samsvarar um 5% ársvexti.
Þróun mála á næstunni mun fara veru-
lega eftir því, hvaða afstöðu seðlabank-
ar taka til sölu á gulli á frjálsum mark-
aði og hvort Bandaríkjastjórn tekur til
þess bragðs að selja gullbirgðir sínar,
sem munu vera um 13 þús. tonn.
FV 5 1973
7