Frjáls verslun - 01.02.1986, Síða 42

Pósti og síma bauðst þátttaka í sam-
eiginlegu gagnaflutningsneti fyrir
Norðurlöndin árið 1979. Var haft
samband við um 70 fyrirtæki og
þeim boðið að fylgjast með gangi
mála og fulltrúum þeirra gerð grein
fyrir hvað hér væri á ferðinni. Voru
það fulltrúar banka, innflutningsfyr-
irtækja, rannsóknastofnana og ým-
issa þjónustufyrirtækja svo sem raf-
veitu og samgöngufyrirtækja. Ekki
reyndist áhuginn hjá þeim slíkur að
Póstur og sími tæki upp samvinnu
við önnur Norðurlönd, það voru tveir
eða þrír aðilar sem sýndu einhvern
áhuga. Hin Norðurlöndin komu hins
vegar upp kerfi sínu í kjölfar þessa.
Alllöngu síðar höfðu fulltrúar fjög-
urra stórfyrirtækja samband við
Póst og síma til að kanna þessi mál
að nýju og var það á árunum 1982 til
1983. Fram kom eftir athuganir að
fyrirtækin, sem voru Reiknistofnun
bankanna, SKÝRR, SÍS og Flugleið-
ir, gætu haft með sér ákveðna sam-
vinnu sem myndi verða þeim hag-
stæð. Viðræður þessar enduðu með
því að Póstur og sími bauðst til þess
að setja upp almennt gagnaflutn-
ingsnet og voru fulltrúar fyrirtækj-
anna ánægðir með það. Upp úr
þessu fara starfsmenn Pósts og síma
því að undirbúa uppsetningu al-
menns gagnaflutningsnets á Islandi.
Pakkaskipt net
Miðstöð gagnaflutningsnetsins
verður í Reykjavík en stöðvar á sex
stöðum út um land: Stykkishólmi,
ísafirði, Blönduósi, Akureyri, Egils-
stöðum og Hvolsvelli. Auk þess að
tengjast innbyrðis geta stöðvarnar
tengst erlendum gagnaflutningsnet-
um og gagnabönkum erlendis.
Gagnaflutningsnet eru ýmist pakka-
skipt eða línuskipt. íslenska gagna-
flutningsnetið er pakkaskipt sem er
algengara en í því felst að upplýsing-
arnar sein fara á milli eru settar í
eins konar pakka. í hverjum gagna-
pakka eru upplýsingar um móttak-
anda og sendanda, númer pakkans
og nauðsynlegar skipanaupplýsing-
ar. Hægt er að senda pakka frá
mörgum aðilum samtímis um sömu
línu. Höfuðkostur pakkaskiptakerfis-
ins er sá að hægt er að tengja saman
notendur með mismunandi hraða og
stjórnforrit sem gefur fleiri mögu-
leika á samtengingum.
{ línuskiptu gagnaflutningsneti
eins og því sem okkur bauðst teng-
ing við árið 1979 verða notendurnir í
báðum endum sambandsins að vera
með sama hraða og stjórnforrit.
Póstur og sími leitaði tilboða í
búnað fyrir gagnaflutningsnetið og
var eftir miklar athuganir ákveðið að
kaupa kerfið af LM Ericsson. Alls
voru sjö aðilar sem áttu tilboð í verk-
ið og var tekið lægsta tilboðinu. Bún-
aðurinn var settur upp í maí á síð-
asta ári og hefur reynst vel en síð-
ustu misserin hefur verið unnið að
þróun gjaldtökubúnaðar. Síðan á eft-
ir að fara fram víðtæk kynning á
þessum möguleikum sem opnast
með tilkomu kerfisins.
