Frjáls verslun - 01.08.1998, Síða 8

RITSTJÓRNARGREIN
>
JÓLUNUM FLÝn
Hlutabréfin í Landsbankanum, sem starfsmenn bank-
ans og Iífeyrissjóður þeirra keyptu langt undir markaðs-
verði í nýafstöðnu hlutabréfaútboði, eru eins konar gjafa-
bréf sem likja má við þau sem fólki eru gefin á stórafmæl-
um eða jólum. Bréfin eru kaupauki fyrir
starfsfólkið. I sjálfu sér væri ekkert nema
gott eitt um þessi gjafabréf að segja væri
gefandinn, ríkisstjórnin, ekki svo flottur á
því að slá um sig og gefa eigur annarra.
Það er óréttlátt! Landsbankinn er banki
allra landsmanna - ekki bara starfsfólks-
ins! Þess vegna hefði ríkisstjórnin fyrst
þurft að selja bankann á raunvirði og sið-
an hefðu nýir eigendur getað gefið starfs-
mönnunum af hlut sínum í bankanum.
Þetta er í lagi í einkafyrirtækjum!
Hugsunin á bak við hlutabréfakaup
starfsfólksins á undirverði er góð; hún er
að hvetja það til dáða. Bréfin eru gulrót.
Þau ýta undir frekari afköst og árangurstengja Iaun. Leggi
starfsmenn sig fram og auki verðmæti bankans fá þeir
það ríkulega greitt í gegnum hlutabréfaeign sína. Þetta er
angi af því fyrirkomulagi sem nefnist „stock option” og
þýtt hefur verið sem hlutabréfavilnun. Hún er afar algeng
í kjörum eriendra forstjóra og millistjórnenda en þekkist
einnig gagnvart öðrum starfsmönnum. Hlutabréfavilnun
er kaupréttur á hlutabréfum á föstu verði eftir ákveðinn
tíma. Því meira sem starfsmenn leggja sig fram og verð
bréfanna hækkar því meiri verður hagnaður þeirra þegar
að kaupunum kemur.
Hlutabréfavilnun er ekki enn komin að neinu ráði til
sögunnar hjá íslenskum fyrirtækjum - en hún er framtíð-
in. Kári Stefánsson notar hana til dæmis hjá Islenskri
erfðagreiningu og sjá má merki hennar í nokkrum öðrum
fyrirtækjum. Þannig var hún notuð í nýafstöðnu hluta-
bréfaútboði Tryggingamiðstöðvarinnar sem nýlega var
skráð á Verðbréfaþingið, fyrst íslenskra tryggingafélaga.
Þar áttu starfsmenn kost á að kaupa hlutabréf á genginu
14 þegar markaðsverðið var 25. iryggingamiðstöðin er
einkafyrirtæki og það voru eigendur fyrir-
tækisins sem ákváðu að gefa starfsmönn-
unum hlut í fyrirtækinu. Þá gáfu eigendur
Opinna kerfa starfsfólki sínu kost á að
kaupa bréf á undirverði í fyrra vor, geng-
inu 15, áður en fyrirtækið var skráð á
Verðbréfaþingið en raunverulegt markaðs-
verð var þá 40. Núna seljast bréf í Opnum
kerfum á genginu 60!!
Miðað við þá miklu eftirspurn, sem var
eftir hlutabréfum í Landsbankanum í
hlutafjárútboðinu, virðist sem bréfin séu
eftirsóttustu hlutabréf sem boðin hafa ver-
ið út á Islandi. Það segir kannski allt sem
segja þarf um lágt verð þeirra! Boðin voru
út bréf að nafnverði 1 milljarður og var hlutafé bankans
aukið úr 5,5 milljörðum í 6,5 milljarða. Um 12.200
manns keyptu bréf í útboðinu. Starfsmenn fengu 325
milljónir á genginu 1,29, almenningur fékk 625 milljón-
ir á genginu 1,9 og síðan voru 50 milljónir boðnar út sem
pakki og seldist hann á genginu 2,57. Það var Vilhjálmur
Bjarnason hagfræðingur sem keypti þau bréf - fyrir sína
hönd og annarra. Verðið sem Vilhjálmur greiddi endur-
speglar í raun markaðsverð bréfanna þótt hlutur hans sé
innan við 0,8% í bankanum.
Astæða er til að óska starfsmönnum Landsbankans
heilla með bréfin sín - þeir hefðu verið harla litlir banka-
menn hefðu þeir ekki þekkst þetta kostaboð. Það er ekki
við þá að sakast þótt Finnur og félagar í ríkisstjórninni
hafi flýtt jólunum.
Jón G. Hauksson
ISSN 1017-3544
Stofnuð 1939
Sérrit um viðskipta-, efiiahags- og atvinnumál - 59. árgangur
RTTSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Jón G. Hauksson - AUGLÝSINGASTJÓRI: Sjöfn Sigurgeirsdóttir -
BLAÐAMAÐUR: Páll Ásgeir Ásgeirsson - LJÓSMYNDARAR: Geir Ólafsson og Kristín Bogadóttir -
UMBROT: Ágústa Ragnarsdóttir. - ÚTGEFANDI: Talnakönnun hf. - RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG AFGREIÐSLA:
Borgartúni 23,105 Reykjavík, sími: 561-7575, fax: 561-8646 -ÁSKRIFTARVERÐ: 3.315 kr. fyrir 6.-11. tbl. -10% lægra áskrif-
tarverð ef greitt er með kreditkorti. - LAUSASÖLUVERÐ: 699 kr. nema bókin 100 stærstu sem er á 1.995,- -
DREIFTNG: Talnakönnun, hf„ sími 561 7575 - FILMUVINNA, PRENTUN OG BÓKBAND: Prentsmiðjan Grafík hf. -
LITGREININGAR: Prentmyndastofan hf. - Öll réttíndi áskilin varðandi efni og myndir.
8