Frjáls verslun - 01.05.1998, Qupperneq 35

Hvaða afþreying var nýtt?
58%
54°/i
o noo
52%
32°/i
Þetta súlurit, byggt á könnun Ferða
málaráðs, sýnir að íslensk náttúra
sterkasta aðdráttaraflið á ferðamenn.
Qíða erlendis tíðkast að heimtur s
sérstakur aðgangseyrir að nát
úrufyrirbærum sem ferðamen
skoða, s.s. fossum, hellum og þess hátta
og flestum finnst sjálfsagt að greiða sé:
stakan aðgangseyri að fornminjum oK
merkum sögustöðum. Þetta fyrirkomulag
hefur ekki tíðkast með opinberum hættí á
Islandi. Ferðamenn greiða fargjald í skoð-
unarferðir að Gullfossi t.d. en virða fyrir
sér fossinn án endurgjalds. Það sama á við
um önnur náttúrufyrirbæri sem sum hver
eiga engan sinn líka í heiminum og ferða-
menn koma um langan veg tíl að skoða.
Arið 1996 urðu þau þáttaskil í íslenskri
ferðaþjónustu að erlendir gestír urðu í
fyrsta sinn fleiri en 200 þúsund. Þetta er
aukning upp á tæplega 6% milli ára og sam-
kvæmt útreikningum Seðlabankans námu
gjaldeyristekjur af ferðaþjónustu árið 1996
um 20,7 milljörðum króna.
I nýlega endurskoðuðum náttúru-
verndarlögum frá 1996 er heimild tíl þess
að umsjónaraðilar einstakra svæða eða
staða taki gjald fyrir veitta þjónustu eða látí
greiða aðgangseyri að einstökum svæð-
um. Þetta er efnislega mjög líkt ákvæði og
var að finna í eldri lögum um ferðamál sem
heimilaði gjaldtöku á einstökum svæðum
svo fremi að gjaldið rynni til verndunar og
fegrunar eða uppbyggingar á því svæði.
Með lögum þessum, sem tóku gildi
1996, var í rauninni verið að gera stjórn-
sýslubreytingu tíl þess að koma umsjón
verndarsvæða, griðlanda og þjóðgarða
undir valdsvið Umhverfisráðuneytisins.
Þessi lög kveða á um starfsemi Náttúru-
verndar ríkisins sem hefur yfirtekið öll
verkefni sem áður voru í verkahring Nátt-
úruverndarráðs og er því ráðið nú valda-
og verkefnalaust þótt það
sé tíl enn. Þessu fylgir eft-
irlit og umsjón með þjóð-
görðum og vernduðum
svæðum s.s. friðlöndum.
Nálægt Víti, ekki langt frá Kröflu. Ætti að heimta aðgangseyri að Víti?
Nú er unnið að frekari endurskoðun
nýrra náttúruverndarlaga á vegum Um-
hverfisráðuneytísins og ekki ljóst hvenær
því verður lokið.
Um hálendið gilda alveg sérstök
ákvæði. Það hefur að mörgu leyti verið líkt
hinu villta vestri þar sem engin lög um
skipulag, rekstur eða þess háttar hafa gilt
og því hafa menn og skepnur getað farið
sínu fram. Nú hafa verið afgreidd frá Al-
þingi þrjú frumvörp sem varða eignarétt
og skipulag á hálendinu hvert með sínum
hættí. Eitt er svokallað Þjóðlendufrumvarp
í þeim er að finna heimild tíl þess að taka
gjald fyrir leigu, aðgang eða afiiot af landi.
Sem dæmi má benda á 3. gr. þjóðlendu-
frumvarps forsætisráðherra en þar er
heimilað að ákvarða eða semja um endur-
gjald (leigu) fyrir nýtingu réttínda. Með
sama hætti er sveitarstjórn heimilt að
semja um endurgjald vegna afiiota sem
hún heimilar. Tekjum af þessu skal varið tíl
landbóta, umsjónar, eftírlits eða sambæri-
legra verkefna innan þjóðlendna.
Af þessu sést skýrt að þótt engin dæmi
séu beinlínis um gjaldtöku eða aðgangs-
AÐ6ANGSEYRIR ER FRAMTIÐIN
Árni Bragason, forstjóri Náttúruverndar ríksins, sagöi í samtali við Frjálsa verslun að
stofnunin teldi ekki rétt að taka beinlínis aðgangseyri að friðlýstum svæðum þar sem
það væri mat stofnunarinnar að þjóðfélagið væri ekki tilbúið til þess. Því hefði verið
lagst gegn því. Hitt væri augljóst að slík gjaldtaka væri markmið sem stefna bæri að í
framtíðinni.
FRETTASKYRING:
Páll Ásgeir Ásgeirsson
frá forsætísráðuneytinu þar sem gert er
ráð fyrir að mestallt hálendið verði gert að
þjóðlendu í eigu rikisins sem það getí síð-
an falið öðrum umsjón með. Annað er
frumvarp félagsmálaráðherra til nýrra
sveitarstjórnarlaga en þar er gert ráð fyrir
að einstök sveitarfélög fari með yfirráð yfir
hálendinu í samræmi við framlengd sveit-
armörk, landamerki og hreppamörk. Hið
þriðja er frumvarp iðnaðarráðherra um
auðlindir í jörðu og yfirráð
yfir þeim.
Öll þessi frumvörp eiga
það sameiginlegt með lög-
unum um náttúruvernd að
eyri af náttúruperlum íslands og opinberir
aðilar hafi lagst beinlínis gegn því, hafa um
langa hríð verið ákvæði í lögum sem i
rauninni heimila slíka gjaldtöku og ljóst af
fyrirliggjandi frumvörpum að vilji valdhafa
stendur til þess að halda slíku opnu.
HVAR ER BORGAÐ 0G HVAR ÞYRFTI
AÐ BORGA?
Eitt ótvírætt dæmi má finna um að-
gangseyri að íslenskri náttúru. Höfði við
Mývatn er fagur gróðurreitur þar sem
skógur og blómskrúð ásamt hraundröng-
um og stöpum og iðandi fuglalífi mynda
litía paradís. Höfði er í einkaeign og þar
35