Algengasta heiti pakkaskiptra
gagnaflutnignsneta er X 25 en svo
heitir staðall fyrir aðalsambandið
milli netsins og notendanna. Tölvu-
framleiðendur þurfa að laga búnað
sinn eftir kerfi hvers lands og þannig
hafa Hewlett Packard og IBM þegar
lagað sinn búnað að X 25 kerfinu hér
og aðrir vinna að því um þessar
mundir. Þegar aðlögun er lokið geta
framleiðendur auglýst að notkun sé
möguleg. Tenging venjulegra einka-
tölva PC og annarra sem nota sömu
senditækni við gagnaflutningsnetið
fer fram samkvæmt þriggja exa
staðlinum: X 3, X 28 og X 29 og geta
þær tengingar verið annað hvort
beinar eins og hjá X 25 notendum
eða með vali í gegnum hið almenna
símakerfi til gagnaflutningsnetsins.
Nýtt samband við
umheiminn
Miðstöð gagnaflutningsnetsins í
Reykjavík veitir 140 innganga og
stöðvarnar úti á landi hafa alls 160
innganga. í Reykjavík er stjórnstöð-
in fyrir allt kerfið og þar fer fram allt
eftirlit. Samþöndin frá Reykjavík
verða í fyrstu á tveimur línum fyrir
9600 bita hraða á sekúndu og síðar
er ætlað að taka í notkun línur sem
flytja 64 þúsund bita á sekúndu.
Samband við útlönd verður til
London, Kaupmannahafnar og síðar
til New York ef þörf krefur. Hins
vegar má í gegnum London og
Kaupmannahöfn komast í samband
nánast um allan heim. Þarna er hægt
að komast í samband við ýmsa upp-
lýsingabanka og fá sérhæfða þjón-
ustu sem tengd er gagnavinnslu,
gagnaflutningi og skráningu. Geta
bæði fyrirtæki sem hafa oft yfir að
ráða stórum tölvum notfært sér
þessa nýju leið og einstaklingar með
einkatölvurnar. Allir þurfa mótöld til
tengingar við gagnaflutningsnetið.
Bæði X 25 og X 28 eða þriggja exa
notendur þurfa mótald af réttri teg-
und fyrir hraða og sendingahátt til
tengingar við gagnaflutningsnetið.
Almenn tölvupósthólf
Ýmsar símastjórnir og einkaaðilar
erlendis eru farnir að reka almenn
tölvupósthólfafyrirtæki. Má þar
nefna British Telecom Gold, One-
To-One og Easylink í Bretlandi.
Þessi fyrirtæki leigja fyrirtækjum og
einstaklingum tölvupósthólf sem
auk samskipta innbyrðis bjóða upp á
þá aukaþjónustu að senda skilaboð
áfram til telexnotenda og geta telex-
notendur þá svarað inn í viðkomandi
tölvupósthólf. Notandinn þarf af og
til að kalla upp sitt tölvupósthólf til
þess að kanna hvort eitthvað hafi
komið inn í það. Búast má við tölu-
verðri notkun á gagnaflutningsnet-
inu í framtíðinni í sambandi við
tölvupósthólfin.
Stofngjaldið 12 til 33
þús. kr.
Stofngjald fyrir afnot af gagna-
flutningsnetinu fer eftir hámarks-
hraða sendinga og er frá kr. 12 þús-
und uppí 33.600 kr. fyrir X 25 not-
endur og frá 1.150 króna skráning-
argjaldi og 7.100 til 14.900 króna
stofngjaldi fyrir X 28 notendur. Síð-
an er greitt afnotagjald og er árs-
fjórðungsgjald einnig greitt eftir
sendingarhraða og er frá kr. 8 þús-
und fyrir 2.400 bita á sekúndu og
uppí 22.700 kr. fyrir X 25 notendur
og frá kr. 575 til 6.000 króna fyrir X
28 notendur. Fast gjald, 25 aurar, er
tekið fyrir hvert samband og síðan
greitt fyrir gagnaflutninginn eftir því
hversu langan tíma hann tekur og
hversu mikið er flutt. Þessi gjaldskrá
er heldur lægri en t.d. norska
gjaldskráin. Notendur í Noregi verða
að greiða nærri 30 þúsund kr. í
42