Frjáls verslun - 01.05.1998, Síða 19

FORSIÐUGREIN
miðlum hafa flest lönd lagt áherslu á svo-
nefrit kynningarstarf; að bjóða til sín
blaðamönnum og komast þannig inn í
umræðuna. Fyrirtæki í íslenskri ferða-
þjónustu hafa verið iðin í gegnum tíðina
við að bjóða erlendum blaða- og frétta-
mönnum til landsins. Þvi er það góður
búhnykkur frá Björk þegar fjöldi blaða-
manna óskar eftir að koma hingað vegna
þess að hún vekur með þeim áhuga á
landinu. Þannig má rekja marga um-
Jjöllunina um Island og náttúru landsins í
erlendum ijölmiðlum - vítt og breitt um
heiminn - óbeint til Bjarkar.
Hvaóan kom hugmyndin að
íslandsferó?
Náttúran
Vinir/ætt.
Augl./grein.
Bækl./handb.
Menn./safa
Fyrri terð
Ljósv.miðlar
Fyrirl./sk.sýn
48%
29%
Annað
17%
14%
j 13%
13%
8%
6%
FÆR ATHYGLI UMFRAM AÐRA
Það vekur raunar athygli margra hvað
Björk fær mikla athygli í erlendum fjöl-
miðlum. Að vísu er tónlistin feikisterkur
miðill. Var það ekki einmitt John Lennon
heitinn sem sagði á sínum tíma að Bítl-
arnir væru orðnir þekktari en Jesús?
Engu að síður verður tónlist Bjarkar að
teljast sérstök og á eins konar jaðri popptónlistar. Þrátt fyrir það
fær hún meiri athygli en gengur og gerist um alþjóðlegar popp-
stjörnur, hún fær athygli umfram aðra listamenn. Skýringin felst
eflaust í því hve sérstök manngerð hún er; hún er „týpa” - sem fer
sínar eigin leiðir. Þess vegna er Björk orðin þekkt nafii langt út lyr-
ir tónlistarheiminn. Frægð hennar kemur glöggt í ljós þegar fólk
úr íslensku viðskiptalífi fer til útlanda í viðskiptaerindum og hittir
kollega sína. Nánast allir þekkja nafiiið Björk - og vita að hún er frá
Islandi - þótt þeir hafi ef til vill engan áhuga á tónlist hennar eða
hlusti aldrei á hana syngja. Hún er einfaldlega orðin alþjóðlegt
vörumerki; þekkt hjá fólki á öllum aldri. Þó má ætia að lög henn-
OFMAT Á BJÖRK?
Ýmsum kann ab þykja hér of mikiö gert úr viröi landkynningar
Bjarkar og spyrja sem svo: Hversu stór hluti af því er iand-
kynning þegar Björk kemur fram og syngur? Hvers viröi er
það að allir hafi heyrt íslands getið vegna Bjarkar? Hversu
margir koma til íslands vegna þess?
ar höfði fremur til ungs fólks. í því felst ákveðin langtíma-
fjárfesting. Það er fólk sem senn fer að ferðast mikið.
Þótt hér hafi verið áætlað að kynning Bjarkar á Islandi
sé milljarða virði á síðustu fimm árum - reiknað út frá verði
auglýsinga í erlendum fjölmiðlum og heimsóknum er-
lendra blaða- og fréttamanna sem rekja má til hennar - er
afar erfitt að leggja mælistiku á beinan þátt hennar í ferða-
þjónustunni. Engar markaðsrannsóknir liggja fyrir um þau
mál og kynning hennar á landi og þjóð er fyrst og fremst
óbein.
ER OF MIKIÐ GERT ÚR BJÖRK?
Ýmsum kann að þykja hér of mikið gert úr virði landkynn-
ingar Bjarkar á kostnað ferðaþjónustunnar sjálfrar. Stóra
spurningin er auðvitað þessi: Hversu stór hluti af því er land-
kynning þegar Björk frá Islandi kemur fram og syngur - eða
25%
Um helmingur allra erlendra ferðamanna
tíl Islands segir að hugmyndina að Is-
landsferðinni megi rekja tíl náttúru lands-
ins. Frásagnir vina og ættíngja af Iandinu
koma þar á eftír.
um hana er stöðugt fjallað í erlendum
blöðum, tímaritum og sjónvarpsstöðv-
um? Hvers virði er það að allir hafi heyrt
nafn Islands getið vegna Bjarkar?
Hversu margir koma til Islands vegna
þess? Örvar það almennt viðskipti við ís-
land þótt fólk viti að ísland sé til? Kaupir
fólk fiskborgara í Bandaríkjunum vegna
Bjarkar? Hvers virði er landkynning
önnur en beinhörð ferðakynning fyrir-
tækja í ferðaþjónustu þar sem ákveðin
vara er auglýst. Er hægt að segja að
Björk selji flugmiða þegar hún selur
ekki flugmiða, heldur Flugleiðir? Af
hverju er Island í tísku núna? Svona
mætti lengi spyrja og velta vöngum.
Ekki síst vegna þess að þegar erlendir
ferðamenn voru á síðasta ári spurðir í
könnun Ferðamálaráðs um hvaðan hug-
myndir þeirra að íslandsferð hefðu
komið þá nefndu þeir Björk ekkert sér-
staklega á nafn - heldur fyrst og fremst
náttúru landsins og frásagnir vina og
ættíngja af ferðum til landsins. En þetta segir þó ekki nema hálfa
söguna. Eftir því sem nafnið Island ber oftar á góma í erlendum
fjölmiðlum vegna Bjarkar festist það ósjálfrátt betur í undirmeðvit-
und fólks. Þegar það hyggur síðan á ferðalag skimar það í hugan-
um yfir nokkur spennandi lönd og þá kemur Island upp í hugann;
land elds og ísa; hrikalegrar og öðruvísi náttúru. Það man eftir
nafninu. í kjölfarið leitar það sér að frekari upp-
lýsingum um landið og fær ítarlega vitneskju
um öll blæbrigði íslenskrar náttúru, hvers
konar ferðir séu í boði, verðlag, gistiað-
stöðu, veður, mat, menningu,
skemmtanir, sögufræga staði,
flug og fleira. Spurningunni um
hvað sé í boði er einfaldlega
svarað. Ahugi kann að vera
vakinn. En að íslandsferð lok-
inni man fólk eflaust hvers
vegna það fór til landsins -
en sennilega síður hvers
vegna Island skaut upp
kollinum sem möguleiki.
Þetta á raunar við um
auglýsingar almennt og
Íslendingurinn
Leifur heppni Ei-
ríksson fann Am-
eríku fyrir um
þúsund árum.
Hann er vel
þekktur á Norð-
urlöndunum -
sem og auðvit-
að i Banda-
ríkjunum og
Kanada.
19