Frjáls verslun - 01.02.1980, Blaðsíða 39

helmingi sérleyfisgjalds til niðurgreiðslu byggingar-
kostnaðar.
Eins og getið hefur verið hér að framan er nú þegar
orðin viss samhæfing í fólksflutningum milli bifreiða
og flugvéla og má þar nefna t.d. Egilsstaði þar sem
almenningsbifreiðar aka frá flugvellinum niöur á firð-
ina í næsta nágrenni Egilsstaða. Þannig má hugsa sér
að í vissum byggðarlögum sé flugstöðvarbygging
jafnframt aðalflutningamiðstöð héraðsins. Þar hefðu
almenningsbifreiðar fasta viðkomu og þangað mætti
skila og sækja varning sem vöruflutningabifreiðar
flyttu. En þetta á þó aöeins við í undantekningartil-
fellum þar sem flugvellir eru nær ætíð staðsettir utan
þéttbýlis og er það af ýmsum ástæðum.
Þó eru undantekningar hér á, eins og t.d. á við um
Reykjavíkurflugvöll. Slíkar flutningamiðstöðvar, sem
hér um ræöir, eiga best við í þéttbýli sem jafnframt er
á krossgötum. Það verður að vera sem aðgengilegast
fyrir allan almenning að komast til þeirra og frá þeim
jafnframt því aö er þeim er valinn staður verður að
hafa í huga öll þau samgöngutæki sem myndu hafa
not af þeim.
Séu dæmi tekin frá Borgarnesi og Selfossi verður
að teljast eðlilegt aö flutningamiðstöðvar þar miðist
fyrst og fremst við bifreiðaumferð. Gera verður ráð
fyrir geymslum fyrir vörur og allri þjónustu fyrir far-
þega.
í stærri kaupstöðum, eins og t.d. Húsavík, er eðli-
legt aö aðstaða sé fyrir farþega- og vöruflutninga með
bifreiðum og flugvélum auk þess sem til greina kæmi
að Skipaútgerð ríkisins hefði einhverja aðstöðu t.d. til
að taka við smærri sendingum (stykkjavörur). Frá
flutningamiðstöð á Húsavík þyrfti að ganga almenn-
ingsbifreið á flugvöllinn í Aðaldal, í tengslum við
áætlunarflug þar, jafnframt því að í flutningamið-
stöðinni væri hægt að kaupa farmiða með flugvélum
og fá alla almenna þjónustu sem tíðkast á flugaf-
greiðslum. Jafnframt ætti þar að vera almenn af-
greiðsla almenningsbifreiða og vöruflutningabif-
reiða.
Á öðrum stöðum væri rétt að leggja áherslu á tengsl
bifreiða og skipa og má þar nefna Akranes og Þor-
lákshöfn af ástæðum sem áður eru raktar.
Ennfremur mætti nefna að aðstæður geta hagað
því svo að rétt væri að tvískipta áóurnefndu fyrir-
komulagi þannig að vöruafgreiðsla og farþegaaf-
greiðsla væru ekki saman. I því tilefni má t.d. nefna
ísafjörð. Þar væri ef til vill hentugast að hafa vöruaf-
greiðslu fyrir skip, flugvélar og flutningabifreiðar að-
skildar frá farþegaafgreiðslu flugvéla og bifreiða.
Eins og sjá má af framansögðu er ekki til nein ein
lausn á þessu. Taka veröur tillit til aðstæðna á hverj-
um stað og haga tilhögun eftir því.
Nú vaknar sú spurning hver eigi að eiga frumkvæði
að því aö reisa slíkar flutningamiðstöðvar og hver eigi
að reka þær. Hér verður ekki reynt að gefa svar við
þeirri spurningu en bent á áðurgreind lög um af-
greiðslustöðvar áætlunarbifreiða sem vísbendingu.
Þessi lög þurfa þó endurskoðunar við og er ákvörðun
þar um stjórnmálalegs eðlis. Samt sem áður veröur
að teljast eðlilegt að hér verói um einhvers konar
samvinnu að ræða og ríki, sveitarfélög eða einstakl-
ingar hafi eða geti haft frumkvæðið.
Niðurstaða máls míns er því sú að ef samgöngu-
þjónustan og samgöngukerfið eigi að sinna hlutverki
sínu gagnvart vipskiptum á fullkominn og öruggan
hátt þurfi eftirfarandi aö koma til:
• Samhæfa þarf og endurskipuleggja alla þætti
samgönguþjónustunnar þannig að vöru- og
fólksflutningar geti farið fram viðstöðulaust enda
þótt skipta þurfi um flutningatæki.
• Byggja þarf flutningamiðstöðvar á nokkrum
stöðum á landinu samkvæmt nánari athugun
hverju sinni.
• Bæta þarf sjálft samgöngukerfið með vega- og
hafnarbótum þannig að hægt sé að nýta nútíma
fiutningatækni.
37