Frjáls verslun - 01.03.1988, Blaðsíða 43

Tryggingar
Þurfa trygginga-
félögin að sameinast?
Árið 1987 höfðu tuttugu og
níu aðilar leyfi til vátrygginga-
starfsemi á Islandi. Flestir geta
verið sammála um að í litlu þjóð-
félagi sem telur tæplega tvö
hundruð og fimmtíu þúsund
manns hljóti tryggingafélögin
að teljast of mörg. Mörgum hef-
ur þótt lítið fara fyrir hinni
frjálsu samkeppni þegar iðgjöld
eru annars vegar.
Hugmyndin um sameiningu vátrygg-
ingafélaganna er ekki ný af nálinni þótt hún
liggi oft í láginni. Það er helst þegar illa
árar hjá tryggingafélögunum og því er
fylgt eftir með hækkuðum iðgjöldum —
eins og gerðist nú í vetur þegar iðgjöld
ökutækjatrygginga hækkuðu um allt að 90
- 100% — að umræðan um sameiningu
félaganna fær byr undir báða vængi.
En hvað er það sem veldur lélegri
rekstrarafkomu tryggingafélaganna?
Tekjustofnar vátryggingafélaga eru
fyrst og fremst iðgjöid og fjármunatekjur -
þ.e.a.s. vaxtatekjur og ávöxtunartekjur af
sjóðum félaganna. Kostnaður félaganna er
að sjálfsögðu fyrst og fremst mismunurinn
milli iðgjalda og tjóna. í öðru lagi rekstrar-
kostnaður og umboðslaun og í þriðja lagi
hefur verðbólga alltaf komið illa við af-
komu tryggingafélaganna. Síðast en ekki
síst búa félögin við tvísköttun söluskatts.
Söluskattur er bæði greiddur af viðgerð-
um á tjónum svo og af iðgjöldum. Lauslega
áætlað má gera ráð fyrir að fjörutíu krónur
af hverjum hundrað renni í ríkiskassann í
formi söluskatts.
Afkoma tryggingafélaganna er að vísu
misslæm eftir tryggingagreinum. Þar
standa minni félögin ver að vígi en þau
stóru sem eiga sterka sjóði sem skila um-
talsverðum Qármunatekjum. Síðastliðið ár
mun hafa verið mörgum félaganna þungt í
skauti. Að sögn fróðra manna var það jafn-
vel eitt hið tjónaþyngsta um langt skeið.
Að sögn Benedikts Jóhannessonar, hjá
Talnakönnun, höfundar skýrslunnar „ís-
lenski tryggingamarkaðurinn 1986“, er
rekstrarvandi tryggingafélaganna einkum
fólginn í ökutækjatryggingunum. Hann
segir að bilið milli iðgjalda og tjónakostn-
aðar hafi farið sí breikkandi á undanförnum
árum. Iðgjaldagrunnur félaganna sé mið-
aður við kostnað þess félags sem hafi
lægstan reksturskostnað sem óhjá-
kvæmilega hljóti að gera kröfur til hinna
félaganna um aðhald í rekstri. Benedikt
sagði ennfremur að iðgjöldin væru sfst of
há miðað við þá áhættu sem tryggingafyr-
irtækin beri. í raun væru ökutækjatrygg-
ingar með ódýrustu tryggingum miðað við
áhættu. Reyndar er það ekki séríslenskt
fyrirbæri að tap sé á ökutækjatrygging-
um. Það er alþjólegt vandamál í trygginga-
heiminum og allir sem eitthvað þekkja til
trygginga erlendis vita að þar eru trygg-
ingar síst ódýrari en á Islandi.
En ef rekstrarafkoma tryggingafélag-
anna er jafn slæm og af er látið er þá ekki
kominn tími til að endurskoða stöðuna
með hagkvæmni í huga? A undanfömum
árum hefur átt sér stað vísir að samein-
ingu milli nokkurra tryggingafélaga. Fyrir
rúmum tveimur árum keypti Sjóvá Hag-
tryggingu og er Hagtrygging rekin innan
Sjóvár að nafninu til sem sjálfstætt fyrir-
tæki. Áður hafði Sjóvá reynt að kaupa
Tryggingu h/f sem skapaði töluverða and-
úð og tortryggni og af þeim kaupum varð
ekki. Tryggingamiðstöðin h/f keypti fyrir
skömmu meirihlutann í Reykvískri endur-
tryggingu. Líftryggingafélög Sjóvár og
Tryggingamiðstöðvarinnar h/f voru sam-
einuð í eitt félag og samstarf tókst með
Brunabótafélagi íslands og Almennum
Tryggingum urn sameiginlegan rekstur
tjónaskoðunarstöðvar.
En hvað myndi gerast ef af sameiningu
yrði og almennu félögunum fækkaði á
markaðinum? Myndi það hafa lækkun ið-
gjalda í för með sér? Forsvarsmönnum
þeirra þriggja tryggingafélaga sem rætt er
við hér á eftir ber öllum saman um að
æskilegt sé að tryggingafélögin væru
færri og að sú hagkvæmni sem fengist
með færri og sterkari rekstrareiningum
ætti að koma viðskiptavinum félaganna til
góða bæði í lægri iðgjöldum og betri þjón-
ustu.
TEXTI: UNNUR ÚLFARSDÓTTIR MYNDIR: KRISTJÁN EINARSSON
43