Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1942, Qupperneq 9

LESBÓK MORGTJNBLAÐSINS
393
JENS BENEDIKTSSON:
TVÖ
inhversstaðar utan úr bláum,
1 alstirndum himingeimnum
berst ómur af kirkjuklukk-
um heim að gamla, lága bænum á
Hvarfi, sem er hálf-niðurgrafinn í
mjallhvíta, tunglstirnda snjóbreið-
una, sem hylur landið. Og þessi
hljómur boðar, að það eru komin
jól, að hátíð allra manna er í garð
gengin, hátíð ljóss, friðar og gleði.
Fólkið á Hvarfi er að klæðast
sparifötunum, gleði og eftirvænt-
ingu má lesa á hverju andliti, börn
in bóndans ráða sjer varla fyrir
kæti. Svo pr sest að borðum, eftir
að jólaguðspjallið hefir verið lesið
og sálmurinn gamli sunginn. Borðin
eru hlaðin því besta, sem heimilið
hefir að bjóða, enda er fæðurnnar
notið. Og að afstaðinni máltíð eru
gjafir gefnar, þegnar og þakkaðar,
hverjum manni er hlýja í huga, öll-
um finnst hin líðandi stund færa
þeim eitthvað, sem lengi muni
geymast.
En hvað er hann Pjetur gamli
vinnumaður að bauka við koffortið
sitt úti í hominu hjá rúminu sínu?
Kannske er hann að stinga þar nið-
ur nýju sokkunum, sem húsmóðir-
in gaf honum. Ójú, það gerir hann.
En svo fer hann í handraðann og
tekur þaðan lítinn böggul, vel um-
bundinn, sest svo á rúmið og vefur
utan af honum.
Það er kertisstúfur, sem kemur í
Ijós. Pjetur gamli tekur hann var-
lega milli hrjúfra fingranna, kertið
er orðið mjög lítið, þar er rautt á
lit og fagurlega rennt, allgilt, og
auðsjeð, að það hefir verið mikið
skrautlýsi, er á því var kveikt í
fyrsta sinni. Pjetur setur það á rúm
stuðulinn og kveikir á því við nýja
jólakertið sitt. Ljósið stækkar smám
saman, lifnar og glæðist, Pjetur star
ir í gulbleikan logann og gleymir
stund og stað.
Árin svífa framhjá, margar jóla-
nætur og ótal virkir dagar; sól-
KERTALJÓS
(Saga)
sveipaðir sumardagar og svalfölar
vetrarnætur, elfa tímans niðar fyrir
eyrum gamla vinnumannsins, sem
situr og starir í loga jólakertisins
síns’.
Hann hefir fylgt honum gegnum
árin, þessi rauði kertisbútur, og
hjálpað honum til þess að brúa bilið
milli líðandi stundar og þeirrar jóla
nætur, þegar fyrst var kveikt á kert
inu. Og þótt ljós þess þá væri skært,
var það ekki nærri eins bjart og
það ljós, sem leiftraði þá í augum
Pjeturs, tvítugs, glæsilegs ungmenn
is, og þeirrar, sem gaf honum kert-
ið og kveikti á því fyrir hann.
Hann hafði þá verið vinnumaður
á sýslumannssetrinum Hnjúkum, og
það var Sigríður dóttir sýslumanns-
ins, sem tendraði ljósið á jólagjöf-
inni og ljósið í augum hans. Og af
einkennilegri tilviljun hafði Pjetur
einmitt valið að gefa henni líka jóla
ljós, einnig stórt og skrautlegt rautt
kerti. Þau kveiktu á þeim báðum í
einu, tvö ein, frammi í gamla skál-
anum, en þangað höfðu þau stolist,
því að þau þurftu að fela hina ungu
ást sína, gera hana, sem var hverj-
um sóldegi bjartari og fegurri, að
laumuspili og myrkraverkum.
Og þarna frammi í dimmum skál-
anum, hinu kalda úthýsi, vöfðu þau
hvort annað örmum í bjarma jóla-
ljósanna sinna, sýslumannsdóttirin
og vinnumaðurinn umkomulitli. —
Þau lásu í hvors annars augum við
skin kertanna, allt það, sem þau
helst vildu sjá og drukku veigar lífs
ins hvort af annars vörum. En stund
in var stutt, sem Sigríður gat helg-
að elskhuga sínum. Hennar yrði
saknað og máske hans, og það gat
orðið þeim báðum hættulegt. Og
yfir fimmtíu ára bil sá Pjetur glamp
ann í dökku augunum hennar, er
hún kvaddi hann, í bjarmanum frá
sama ljósinu, og 'nú stóð á rúm-
stuðlinum hans.
Og þegar Sigríður, ljettfætt og
með roða á vöngum og leiftur í aug
um, kom inn í stofuna til foreldra
sinna, spurði yngri systir hennar:
Hver gaf þjer svona fallegt kerti,
Sigga, þá varð henni orðfátt. Hún
vissi, að ekki gat hún sagt sannleik
ann, hún varð að skrökva á sjálfa
jólanóttina, því að foreldrar henn-
ar yrðu æf, ef hún nefndi hinn
rjetta gefanda. — Hún Sveina vinnu
kona gaf mjer það, sagði hún hik-
andi, glampinn dó út í augum henn
ar, og með það skaust hún fram
aftur, til þess að fá Sveinu til að
viðurkenna að rjett væri frá skýrt,
er litla, forvitna systirin hennar
færi að spyrja, hvers vegna hún
hefði ekki líka gefið henni kerti.
Og það gekk alt eins og í sögu.
Það var ekki fyrr en um vorið,
sem foreldrar Sigríðar komust að
samdrætti hennar og Pjeturs vinnu
manns.
Þau höfðu aldrei sjest síðan.
En kertið hafði Pjetur geymt. —
Hver jól hafði það lýst honum á
hans löngu saknaðarleið gegnum ár-
in, og nú var það orðið lítið, bráð-
um brunnið út, eins og hann var
sjálfur. Missir Sigríðar hafði lamað
þrek hans; hann, sem einu sinni
hafði ætlað sjer að verða gildur
bóndi, og hafði þegar hafið undir-
búning þess, varð vinnumaður alla
ævi og hafði víða flækst. Og það
voru margar þingmannaleiðir milli
Hvarfs, þar sem hann var nú, og
Hnjúka, þar sem hann hafði lifað
fegurstu jól æfi sinnar, þótt ekki
væru þær eins margar og árin, sem
liðin voru síðan þá.
Bráðum, hugsar gamli maðurinn,
er kertið mitt brunnið upp, og þá
sjáumst við Sigríður aftur. Eins og
í móðu sjer hann mynd hennar gegn
um árin, hann sjer hana aldrei öðru
vísi en hún var á jólanóttina fyrir
fimmtíu árum, meðan það logar á
kertinu, sem hún gaf honum þá.
Og Pjetur gamli situr niðursokk